Μας τρέλανε η Κίρκη, αλλά θα τη σκαπουλάρουμε, αν…

// Η «Λυσιστράτη» γράφτηκε το 411 π.Χ. από τον Αριστοφάνη για τις πληγές του Πελοποννησιακού πολέμου, που δεν άφηναν περιθώρια ούτε για ειρήνη ούτε για νέο πόλεμο… Σήμερα δεν νιώθουμε ακριβώς έτσι; Δηλαδή όλοι ηττημένοι αλλά και ταυτόχρονα και αμετανόητοι; Εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι που οδηγούμε τη χώρα μας;
Χαίρομαι που βάζετε στο παιχνίδι τους εξουσιαστές και τους εξουσιαζόμενους, γιατί ο λαϊκισμός βάζει μόνο τους εξουσιαστές. Για να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε, φταίμε σχεδόν «όλοι» μας, αν και δεν μ’ αρέσουν οι γενικεύσεις. Ζούμε έναν τέταρτο παγκόσμιο πόλεμο. Μετράω ήδη δυο χρόνια πολέμου και έχουμε μπει αισίως στον τρίτο και περιμένουμε τη μεγάλη απόβαση… Οι τελευταίες μάχες δόθηκαν και οι μαυραγορίτες έχουν βγει στο δρόμο για να φάνε τα σπίτια του κόσμου, τα οικόπεδα της γιαγιάς του και τα χωράφια του πατέρα του…

// Ποιος φταίει που φτάσαμε στο ξεπούλημα;
Εμείς υψώσαμε τα τείχη μέσα μας, που λέει και ο Καβάφης, και δεν μπορούσαμε να δούμε πλέον τίποτα. Μας μάγεψε η Κίρκη… Η εύκολη ζωή! Η χώρα μας από το 1897 μέχρι το 1950 έζησε σε συνεχείς πολέμους. Από το ’50 και μετά πήραμε και τα δυο Νόμπελ μας και τα οχτώ Όσκαρ… Ο Έλληνας όλα αυτά τα χρόνια ήταν νοικοκύρης γιατί είχε ζήσει δύσκολα. Για να πουλήσει ένα οικόπεδο το παζάρευε χίλιες φορές, για να δανειστεί από τον τοκογλύφο σιχτίριζε δέκα φορές. Την τελευταία εικοσαετία όλα άλλαξαν. Ο Έλληνας δανειζόταν με 20% επιτόκιο για να πάρει ρούχα, παπούτσια, αυτοκίνητα για τον μπαμπά, τη μαμά, τα παιδιά. Δεχτήκαμε 20% επιτόκιο στις πιστωτικές μας κάρτες για να πάμε διακοπές τα καλοκαίρια και τα Χριστούγεννα. Πόσο σοβαροί ήμασταν; Καθόλου. Μας τρέλανε η Κίρκη! Τα παραμύθια οι αρχαίοι δεν τα έβγαζαν έτσι… Η Κίρκη ήταν οι είκοσι πλαστικές κάρτες μέσα στο πορτοφόλι μας και η ελάχιστη καταβολή στις δόσεις που θα σ’ είχε αιωνίως σκλάβο… Ένας λαός που παλεύει για την ανεξαρτησία του 12.000 χρόνια ανεβασμένος πάνω στα βράχια έγινε σκλάβος από τις σειρήνες…

// Πώς έγινε σκλάβος;
Μας έπιασαν αδιάβαστους στην «Οδύσσεια»! Ο Οδυσσέας έκλεισε τα αυτιά, δέθηκε στο κατάρτι, εμείς την πατήσαμε, γιατί δεν διαβάσαμε την ιστορία μας. Ο νεοέλληνας έπαψε να διαβάζει και ορίστε τα αποτελέσματα…

// Υπάρχει ελπίδα;
Τα λάθη είναι για τους ανθρώπους. Και ο Ελευθέριος Βενιζέλος όταν έκανε το κίνημα το ’35, ήταν μια λάθος κίνηση. Του λέει η γυναίκα του, η Έλενα, «πώς το έκανες αυτό, Λευτέρη;» και εκείνος απάντησε: «Οι μεγάλοι μαστόροι κάνουν τα μεγάλα λάθη»! Ο ελληνικός λαός είναι μεγάλος μάστορας και δικαιούται να κάνει και τα λάθη του. Αν δεν ήταν μεγάλος μάστορας, οι λαοί που πέρασαν πάνω από τη χώρα μας θα μας είχαν εξαφανίσει, αλλά δεν τα κατάφεραν. Τώρα κάναμε το λάθος της πλαστής ευμάρειας. Ζούσαμε σε μια εικονική πραγματικότητα κάτι σαν την ταινία «Μatrix»… (γέλια).

// Δηλαδή θα σωθούμε;
Για όνομα του Θεού! Μπορεί να βαράνε το καράβι μας δώδεκα μποφόρ, αλλά σε οχτώ με δώδεκα χρόνια θα τη σκαπουλάρουμε… Ας βγει ένας πολιτικός να μας το πει τίμια και καθαρά. «Κύριοι, σε δέκα χρόνια θα ορθοποδήσουμε, τώρα τραβήξτε κουπί!». Αφού έχουμε μπει σε διεθνή οικονομικό έλεγχο… Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά. Η Ελλάδα ήταν σε διεθνή οικονομικό έλεγχο από το 1897 μέχρι το 1953, αν δεν κάνω λάθος. Δεν μπορούσαμε να βγάλουμε δικό μας φωτιστικό πετρέλαιο, σπίρτα, οινόπνευμα… Πάντως, και με τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο επιζήσαμε… Και ήρθε το 1912 και ο Έλληνας μέσα σε δεκαπέντε χρόνια διπλασίασε την Ελλάδα και την έφτασε μέχρι τα παράλια της Ιωνίας… Και ήρθαν ξανά οι προβοκάτορες και αποφάσισαν για μια Ελλάδα πιο μικρή. Ο Έλληνας είναι φτιαγμένος για όλα, από τα πιο μεγάλα μέχρι τα πιο μικρά. Από τα ηρωικά μέχρι τους Εφιάλτες… Τώρα σ’ αυτή τη φάση που είμαστε μία είναι η οδός: Η άνοδος!

// Πώς έγινε η σύμπραξη Καρακατσάνη, Βουτσά, Κωνσταντίνου, Τσιβιλίκα, Παρτσαλάκη, Τριφύλλη; Δεν ξέρω και πώς να πάω τα ονόματα, με ποια σειρά;
Σε ακούω να τα λες με διαφορετική σειρά κάθε φορά τα ονόματα και γελάω… Είναι το μόνο που δεν μας νοιάζει και αυτό που κάνεις το βρίσκω χαριτωμένο. Εμείς αποφασίσαμε αυτό το καλοκαίρι να δώσουμε στον κόσμο γέλιο. Αυτή ήταν μια πράξη ευθύνης προς τον κόσμο που περνά δύσκολα. Θα μου πείτε γιατί τόσα ονόματα μαζί; Μα, γιατί είμαστε χορτάτοι από αγάπη, από χειροκρότημα, από «δόξα». Γιατί είμαστε φίλοι πάνω από όλα. Με τον Γιώργο Κωνσταντίνου έχω παίξει στο θεατρικό σανίδι πάνω από 15 φορές, με τον Κώστα Βουτσά μετρήσαμε 7 κοινές παραστάσεις, με τον Θύμιο Καρακατσάνη παίξαμε μαζί στην ονειρεμένη παράσταση του Καρόλου Κουν «Όρνιθες» και τη γυρίσαμε επί πέντε χρόνια στα φεστιβάλ του εξωτερικού. Όλοι μας είμαστε σαν έτοιμοι από καιρό, για να βρεθούμε με τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη… Θα μου πείτε μα δεν υπάρχουν τόσοι μεγάλοι ρόλοι για όλους σας. Οι θεατές που χειροκροτούν όρθιοι στο τέλος, χειροκροτούν για τους ρόλους;

// Σας βλέπω συγκινημένο…
Μα, θιασαρχικά να πάρει μόνο κανείς τα χρόνια που βρίσκεται ο καθένας μας στο θέατρο συμπληρώνουμε έναν αριθμό ίσο με την ύπαρξη του νεότερου ελληνικού κράτους… (γελάει). Και να μην ξεχάσω αυτό που ήθελα να σου πω… Η καλλιτεχνική μας σύμπραξη είναι και μια απάντηση στην κρίση. Τέλος πια στις μονάδες, ακόμη και στις δυάδες στο θέατρο. Για να μπορούμε να υπάρξουμε μέσα στην κρίση χρειαζόμαστε το όλοι μαζί. Θα μπορούσε η παράσταση να είχε μόνο δυο μεγάλα ονόματα και να ήταν επιτυχημένη. Όχι, για εμάς δεν ήταν αυτό το ζητούμενο. Το ελληνικό θέατρο έπρεπε να δώσει ένα μήνυμα, αυτό του μεγάλου θιάσου που έβαλε κάτω τους εγωισμούς, τις απαιτήσεις, τις ανασφάλειες για το κοινό καλό. Πάμε για κάτι μεγαλύτερο…

// Τι σας λέει ο κόσμος στην επαρχία; Ξέρω ότι θα οργώσετε όλη την Ελλάδα…
Δεν θέλω να πω τι λέει στον Βουτσά, στον Θύμιο, στον Κωνσταντίνου, σ’ όλους μας, γιατί όλα είναι τόσο συγκινητικά. Ας μείνουμε στο ότι μας δίνει τεράστια αγάπη. Στέκονται σαν μαθητές απέναντι στους δασκάλους τους και μας ακούν. Ναι, αυτή είναι η παρατήρησή μου. Παίζαμε στην Ορεστειάδα και ο κόσμος μας περίμενε σαν να του φέρναμε μια νέα μυρωδιά, ένα μήνυμα από την Αθήνα. Είναι πολύ συγκλονιστικό αυτό που σας λέω. Φέτος ο κόσμος δεν μιλάει, κάθεται και ακούει. Οι Έλληνες περιμένουν να ακούσουν και αυτή είναι μεγάλη στροφή και με γεμίζει αισιοδοξία. Θα ήταν μεγάλο λάθος των πολιτικών να ησυχάσουν και να μην αδράξουν την ευκαιρία να μιλήσουν καθαρά, απλά στο λαό. Τον τίμιο πολιτικό λόγο θα τον καταλάβουν αμέσως.

// Οι πολιτικοί φοβούνται να μην τους προπηλακίσουν…
Μα, δεν τους μιλάνε. Ας μείνει ένας πολιτικός μετά το γιαούρτωμα, το γιουχάισμα και να τους πει σε τι ποσοστό φταίει ο ίδιος, σε τι ποσοστό ο γείτονας, σε τι ποσοστό θα κοπούν οι δικές του αποδοχές, σε τι ποσοστό θα μπουν οι κλέφτες στη φυλακή, σε τι ποσοστό τροφοδοτούσε η Ζίμενς τα κομματικά ταμεία και σε τι ποσοστό χρωστάνε τα κόμματα στο κράτος, τότε πολλοί θα κάτσουν να ακούσουν και θα βγάλουν και δίκαιο συμπέρασμα. Υπάρχουν ποσοστά ευθύνης, δεν πιστεύω στην Παγκάλεια ρήση «μαζί τα φάγαμε». Γιατί δεν βγαίνει ένας βουλευτής και να πει στο λαό τη φοβερή αλήθεια, ότι για να βγεις βουλευτής στη Β’ Αθηνών θέλεις 800.000 ευρώ για προεκλογική εκστρατεία; Πώς θα βγουν αυτά τα χρήματα; Πόσα μίντια θα πληρωθούν για να παίξουν συνεντεύξεις του;

// Τι ρόλο έχει παίξει η τηλεόραση στην αισθητική και στο επίπεδο του Έλληνα;
Το λάθος ρόλο! Σ’ αυτήν την αισθητική της άλλαξαν τα φώτα… Η τηλεόραση κατέστρεψε την Καρχηδόνα…

// Δεν σας πειράζει που γέμισε η ελληνική τηλεόραση τουρκικά σίριαλ και η ΕΡΤ έχει τρία χρόνια να δημιουργήσει σειρά μυθοπλασίας;
Και δεν βλέπω να δημιουργεί… Με τα τουρκικά σίριαλ δεν έχω κάτι. Με τον τουρκικό λαό δεν είχα ποτέ τίποτα, με τις πολιτικές ηγεσίες ναι… Με ρωτάτε γιατί γέμισαν τα ελληνικά κανάλια τουρκικά σίριαλ; Για την κονόμα! Γιατί άλλο; Έτσι μάθαμε οι Έλληνες. Στην κονόμα! Εδώ και σαράντα χρόνια επιχορηγούνται από το κράτος γύρω στα εκατόν πενήντα θέατρα. Γιατί; Ουδέποτε πήρα επιχορήγηση. Και μιλάμε σοβαρά ή κοροϊδευόμαστε; Υπάρχουν 150 σκηνές στην Ελλάδα που παράγουν θεατρικό έργο με θεατές; Και μετά λέμε πού πήγαν τα λεφτά…

Χαντάκωσαν την Επίδαυρο

// Στην Επίδαυρο λιγοστές φέτος οι παραστάσεις…
Το ότι φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο φέτος μη μου πείτε ότι δεν φταίνε οι κύριοι που ηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια του φεστιβάλ; Που πετούσαν τα λεφτά του κοσμάκη; Και τώρα δεν μπορούν να συνεχίσουν ένα θεσμό χρόνων; Τα χρήματα τα έδιναν σε παραστάσεις από το εξωτερικό για να δούμε, ως επί το πλείστον, φύκια για μεταξωτές κορδέλες… Τι απαντάνε όλοι αυτοί στο ερώτημα γιατί καμία παράσταση αρχαίου ελληνικού δράματος δεν ταξιδεύει στα φεστιβάλ του εξωτερικού εδώ και 15 χρόνια;

// Άρα το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να βάλει στο κέντρο των προτεραιοτήτων του το θέατρο…
Όχι. Στο κέντρο των προτεραιοτήτων του πρέπει να βάλει τις ελληνικές αρχαιότητες. Αυτό που πάλευε η Μελίνα! Η διεκδίκηση των Μαρμάρων δεν είναι απλή ιστορία. Είναι η ιστορία μας. Και θα πρέπει να διεκδικήσουμε και κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Να γίνει η Ελλάδα το Παγκόσμιο Κέντρο των Κλασικών και Βυζαντινών Σπουδών. Εδώ να είναι η έδρα των πανεπιστημίων όλου του κόσμου, όσον αφορά τις κλασικές σπουδές, γιατί έχουμε εξαιρετικούς φιλολόγους. Μια ανάλογη θέση είχε πάρει και ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής με το να προτείνει στην παγκόσμια κοινότητα να διεξάγονται κάθε τέσσερα χρόνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα. Δεν τα κατάφερε. Μπορούμε όμως να αγωνιστούμε για την Έδρα Κλασικών Σπουδών μέσα στην παγκόσμια πανεπιστημιακή κοινότητα.

// Ο κόσμος τουλάχιστον γελάει;
Γελάει και πολύ μάλιστα. Αλλιώς, Μαρία, εμείς τι κάνουμε εδώ; Να το κλείσουμε καλύτερα το μαγαζί… Ο Έλληνας είναι ένας χρυσός άνθρωπος! Παρασύρεται και στον ηρωισμό και στην αποχαύνωση. Τον αποχαυνώσαμε, μωρέ, τον Έλληνα και πέσαμε τώρα να τον φάμε; Μα, ο Έλληνας είναι πάντα έξω καρδιά!