Τραγωδίας μεθεόρτια
Αυτό που συνέβη στην Κύπρο, στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», ήταν προφανώς τυχαίο, πλην όμως προβλέψιμο. Δεν ήταν μόνο οι προειδοποιήσεις του αείμνηστου διοικητή Ανδρέα Ιωαννίδη, τον οποίο είχα την τιμή να είναι μαθητής μου στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων της Ελλάδος τη δεκαετία του ’80, τις οποίες έπρεπε να λάβουν υπόψη τους αναγκαστικά οι υπεύθυνοι του υπουργείου Άμυνας και η κυβέρνηση, αλλά και η ίδια η ευθύνη των αρμοδίων, οι οποίοι καθηκόντως όφειλαν εγκαίρως να απομακρύνουν από την περιoχή της Κύπρου αυτήν την ωρολογιακή βόμβα πυρηνικών διαστάσεων, για να εκμηδενίσουν κάθε κίνδυνο και κάθε απειλή που επεσείετο για την Κύπρο και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αυτό που συνέβη θα έπρεπε μια ομάδα διαχείρισης κρίσεων, που δεν υπάρχει στην Κύπρο αυτήν τη στιγμή, να το είχε προβλέψει και να το είχε αποσοβήσει, γιατί πρόκειται για μια εξέλιξη που δεν θα έπρεπε να είχε επιτραπεί να συμβεί ποτέ στην Κύπρο. Ας δούμε τώρα τι σημαίνει αυτό για την Κύπρο. Ποιες οι επιπτώσεις και ποιες οι διαστάσεις αυτής της τραγωδίας;
1. Η Κύπρος υπέστη ένα πολύ μεγάλο πλήγμα στην ίδια την οικονομία της. Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι φανερές στον ίδιο τον σταθμό του Βασιλικού, αλλά και στη βάση, σε παρακείμενα χωριά και περαστικούς, είναι ίσως δυσβάστακτες για την κυπριακή οικονομία, σε ποσό που ανέρχεται σε δύο δισ. Πρόκειται για το φανερό πλήγμα. Υπάρχουν όμως και οι έμμεσες επιπτώσεις, οικονομικές πάλι: Πρόκειται για την ανασφάλεια που δημιουργείται στους τρίτους που επισκέπτονται την Κύπρο ως τουρίστες ή επενδύουν σε μια χώρα που είναι ανασφαλής.
2. Η άμυνα της χώρας. Τα τελευταία χρόνια η άμυνα εγκαταλείφθηκε συνειδητά από την πολιτική ηγεσία της χώρας, η οποία θεώρησε, κατά τρόπο κοντόφθαλμα βλακώδη, πως η διαπραγμάτευση για την επίλυση του Κυπριακού δεν χρειάζεται μια ισχυρή άμυνα, η οποία θα στήριζε το επίπεδο της διαπραγμάτευσης και θα καθιστούσε αξιόπιστη τη διαπραγματευτική μας θέση. Η άμυνα μετατράπηκε από το δυναμικό μαχητικό πλαίσιο όλων των προηγούμενων χρόνων, μέχρι και την πτώση του αείμνηστου Τάσου Παπαδόπουλου, σε μια στατική υποχρέωση λειτουργίας ενός αμυντικού συστήματος που είχε χάσει την εσωτερική δυναμική διεκδίκησης απελευθέρωσης, σε μια αντίληψη βάρους και αχρείαστης συνιστώσας της στρατηγικής της χώρας. Τουτέστιν υπήρχε η άμυνα από κεκτημένη ταχύτητα του παρελθόντος. Έτσι λοιπόν οδηγήθηκαν συνειδητά τα στελέχη του στρατεύματος από την ηγεσία του υπουργείου Άμυνας, σε μια καταστρεπτική για τη χώρα απαξίωση της αποστολής τους ως φορέων άμυνας, ανεξαρτησίας και ελευθερίας για τη χώρα. Αυτή η αντίληψη, της παθητικής λειτουργίας του στρατεύματος, μεταδόθηκε στο αμυντικό σύστημα από την πολιτική ηγεσία της χώρας και ιδιαίτερα από τον ίδιο τον παραιτηθέντα υπουργό Άμυνας. Όμως το επεισόδιο αυτό επειδή θεωρείται όχι μόνο απαράδεκτο, αλλά και κραυγαλέα επίδειξη ανευθυνότητας της αμυντικής οργάνωσης μιας χώρας, οδηγεί αφεύκτως σε συνολική υποβάθμιση της άμυνας της Κύπρου, προκαλείται δε ένα κλιμακούμενο αίσθημα ανασφάλειας εντός και εκτός Κύπρου.
3. Η Κύπρος συμμετέχει σε διεθνείς οργανισμούς, που σημαίνει ότι έχει μια παρουσία ως κρατική οντότητα, η οποία δεν προέρχεται μόνο από τη βούληση και τις ικανότητες της όποιας πολιτικής ηγεσίας, υφίσταται και καταξιώνεται από τις συνιστώσες της πολιτικής που περιλαμβάνουν την οικονομία και τη στρατιωτική ισχύ ως κύριους μοχλούς ενδυνάμωσης της γεωπολιτικής της υπεραξίας. Υπάρχει ένα επίπεδο πολιτικής που σημαίνει ότι διαπραγματεύεσαι τυπικά με τις άλλες χώρες και το δεύτερο επίπεδο πολιτικής, το οποίο είναι ουσιαστικότερο και σημαντικότερο, παραπέμπει στο πόσο σε εμπιστεύονται οι τρίτοι, ως ηγεσία, ως κυβέρνηση και ως κράτος. Αυτό που συνέβη κλονίζει τα μάλα την αξιοπιστία της χώρας διεθνώς, και, γνωστού όντος ότι η αξιοπιστία αποτελεί το κλειδί της αποτροπής, προβλέπουμε πως η αποτρεπτική ισχύς της χώρας θα μειωθεί έτι περαιτέρω.
4. Εν κατακλείδι, είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε πως η ζημιά για την Κύπρο και την υπόθεση επιβίωσης και ανάκτησης της ελευθερίας και ανεξαρτησίας της, είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που φαίνεται. Υπάρχουν αθέατες συνιστώσες αυτής της τραγωδίας, οι οποίες επηρεάζουν και θα επηρεάσουν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Τέλος, ας επιτραπεί η υπενθύμιση στους ιθύνοντες της Κυπριακής Δημοκρατίας πως το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Κύπρου με την προηγούμενη διοικούσα του, είχε προετοιμάσει ένα απαιτητικό, πρωτοποριακό πρόγραμμα σπουδών για υψηλόβαθμα στελέχη της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι μόνο, με τίτλο «Στρατηγικές Σπουδές και Διαχείριση Κρίσεων», το οποίο μάλιστα βγήκε επίσημα ως προκήρυξη στην ιστοσελίδα του Ανοιχτού Πανεπιστημίου και που φρόντισε η νυν διοικούσα, προδήλως έπειτα από συνεννόηση με τον υπουργό Παιδείας της Κύπρου, να το αποσύρει και να το ακυρώσει, πράγμα τελείως ανεξήγητο και αδικαιολόγητο για κάθε εχέφρονα άνθρωπο που σκέφτεται και αγωνίζεται για το καλό της Κύπρου.