H αναγκαιότητα για ένα σύγχρονο δημόσιο πανεπιστήμιο
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ο χαρακτήρας της εκπαίδευσης αναδιαρθρώνεται και το εκπαιδευτικό μας σύστημα προσαρμόζεται στις κατευθύνσεις της ΕΕ, ακολουθώντας τη γενικότερη ενσωμάτωση στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς. Έτσι, ο στόχος για ένα πανεπιστήμιο ανοιχτό στη γνώση, τη μόρφωση, τη δημιουργία, την έρευνα και την ουσιαστική αλληλεπίδραση με την κοινωνία συνεχώς απομακρύνεται, ενώ οι φοιτητικές παροχές μειώνονται και οι υποδομές λειτουργίας χειροτερεύουν.
Προοπτική ελπίδας
Το δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι ελεύθερο, αυτοδιοικούμενο με βάση την αμεσοδημοκρατία και την αυτοοργάνωση από κοινές συνελεύσεις διδασκόντων – διοικητικού προσωπικού – φοιτητών, με οικονομική αυτοτέλεια και διαφάνεια, ακηδεμόνευτο από το κράτος και απαγκιστρωμένο από ιδιωτικά συμφέροντα, έχοντας το αυτεξούσιο της υπόστασής του. Η διοίκηση πρέπει να συμπληρώνεται με τρία όργανα: Α) την επιτροπή εξωτερικών θεμάτων, που θα ασχολείται με τον κοινωνικό χαρακτήρα του πανεπιστημίου, Β) το συμβούλιο διοίκησης, που θα αποτελείται από τον πρύτανη, τους αντιπρυτάνεις και κάθε πρόεδρο σχολής, μαζί με πέντε φοιτητές μέσα από κοινό ελεύθερο ψηφοδέλτιο, και Γ) την ελεγκτική επιτροπή, που θα αποτελείται από τον πρύτανη, δύο ορκωτούς λογιστές, έναν επιβλέποντα εισαγγελέα, ένα μέλος της επιτροπής εξωτερικών και ένα μέλος του συμβουλίου. Αυτή θα έχει και την οικονομική ευθύνη, όπως και την ευθύνη για καταγγελίες μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας και για το άσυλο. Ειδικά για το άσυλο, θα ονομάζεται επιτροπή ασύλου και θα συμπληρώνεται από τρεις φοιτητές. Όλα τα όργανα θα ασκούν διοίκηση όπως τους την αναθέτει η μεγάλη κοινή συνέλευση.
Ο όρος «δημόσιο» δεν θα πρέπει να ταυτίζεται τόσο με τον όρο «κρατικό» όσο με το δημόσιο συμφέρον. Το πανεπιστήμιο θα πρέπει να βρίσκεται σε άμεση και διαρκή αλληλεπίδραση με την κοινωνία και να υπηρετεί την πρόοδο και όχι την εμπορευματοποιημένη γνώση ή τα επιχειρηματικά συμφέροντα της νεοφιλελεύθερης αγοράς.
Η χρηματοδότηση θα πρέπει να είναι ίση ανά σπουδαστή για όλα τα πανεπιστήμια και να προκύπτει από ένα φορολογικό σύστημα στο οποίο οι πλουσιότεροι θα καταβάλλουν τους περισσότερους φόρους, ενώ οι πλουσιότεροι φοιτητές θα καταβάλλουν κάθε έτος δίδακτρα με αντικειμενικά κριτήρια, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται πραγματικά δωρεάν παιδεία, η οποία θα καλύπτει τα έξοδα σπουδών αλλά και διαβίωσης των φοιτητών, με τη φοιτητική μέριμνα (σίτιση, στέγαση, μεταφορά) όχι ως διαρκές ζητούμενο με εκπτώσεις, αλλά ως πραγματικό γεγονός υψηλού επιπέδου.
Η αξιολόγηση του διδακτικού προσωπικού θα πρέπει να περιλαμβάνει πολλαπλά κριτήρια (επιστημονικής έρευνας, διδακτικής επάρκειας, παρουσίας στον πανεπιστημιακό χώρο, κοινωνικά) που θα διαμορφώνονται α) από το ίδιο πανεπιστήμιο, β) από εξωτερική αξιολόγηση, η οποία θα πρέπει να διενεργείται από σώμα αξιολογητών εκτός του αξιολογούμενου ιδρύματος, αποτελούμενο από ανθρώπους με αποδεδειγμένη ακαδημαϊκή προσφορά που θα προτείνονται από έναν ανεξάρτητο φορέα που θα συντονίζει και θα εποπτεύει τη διαδικασία αξιολόγησης όλων των ιδρυμάτων, και γ) από τους εντολοδόχους των φοιτητικών συνελεύσεων, π.χ. με συμπλήρωση ερωτηματολογίων κ.λπ. Τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων θα συνυπολογίζονται στις κρίσεις για ανέλιξη σε ανώτερη βαθμίδα των μελών ΔΕΠ.
Μόνο ένα συγκροτημένο σύγχρονο ενωτικό και ριζοσπαστικό κίνημα πανεπιστημιακών και φοιτητών μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα και εφαλτήριο για ένα πανεπιστήμιο που θα αποτελεί χώρο έκφρασης και δημιουργίας, με αποφοίτους μορφωμένους, με ευρύτερη παιδεία, αλλά και υψηλά καταρτισμένους, με ισχυρά εργασιακά δικαιώματα.