Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1Σε τρελό ρυθμό κινούνται οι χρηματοπιστωτικές αγορές, και ειδικότερα οι εταιρείες αξιολόγησης, που κρατάνε στα χέρια τους ουσιαστικά όλες τις οικονομίες του πλανήτη μας. Οι υποβαθμίσεις ή οι απειλές υποβαθμίσεων, τα spreads και τα CDS, και οι προβλέψεις για αβεβαιότητα καθ’ όσον αφορά το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας είναι που τροφοδοτούν αυτούς τους τρελούς ρυθμούς. Και όσον αφορά τα spreads που καθορίζουν τα επιτόκια δανεισμού από τη χρηματοπιστωτική αγορά, η Ελλάδα είναι σημαιοφόρος. Στο στόχαστρο βρίσκεται τώρα η Ιταλία, αλλά και οι ΗΠΑ απειλούνται από τη Moody’s με υποβάθμιση, καθώς το δημόσιο χρέος τους υπερέβη τα 14 τρισ. δολάρια, δηλαδή υπερέβη το ανώτατο όριο δανεισμού, που έχει καθοριστεί νομοθετικά στα 14,3 τρισ. δολάρια. Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο τζόγος γύρω από τα ελλείμματα και τα χρέη των κρατών και των τραπεζών έχει φουντώσει επικίνδυνα. Δημιουργούν οι οίκοι αξιολόγησης με τη συμπεριφορά τους κέρδη χωρίς παραγωγική δραστηριότητα. Έτσι οι λαοί κατάντησαν να εργάζονται αντί πινακίου φακής και άλλοι με το στοίχημα να απολαμβάνουν τον ιδρώτα των εργαζομένων. Αλλά για να επανέλθουμε στα καθ’ ημάς, στην πρόσφατη έκθεσή του το ΔΝΤ προβλέπει ότι, εφόσον συνεχιστεί η εξόντωση του ελληνικού λαού, δηλαδή αν κυλήσουν όλα ομαλά, τα spreads των δεκαετών ελληνικών ομολόγων θα υποχωρήσουν το 2014 στις 675 μονάδες και επίσης προβλέπει ότι το 2020 θα φτάσουν τα spreads για την Ελλάδα στις 250 μονάδες βάσης, δηλαδή στο ύψος όπου βρίσκονταν το 2009. Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, τότε θα μπορεί η Ελλάδα να προσφύγει στις αγορές για δανεισμό και με φυσιολογικό επιτόκιο. Και το ΔΝΤ μάς προειδοποιεί ότι το δημόσιο χρέος της χώρας μας το 2020 θα διαμορφωθεί στο 134% του ΑΕΠ. Υπομονή λοιπόν μέχρι τότε.
2Η κρίση φυσικό ήταν να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα, και κυρίως στην εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στις τράπεζες όλων σχεδόν των δυτικών κρατών. Αν εξαιρέσουμε τις τράπεζες της Ρωσίας, της Κίνας και της Ινδίας, στα άλλα κράτη οι τράπεζες άρχισαν να έχουν σοβαρό πρόβλημα καθυστέρησης στην εξυπηρέτηση των δανείων που έχουν χορηγήσει. Βέβαια προ ετών χορηγούσαν αφειδώς δάνεια, χωρίς να ελέγχουν τη φερεγγυότητα του δανειολήπτη, και συσσώρευαν κέρδη. Αυτές τις αμαρτίες πληρώνουν σήμερα που η ρευστότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων έχει μειωθεί κάθετα. Όσον αφορά το πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών, ήδη άρχισε να γίνεται σοβαρό! Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, στο τέλος του 2010 το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων έφτασε στο 10,4% των συνολικών χορηγήσεων. Το αντίστοιχο ποσοστό έναν χρόνο πριν, δηλαδή στο τέλος του 2009, έφτανε στο 7,7% του συνόλου. Οι τραπεζικοί κύκλοι και φυσικά και η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισαν να ανησυχούν, καθώς το πρόβλημα συνδέεται με τη ρευστότητα των τραπεζών και με την προσπάθεια αύξησης της πιστωτικής επέκτασής τους. Τα υψηλότερα ποσοστά καθυστέρησης παρατηρούνται στα στεγαστικά δάνεια, παρά το γεγονός ότι αυτά είναι εγγυημένα με τα αγορασθέντα ακίνητα. Σχετικά χαμηλό είναι το ποσοστό στην εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών δανείων. Είναι βέβαια γεγονός ότι η αγορά έχει στεγνώσει από ρευστότητα και πολλές επιχειρήσεις, μικρομεσαίες αλλά και μεγάλες, αγωνίζονται πραγματικά για να διατηρηθούν εν ζωή. Υπάρχουν όμως και πολλοί επιχειρηματίες που, ενώ δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης της επιχείρησής τους, εν τούτοις καθυστερούν την εξόφληση των δανείων επειδή προσδοκούν κάποιες έκτακτες ευνοϊκές ρυθμίσεις. Το πλέον ανησυχητικό για τις τράπεζες είναι η διαπίστωση ότι η τάση των δανειοληπτών είναι η καθυστέρηση της εξυπηρέτησης των δανείων τους. Το γεγονός προφανώς οφείλεται στο ότι τα φορολογικά βάρη, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισοδημάτων, έχουν φέρει σε απόγνωση κυρίως τους μισθοσυντήρητους δανειολήπτες.