Το κέρδος μου ποτέ δεν ήταν το χρήμα…

Ο πολιτισμός και ο τουρισμός είναι η δύναμή μας.

Ο ήλιος και η θάλασσά μας είναι μοναδικά στον πλανήτη, αλλά αυτά, δυστυχώς, τα έχουμε αφήσει στην άκρη, δεν τα αξιοποιούμε.
Από τους λίγους που έχουν έναν καλό λόγο για τον υπουργό Πολιτισμού: «Ο Γερουλάνος έκανε πράξη ένα νομοσχέδιο που το διεκδικούμε 30 χρόνια οι άνθρωποι του πολιτισμού».
Στα σκαριά η νέα ταινία του, «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι», που πριν ξεκινήσει έχει κάνει ήδη τη μεγάλη επιτυχία, η SONY να έχει προαγοράσει τη διεθνή διανομή της…
Αυτά και το… γύρισμα αρχίζει…

// Tην προηγούμενη ταινία σας, «Ελ Γκρέκο» -με τη ζωή του σπουδαίου Κρητικού ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου- την είδαν πάρα πολλοί άνθρωποι… Λέγεται ότι κόψατε 1 εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες εισιτήρια…
Ναι, έγινε το θαύμα και ο κόσμος ξαναγύρισε να δει ελληνικό κινηματογράφο! Αλλά δεν ξεπεράσαμε την «Πολίτικη κουζίνα». Ωστόσο, το «Ελ Γκρέκο» το έχουν δει, μετά από έρευνα που κάναμε, πάνω από 5.000.000 Έλληνες. Να σκεφτείτε ότι η ταινία «Ελ Γκρέκο» παίζεται ακόμη σε κινηματογράφο στο Παρίσι. Αλλά και η ταινία «Καβάφης» παιζόταν στο Παρίσι για δώδεκα χρόνια!

// Καθ’ όλη τη διάρκεια του καλλιτεχνικού σας έργου καταπιαστήκατε με σημαντικούς Έλληνες που έβγαλαν την Ελλάδα από τα στενά της όρια και άναψαν ως φάροι τα φώτα του ελληνικού πνεύματος στην οικουμένη. Τι σας ιντριγκάρει σ’ αυτό;
Θεωρώ ότι αυτό είναι το χρέος του κάθε Έλληνα που μεγαλώνει μέσα στο σώμα της πατρίδας του. Να δώσει το μήνυμα ότι οι Έλληνες υπάρχουμε ανά τους αιώνες και θα υπάρχουμε, παρά τις αντιξοότητες, γιατί έχουμε σπουδαία ιστορία, γλώσσα και πολιτισμό, που κυλάει μέσα μας σαν το αίμα μας. Μέσα από τις ταινίες μου θέλω να δώσω τον ανώτερο εαυτό του Έλληνα, ενάντια στον κατώτερο εαυτό του Έλληνα. Και τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες σκηνοθέτες έχουμε καταφέρει αρκετά απέναντι στις κακές ξένες γλώσσες που βλέπουν τα πάντα γύρω από την Ελλάδα αρνητικά.

// Η τελευταία δε διάκριση του Λάνθιμου με τον «Κυνόδοντα» ήταν πολύ μεγάλη…
Απολύτως! Για τριάντα τρία ολόκληρα χρόνια η χώρα μας δεν είχε βρεθεί ως υποψήφια για Όσκαρ ξένης ταινίας. Και μετά χάρη στον Λάνθιμο ακούστηκε ξανά το όνομά μας. Είναι μια πολύ σπουδαία υπόθεση «ο κυνόδοντας». Γι’ αυτό και οι δημοσιογράφοι και οι κριτικοί κινηματογράφου πρέπει να είναι πολύ γενναιόδωροι με αυτό που κατάφερε αυτό το παιδί για τη χώρα μας. Ξέρετε τι είναι να ενδιαφερθεί ξανά η παγκόσμια κοινότητα για τον ελληνικό κινηματογράφο;

// Ναι, αλλά και εσείς πρέπει να είστε πολύ χαρούμενος που η νέα σας ταινία «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» θα έχει από πίσω της τη διεθνή διανομή της SONY…
Μόνο χαρούμενος; Αυτό δεν έχει ξαναγίνει ποτέ, είναι μία νίκη της πατρίδος μου! Η SONY International, το Χόλιγουντ, να ενδιαφερθεί για διεθνή διανομή μιας ελληνικής ταινίας, με Έλληνα ήρωα. Αυτό σημαίνει ότι ο Έλληνας Ιωάννης Βαρβάκης θα γίνει ένας διεθνής ήρωας από του χρόνου στους κινηματογράφους. Και ο Ιωάννης Βαρβάκης είναι ένας θετικός ήρωας. Χαίρομαι αφάνταστα, γιατί αυτή η ταινία θα φέρει επενδύσεις στην Ελλάδα και ανάπτυξη, αλλά και κέρδη, γιατί ζούμε σε δύσκολες εποχές. Και η διαφήμιση της χώρας μας στο εξωτερικό είναι αναγκαία.

// Ποιος ήταν ο Ιωάννης Βαρβάκης;
Ο Ιωάννης Βαρβάκης ήταν ένας Έλληνας πειρατής, ο οποίος εξελίχθηκε σε ζάπλουτο εξαγωγέα χαβιάρι. Ο Ιωάννης Βαρβάκης ήταν ένας μεγάλος ευεργέτης τόσο της Ελλάδας όσο και της Ρωσίας, που έζησε το 18ο και το 19ο αιώνα και πρόθεσή του ήταν να ενώσει τις διαφορετικές κουλτούρες των δυο χωρών. Η υπέρμετρη φιλοδοξία του τον φέρνει αντιμέτωπο με απανωτές συμφορές, μέχρι που αποφασίζει να χαρίσει όλη του την περιουσία και τον ίδιο του τον εαυτό στο όνομα της αγάπης. Η επική του ιστορία ξεκινά από τα Ψαρά του Αιγαίου πελάγους, φτάνει στην Αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης στη Ρωσία και απλώνεται στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας και στη διχασμένη από εμφύλιες διαμάχες Ελλάδα κατά την επανάσταση του 1821. Η ταινία θέτει πολλά ερωτήματα… Τι φτιάχνει έναν ήρωα, τι φτιάχνει έναν καλό άνθρωπο; Επιλέγουμε το μονοπάτι της ζωής μας ή κάτι ανώτερο καθοδηγεί τα βήματά μας; Και πότε μπορούμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι;

// Πώς σας ήρθε η ιδέα να ζωντανέψετε τη ζωή του Ιωάννη Βαρβάκη;
Αυτά τα θέματα χαρίζονται… Ένα πρωί ξυπνάς μέσα στον ύπνο σου και κάποιος σʼ έχει φυτέψει στο μυαλό σου ή σου το έχει φέρει ένας αγγελιοφόρος, ο οποίος πιθανώς δεν ξέρει ότι έχει το ρόλο του αγγελιοφόρου. Θεωρώ ότι ο κινηματογράφος, η τέχνη αλλά και στη ζωή πρέπει να υπηρετείς ανώτερες αξίες, ώστε να βοηθάς τους συνανθρώπους σου να σταθούν όρθιοι απέναντι σε δύσκολες συνθήκες. Είναι υπέροχο να ελευθερώνεις μέσα από μια ταινία ιδέες του καλού. Είναι πολύ σημαντικό ότι η Ελλάδα καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της είχε εθνικούς ευεργέτες που έχτιζαν σχολεία για να μορφωθούν τα παιδιά και να διευρύνουν το μυαλό τους… Η Ελλάδα περπάτησε πολύ μέσα από τις μονάδες!

// Υπάρχουν τέτοιοι ευεργέτες σήμερα σαν τον Ζάππα, τον Αβέρωφ;
Στο μέγεθος και στο εύρος του παρελθόντος όχι. Υπάρχουν όμως και σήμερα ευεργέτες που κάνουν το έργο τους σιωπηλά. Και μάλιστα μπορώ να σας αναφέρω, τον εφοπλιστή Βασίλη Κωνσταντακόπουλο και τους γιους του, όπου τα περισσότερα χρήματά τους τα επένδυσαν στη Μεσσηνία. Και έτσι βρέθηκε μια ολόκληρη περιοχή -εκεί που έχει χτιστεί το ξενοδοχείο «Costa Navarino»- να δουλεύει και να ζει χάρη σ’ έναν άνθρωπο που επένδυσε σ’ αυτήν τη γη. Αυτός ο άνθρωπος έκανε τόσες φιλανθρωπίες και ευεργεσίες που μετά το θάνατό του τις έμαθε η οικογένειά του.

// Μακάρι να είχαμε και άλλους τέτοιους…
Οι άνθρωποι που έχουν λεφτά πρέπει να κατανοήσουν ότι στον Θεό θα σταθούμε όλοι μας γυμνοί. Και τότε δεν θα μετρήσουν τα χρήματα, αλλά το καλό που έχουμε κάνει και οι θετικές μας πράξεις. Τα χρήματα μας δόθηκαν, τα βγάλαμε, όχι μόνο για τον εαυτό μας αλλά και για να τα χρησιμοποιήσουμε για το κοινωνικό σύνολο. Η ευτυχία που δεν μοιράζεται κοινωνικά δεν οδηγεί πουθενά και δεν είναι ευτυχία.

// Για εσάς τι είναι ευτυχία; Τα τιμητικά βραβεία για το ντοκιμαντέρ «Σπύρος Λούης», οι διακρίσεις στα φεστιβάλ για τον «Γκρέκο», τα ρεκόρ θεαματικότητας για τον «Χατζημανουήλ» ή τα ντοκιμαντέρ για τον Όμηρο, τον Ελύτη, τον Παπαδιαμάντη;
Προσωπικά, η μεγαλύτερη χαρά και το μεγαλύτερο βραβείο που έχω πάρει στη ζωή μου είναι τα δακρυσμένα μάτια των θεατών από τη συγκίνηση που βγαίνουν από την κινηματογραφική αίθουσα βλέποντας μια ταινία μου. Αυτό είναι το κέρδος μου. Ποτέ δεν ήταν το χρήμα. Πιστέψτε με. Το χρήμα το ξαναπαίρνω και το ξαναεπενδύω σε μια ακόμη ταινία που μέσα από αυτή θα προσφέρω και θα πάρω αγάπη και χαρά από τους άλλους. Δεν ξέρουν τι χάνουν αυτοί που δεν προσφέρουν στη ζωή τους. Τι συναίσθημα είναι αυτό… Στη νέα μου ταινία κάποια στιγμή θα ήθελα να αναφερθώ σ’ αυτούς που σιωπηλά με βοηθούν και χωρίς αυτούς δεν θα τα είχα καταφέρει.

// Πότε θα ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι»;
Θα ξεκινήσουν τον Οκτώβριο στην Ελλάδα και μετά θα πάμε στην Κασπία Θάλασσα και στην Αγία Πετρούπολη. Στην ταινία θα πρωταγωνιστήσουν διάσημοι ηθοποιοί. Βρετανοί, Ρώσοι, Αμερικανοί… Ακόμη πιο διάσημοι και από τους ηθοποιούς που πήραν μέρος στον «Ελ Γκρέκο». Και σε αυτήν την ταινία θα παίξει ο Λάκης Λαζόπουλος. Η ταινία θα βγει το 2012 στις αίθουσες.

// Σας συνδέει βαθιά φιλία με τον Λάκη.
Τι αγαπάτε στον Λάκη;
Ο Λάκης Λαζόπουλος είναι ένας πάρα πολύ καλός άνθρωπος. Αγαπάει τους άλλους, τους βοηθάει, χωρίς να το λέει, έχει βαθιά ευγενική ψυχή και γι’ αυτό και στην ταινία «Ελ Γκρέκο» τον έβαλα να υποδυθεί τον άνθρωπο που προστάτευε τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Τον φύλακά του που έχει και μια μορφή αγιότητας. Ο Λάκης θυσιάζεται για τους φίλους του. Αγαπάει, εμπιστεύεται, βγάζει την καλοσύνη του προς τα έξω. Άλλωστε, το πρόσωπο είναι καθρέφτης.

// Το υπουργείο Πολιτισμού βοηθάει τον πολιτισμό;
Εδώ θέλω να είμαι δίκαιος. Να μην γκρινιάζουμε μόνο, αλλά να λέμε και τα μπράβο. Ο Παύλος Γερουλάνος έκανε πράξη ένα νομοσχέδιο που το διεκδικούμε εδώ και τριάντα χρόνια οι άνθρωποι του πολιτισμού και αυτό δεν είναι αμελητέο. Επίσης, έβαλε σε εφαρμογή τις φοροαπαλλαγές και τις εκπτώσεις που θα έχουν όσοι χορηγούν κινηματογραφικές ταινίες. Η Ελλάδα βρίσκεται σε φοβερή οικονομική κρίση. Βλέπετε ότι σ’ όλους τους τομείς, ακόμη και στην υγεία, στην παιδεία, μειώνονται τα κονδύλια. Ο κινηματογράφος μπορεί να διασωθεί. Και να φέρει την ανάπτυξη στη χώρα. Ο κινηματογράφος είναι αναπτυξιακός, είναι βιομηχανία, είναι τέχνη, είναι διαφήμιση. Συμβάλλει στη δημιουργία, φέρνει επενδύσεις.

// Δεν είναι φοβερό που στην Τυνησία, στη Μάλτα, στην Τουρκία γυρίζονται ταινίες και όχι στην Ελλάδα; Δηλαδή δεν είναι κρίμα να έχουμε τόση ηλιοφάνεια και τόσο ωραία τοπία και να μην τα εκμεταλλευόμαστε για γυρίσματα τόσο εμείς όσο και οι ξένοι;
Αυτό που λέτε με πειράζει πάρα πολύ. Ο πολιτισμός και ο τουρισμός είναι το δυνατό μας σημείο. Το πλεονέκτημά μας. Έχουμε μαγευτικά τοπία ως χώρα. Καθαρά κινηματογραφικά. Εκεί πρέπει να στοχεύσουμε και να επενδύσουμε. Τόσοι σταρ ήρθαν φέτος από τις αρχές του καλοκαιριού για διακοπές στα νησιά μας. Αυτό κάτι σημαίνει. Ο ήλιος, η θάλασσα της Ελλάδας και τα νησιά της είναι μοναδικά στον πλανήτη. Ας δείξουμε λοιπόν αυτό το πρόσωπο, αυτής της πανέμορφης χώρας.

// Εσείς μιλάτε για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας και μέσα από τις ταινίες σας…
Όχι, μόνο. Αρθρογραφώ σ’ ένα γνωστό πόρταλ και, πίστεψέ με, ό,τι σκεφτώ το γράφω, κακό ή καλό, για την εξουσία ή το λαό.

// Ποια είναι η βαθύτερη ανάγκη της τέχνης;
Αν πάρω παράδειγμα τον εαυτό μου, θα σας πω ότι δημιουργώ για να είμαι χρήσιμος στους συνανθρώπους μου. Η τέχνη πρώτα από όλα παρηγορεί. Τους δίνει δύναμη να υπάρχουν. Ο βασικός ρόλος της τέχνης είναι η παρηγοριά και το να μαλακώνει την ψυχή. Να δίνει δύναμη στην ψυχή για να μπορεί να αντέξει τον μεγάλο πόνο. Η κάθε ανθρώπινη οντότητα έχει μια σύνδεση με την κεντρική πηγή, με τον Θεό. Η τέχνη σε βάζει στο μονοπάτι και στη διαδικασία ανεύρεσης του θείου. Ο άνθρωπος είναι γεννημένος για να κάνει το καλό. Η τέχνη είναι γεννημένη για το καλό. Ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει ως κέντρο του το δημόσιο και το αγαθό… Η βασική ενασχόλησή του είναι να αγωνιά και να είναι χρήσιμος. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή για τον Έλληνα διάλεξα τον Ιωάννη Βαρβάκη ως θετικό πρότυπο. Ήθελα να τον κάνω να νιώσει υπερήφανος.

// Με τον «Ελ Γκρέκο» τι θέλατε να δείξετε;
Ήθελα να δείξω στους Έλληνες ότι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μπορεί να ήταν ένας σπουδαίος ζωγράφος, αλλά ήταν επαναστάτης στη ζωή, που τα έβαλε με την Ιερά Εξέταση και τον μεσαίωνα. Δεν ήταν ένας καλλιτέχνης απομονωμένος, μοναχικός. Δημιουργούσε μέσα στην κοινωνία και για την κοινωνία. Το εργαλείο της τέχνης του, ο μοχλός ήταν η κίνηση και η συγκίνηση. Η τέχνη πρέπει να απευθύνεται απευθείας στο συναίσθημα και στο κέντρο της, στην ψυχή.

// Τι έχετε να πείτε σ’ αυτούς που λένε ότι κάνουν τέχνη για λίγους, εκπομπές για τους εκλεκτούς, ταινίες για μια κάστα, μια ελίτ;
Ότι δεν επιτελούν το βασικό ρόλο τους. Ο κινηματογράφος είναι λαϊκή τέχνη. Είναι για τους πολλούς. Ό,τι δεν φτάνει λοιπόν η αλεπού, τα κάνει κρεμαστάρια. Ο κινηματογράφος είναι ακριβή τέχνη. Κοστίζει πολλά. Αν δεν διεγείρει τις αισθήσεις του μεγάλου κοινού πώς θα αποσβέσει τα έξοδα; Άλλωστε, η μεγάλη τέχνη πρέπει να είναι απλή και κατανοητή από όλα τα στρώματα και τις τάξεις των ανθρώπων. Αν ο παππούς μου δεν καταλάβει τη ζωή του Γκρέκο, θα φταίω εγώ. Θα είναι μια αποτυχημένη ταινία, η οποία δεν κατάφερε να βγάλει συναίσθημα. Εμένα δεν με ενδιαφέρει το τι θα πει ο τάδε διανοούμενος ή ο τάδε κριτικός κινηματογράφου, αλλά να είναι η ταινία μου ίδια στα μάτια όλων των ανθρώπων.

// Τι θα θέλατε να πείτε στον εαυτό σας, στο τέλος της ζωής σας;
Ότι έκανα το καθήκον μου. Τόσο στην οικογένειά μου όσο και στο σύνολο. Και να δω από ψηλά στα μάτια των ανθρώπων όταν βλέπουν μια ταινία μου ένα χαμόγελο ή ένα δάκρυ…