Τα συν και τα πλην

Πολλές σελίδες θα χρειάζονταν για να αναλύσει και να σχολιάσει κανείς το σχέδιο νόμου για τα ΑΕΙ. Ας μείνουμε όμως στα σημεία (πολλά είναι και αυτονόητα).
1. Σε ό,τι αφορά τα συγγράμματα, όχι απλώς καλώς αλλά άριστα προτείνεται η διακοπή της δωρεάν διανομής τους. Πέραν της οικονομίας που θα προκύψει, σπάζουν κυκλώματα που λυμαίνονται τον χώρο και η τεχνολογία επιτρέπει την απρόσκοπτη πρόσβαση στη γνώση.
2. Το άσυλο έχει προ πολλού πάψει να έχει νόημα, γιατί κανείς δεν απαγορεύει ούτε την ελεύθερη διδασκαλία ούτε την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Χρησιμοποιείται μόνον ως παραβίαση της ποινικής νομοθεσίας.
3. Ο ορισμένος χρόνος σπουδών είναι επίσης κάτι περισσότερο από απαραίτητος. Πρέπει όμως η παραβίαση με οποιαδήποτε δικαιολογία να επισείει και την τιμωρία των υπευθύνων, αλλιώς θα καταστρατηγηθεί με πιέσεις εσωτερικών ομάδων.
4. Πρέπει να αποκατασταθεί πλήρως το μοντέλο της πυραμίδας στη διδακτική διαδικασία και την έρευνα, διότι το υπάρχον, της πλήρους ανεξαρτησίας των διδασκόντων ανεξαρτήτως βαθμίδας, έχει αποτύχει και γιʼ αυτό τα προγράμματα σπουδών δεν μπορούν να ανανεωθούν και να εκσυγχρονιστούν. Δεν υπάρχει καμία ευελιξία.
5. Οι φοιτητοπατέρες κάνουν τεράστια ζημιά στα πανεπιστήμια. Οι συνδιαλλαγές έχουν απίστευτη έκταση και πρέπει να σταματήσουν. Όποιος εθελοτυφλεί, μόνον συμφέρον μπορεί να έχει και πολλάκις άνομο.
6. Η ορθή διαχείριση της περιουσίας των ΑΕΙ είναι σίγουρα μια ανάγκη. Η σημερινή διαχείριση είναι ανύπαρκτη, και σε περίπτωση πραγματικού ελέγχου μπορεί να στείλει κόσμο και στη φυλακή. Όχι απαραιτήτως πρυτάνεις.
7. Το πρόβλημα των κονδυλίων δεν είναι μόνο πώς θα κατανεμηθούν, αλλά και όταν κατανεμηθούν (με όποιον τρόπο) πού θα πάνε. Πώς θα αξιοποιηθούν. Υπάρχει πραγματική ανάγκη αυστηρού ελέγχου (ο υπάρχων προληπτικός κρίνεται ανεπαρκής), όπως και κυρώσεων χωρίς καθυστέρηση, όχι μόνον για «παράνομες» χρήσεις αλλά και για λανθασμένες επιλογές. Το «μας συγχωρείτε, λάθος» που ισχύει μέχρι σήμερα πρέπει να σταματήσει.
8. Ως προς τον προτεινόμενο τρόπο διοίκησης μπορεί να πει κανείς ότι έχει δύο σκέλη: το πρώτο, αυτό των προθέσεων, που είναι καλές, και το δεύτερο, αυτό της αποτελεσματικότητας, που μοιάζει τελείως ανεφάρμοστο. Θα επικρατήσει το δεύτερο. Πρέπει να βρεθεί καλύτερος τρόπος διοίκησης και καλύτερος τρόπος ανάδειξής της και ελέγχου της. Το σημερινό μοντέλο είναι βέβαιο ότι δεν είναι το καλύτερο.
9. Τέλος, σχετικά με τα δίδακτρα, κακώς δεν γίνεται πρόβλεψη να μπουν δίδακτρα με διάκριση ποιοι και πόσα θα πρέπει να πληρώνουν. Φυσικά και δεν θα πρέπει να πληρώνουν όλοι, όπως και μαζί με τα προβλεπόμενα δάνεια πρέπει να προβλεφθούν και υποτροφίες. Έτσι οι φοιτητές θα τιμήσουν αυτά που τους προσφέρονται, κάτι που σήμερα θεωρείται απλώς κεκτημένο, πανάκριβο και αναποτελεσματικό.
Δεν ξέρω πού θα καταλήξει τελικά και ποια θα είναι η μορφή που θα πάρει ο νόμος. Εκείνο που μπορεί να ευχηθεί κανείς είναι να είναι πραγματικά μεταρρυθμιστικός, εφαρμόσιμος και να μην είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών. Τα συμφέροντα που «χτυπιούνται» με το σημερινό Σ/Ν είναι πολλά και μεγάλα. Θα αντιδράσουν και θα πιέσουν. Θα αντέξει η υπουργός;
Αν όχι, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι και πάλι ανεφάρμοστο, και μόνον ό,τι «βολεύει» το σημερινό κατεστημένο θα εφαρμοστεί, πολλά θα ανασταλούν ή θα καταργηθούν στην πράξη, ή θα αλλοιωθούν για να εφαρμοστούν με «επιστημονικό» τρόπο.