ΠΗΓΑΝ ΝΑ… ΔΗΜΕΥΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΦΟΡΟΥ!
Η σχετική διάταξη αιφνιδίασε τους πάντες, ακόμη και κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης και του κόμματος, που δήλωναν άγνοια: «Δεν το γνώριζα», «δεν ενημερωθήκαμε στη Βουλή», είπαν ο Θ. Πάγκαλος και ο Χρ. Πρωτόπαπας, όταν άρχισε το απόγευμα της Παρασκευής να ξεσηκώνεται σάλος για την πρωτοφανή, «μπαταχτσίδικη» διάταξη, που αφαιρούσε από το κράτος και τα τελευταία ίχνη αξιοπιστίας έναντι των φορολογουμένων και είναι αμφίβολο αν είχε γίνει αντιληπτή ακόμη και από τον ίδιο τον κ. Βενιζέλο. Μιλώντας στον Νίκο Χατζηνικολάου στο Alter, ο υπουργός Οικονομικών απέδωσε σε «νομοτεχνική παρεξήγηση» το ζήτημα.
Η επίμαχη διάταξη του εφαρμοστικού νόμου ήταν κατά βάση γνωστή από μέρες και επρόκειτο απλώς για μια αναδίπλωση του υπουργείου Οικονομικών από την περυσινή «γενναιόδωρη» παροχή στους φορολογούμενους που θα μετείχαν στο «κίνημα των αποδείξεων». Από καιρό το υπουργείο, διαπιστώνοντας ότι η παροχή τεράστιων εκπτώσεων φόρου, ως κίνητρο για τη συλλογή αποδείξεων, θα οδηγούσε φέτος σε υπέρογκες επιστροφές φόρου εισοδήματος (άνω των 600 εκατ. ευρώ), είχε αποφασίσει να θέσει από το 2012 (για τα εισοδήματα του 2011) το «πλαφόν» έκπτωσης φόρου που ίσχυε και παλαιότερα. Έτσι, ανεξάρτητα από το ύψος των αποδείξεων, οι φορολογούμενοι θα έπαιρναν έκπτωση μέχρι 300 ευρώ.
Όμως, ο… «δαίμων της απελπισίας» για συλλογή εσόδων αναθεώρησε τη διάταξη! Σύμφωνα με τη διάταξη που ενσωματώθηκε στον εφαρμοστικό νόμο αιφνιδίως, ύστερα από τις καταιγιστικές πιέσεις της «τρόικας» για περισσότερα έσοδα, το «πλαφόν» αποκτούσε αναδρομική ισχύ και θα εφαρμοζόταν και στα εισοδήματα του 2010!
Έτσι, οι μεν φορολογούμενοι για τους οποίους δεν έχει γίνει ακόμη η εκκαθάριση της δήλωσης θα έπεφταν στο «πλαφόν» των 300 ευρώ και θα έχαναν την επιστροφή τους. Οι υπόλοιποι, που ήδη έχουν εκκαθαρισθεί οι δηλώσεις τους και πρέπει να εισπράξουν, θα την έδιναν πίσω στο Δημόσιο λίγο καιρό αργότερα, μέσω του υπολογισμού της έκτακτης εισφοράς (με συντελεστή 1-4% στα εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ). Όταν θα υπολόγιζε το υπουργείο Οικονομικών το ποσό της έκτακτης εισφοράς, θα προσέθετε στον φόρο και το ποσό που είχαν εξασφαλίσει ως επιστροφή φόρου οι πολίτες, αν ξεπερνούσε το «πλαφόν» των 300 ευρώ για έκπτωση φόρου με αποδείξεις.
Ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτό το υπουργείο θα έπαιρνε πίσω το μεγαλύτερο μέρος των επιστροφών, δηλαδή περίπου 400 εκατ. ευρώ από τα 600 εκατ. ευρώ των συνολικών επιστροφών. Μετά τη θύελλα αντιδράσεων η διάταξη αναμένεται να αναθεωρηθεί κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου από τη Βουλή, βάσει των όσων είπε την Παρασκευή ο κ. Βενιζέλος. Όμως αυτή η αναθεώρηση θα έχει υψηλό κόστος για το Δημόσιο και η κυβέρνηση θα πρέπει να προτείνει στην «τρόικα» άλλα «ασφαλή» μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος – πιθανότατα περικοπές δαπανών.
Γιʼ αυτό το φιάσκο, βέβαια, υπαίτιος δεν είναι ο σημερινός υπουργός Οικονομικών, αλλά ο προκάτοχός του, που εξαρχής υπολόγισε λάθος τα δεδομένα, όταν καθιέρωσε τις εκπτώσεις φόρου με αποδείξεις. Για παράδειγμα, επέτρεψε να μετρούν αποδείξεις από σούπερ μάρκετ και μεγάλα καταστήματα λιανικής πώλησης, που ούτως ή άλλως είχαν μηδενικά ποσοστά φοροδιαφυγής. Παλαιότερο σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών προέβλεπε να δίνεται αυξημένο «μπόνους» έκπτωσης φόρου για τις αποδείξεις από κλάδους επιτηδευματιών και επαγγελματιών με υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής (γιατροί, δικηγόροι, συνεργεία αυτοκινήτων, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κ.ά.), αλλά να μην προσμετρώνται αποδείξεις από κλάδους χαμηλής επικινδυνότητας.
Επιπλέον, ο κ. Παπακωνσταντίνου υποτίμησε ορισμένες ελληνικές ιδιαιτερότητες: ότι δηλαδή πολλοί φορολογούμενοι κρύβουν εισοδήματα και θα συγκέντρωναν δυσανάλογα πολλές αποδείξεις, λόγω «μαύρων» εισοδημάτων, ή ότι θα αναπτυσσόταν μια «μαύρη αγορά» αποδείξεων, όπου οι φορολογούμενοι με «πλεόνασμα» αποδείξεων θα τις μεταβίβαζαν σε άλλους.
Το αποτέλεσμα ήταν να ενισχυθούν μεν τα φορολογικά έσοδα του 2010 από πρόσθετο ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος, αλλά να εξανεμισθεί το μεγαλύτερο μέρος αυτού του «κέρδους» με τις υπέρογκες επιστροφές φόρου του επόμενου έτους.
Ήταν κι αυτή μια από τις πολλές «γκάφες» του κατά κοινήν ομολογία ανεπαρκούς φορολογικού επιτελείου του κ. Παπακωνσταντίνου, η οποία ταλανίζει σήμερα τον νέο «τσάρο» του υπουργείου Οικονομικών.