Χωρίς ελληνικότητα η… ελληνική τηλεόραση

Αντί ελληνικών σειρών, τα ιδιωτικά κανάλια προβάλλουν τούρκικα, νοτιοαμερικάνικα σίριαλ, ριάλιτι και τάλεντ σόου, που είναι καταστροφικά. Και η ΕΡΤ, η κρατική τηλεόραση, παραμένει απλός θεατής… Δεν κάνει απολύτως τίποτα, να καλύψει το κενό…

Ο Μανούσος Μανουσάκης λέει στη συνέντευξη που είχαμε μαζί του πολλά ενδιαφέροντα. Με το πιο σημαντικό για την οικονομική κρίση που έχει οδηγήσει όλους σε κατάθλιψη και σε σκοτάδι.

Είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε ελπίδα, όταν έχουμε μάλιστα έναν τέτοιο ήλιο, τονίζει με πάθος. Μόνο που ούτε αυτό δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε, να «πουλήσουμε» σωστά… Άλλοι στη θέση μας θα είχαν θησαυρίσει, και δεν θα έβγαιναν σε ζητιανιά, περιφέροντας δίσκο…

// Γιατί ο δημιουργός των «Ψίθυρων καρδιάς», «Άγγιγμα ψυχής», «Μη μου λες αντίο» λείπει από την τηλεόραση;

«Γιατί καταρχήν λείπει η τηλεόραση. Η ελληνική τηλεόραση λείπει, δεν υφίσταται και το λέω αυτό με μεγάλη μου λύπη».

// Πώς θα χαρακτηρίζατε την τηλεόραση σήμερα;

«Χωρίς ελληνικότητα! Χωρίς ταυτότητα! Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι η δραματουργία στην ελληνική τηλεόραση στηρίζεται πλέον σε κακέκτυπα σενάρια μικρών ή μεσαίων ξένων επιτυχιών, τα οποία έχουν μια ικανοποιητική τηλεθέαση λόγω της τηλεοπτική ένδειας. Για μένα ένα 30% τηλεθέαση δεν είναι επιτυχία. Οι “Ψίθυροι καρδιάς” κρατούν ακόμη το ρεκόρ τηλεθέασης στην ιδιωτική τηλεόραση με 73%!».

// Γιατί λείπουν οι ελληνικές σειρές από τη μικρή μας οθόνη;

«Γιατί αυτοί που έχουν τα κανάλια δεν είναι πολιτιστικοί σύλλογοι, αλλά επιχειρηματίες! Και μέσα στην οικονομική κρίση θέλουν να τη βγάλουν με ό,τι πιο φθηνό. Από κει και πέρα όμως, τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας έχουν να παίξουν και κοινωνικό ρόλο. Εδώ υπάρχει μεγάλη στέρηση…».

// Συγγνώμη που επιμένω, αλλά μήπως τα κανάλια αποφάσισαν να περιορίσουν τις σειρές και από σαράντα σίριαλ το χρόνο να τα πάνε στα πέντε γιατί οι αμοιβές σε σκηνοθέτες, ηθοποιούς, σεναριογράφους ήταν υπέρογκες;

«Πιστέψτε με, κανένας, σκηνοθέτης, ηθοποιός, παρουσιαστής, δημοσιογράφος, δεν πήρε στην τηλεόραση περισσότερα από ό,τι άξιζε! Στην τηλεόραση πάντα παίρνεις αυτά που φέρνεις. Ο επιχειρηματίας δεν είναι κανένας χθεσινός στην πιάτσα. Δίνει όσα πρέπει στο δημιουργό και εξασφαλίζει πάντα το κέρδος του. Είναι δυνατόν ένα αφεντικό να δώσει στον υπάλληλο περισσότερα από τα οποία κερδίζει; Κανείς δεν το κάνει αυτό. Απλώς, ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός μπορεί να πληρώνεται πιο πολλά από έναν ιδιωτικό υπάλληλο, αλλά ο ιδιωτικός υπάλληλος δουλεύει δώδεκα μήνες και όχι έξι. Όχι, δεν ήταν υπερβολικές οι αμοιβές μας. Δεν καταβροχθίσαμε ανθρώπους, δεν κανιβαλίσαμε κανάλια, δεν ζητήσαμε τρελά λεφτά. Δεν είδα κανένα να κρίνει τις αμοιβές της Μέριλ Στριπ. Γιατί κρίνουν λοιπόν την αμοιβή του Λάκη; Γιατί τέτοιος προβληματισμός; Και δεν κατάλαβα κάτι… Ένας μορφωμένος δημοσιογράφος με διορατικότητα, που κάνει ρεπορτάζ, που έχει πηγές, που διαβάζει καθημερινά και έχει τρυπήσει το παντελόνι του για να έχει ειδικές γνώσεις, ώστε να ρωτήσει τον υπουργό, τον βουλευτή, να κρίνει την εξουσία, γιατί να μην πληρωθεί καλά στην τηλεόραση; Είναι από τις πιο αγχωτικές δουλειές. Γνώση και έκθεση γνώμης.

Αλλά και κάτι άλλο…».

// Πάνω στη μείωση των σειρών;

«Ναι. Με ρωτήσατε πώς από σαράντα σειρές φτάσαμε στις πέντε. Υπάρχει και κάτι άλλο, που λέγεται εικονική κρίση… Ξέρετε, είναι πολύ βολικό για κάποιους να κατεβάζουν το κόστος λειτουργίας με αφορμή την κρίση. Η κρίση δεν είναι πάντα πραγματική!».

// Η συνεργασία σας με τον ΑΝΤ-1 πώς έληξε; Ο «Φάρος», η τελευταία σας σειρά, λένε οι φήμες ότι σας έβαλε μέσα, δεδομένου ότι ήσασταν και ο παραγωγός της σειράς. Σας χρωστάνε χρήματα;

«Αυτό είναι ένα θέμα που δεν θέλω να το κουβεντιάσουμε. Ποτέ δεν μιλάω άσχημα για ανθρώπους και σχέσεις, με τους οποίους είχα καλές στιγμές, για τους οποίους δημιούργησα και από τους οποίους έφαγα ψωμί».

// Τι θα συμβουλεύατε τον τηλεθεατή;

«Να πάρει το τηλεκοντρόλ, να κλείσει την τηλεόραση και να έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό του».

// Δηλαδή φέτος δεν είδατε τηλεόραση;

«Ναι, είδα το “Νησί”. Εξαιρετική παραγωγή, αλλά σταγόνα στον ωκεανό. Το “Νησί” δεν απενοχοποιεί τα άλλα κανάλια. Έχουμε άλλα έξι κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας. Μια σειρά δεν λέει κάτι…».

// Από εσάς γνωρίσαμε τον Απόστολο Γκλέτσο, τον Σταύρο Ζαλμά, τον Μέμο Μπεγνή, τον Γιάννη Τσιμιτσέλη, την Άννα-Μαρία Παπαχαραλάμπους, τη Θεοφανία Παπαθωμά, τη Θάλεια Ματίκα και πόσους νέους ηθοποιούς, που τους πήρατε και τους κάνατε σταρ… Πιστεύω ότι μόνο εσείς και η Ακρίτα δίνετε ευκαιρίες…

«Ως επί το πλείστον, θα συμφωνούσα. Δεν διακινδυνεύει πλέον κανένας σκηνοθέτης να ρίξει τη ζαριά… Εγώ έριξα αρκετές ζαριές πάνω σε νέους ηθοποιούς και μου πιάσανε όλες. Αλλά γιατί να μη δίνουμε ευκαιρία στα νέα πρόσωπα; Και τι θα γίνουν οι νέοι ηθοποιοί που βγαίνουν από τις δραματικές σχολές; Θα μείνουν με τα όνειρα στο χέρι;».

// Τα κανάλια φοβούνται την αποτυχία και γι’ αυτό δεν πειραματίζονται;

«Τα ιδιωτικά κανάλια στην Ελλάδα πέρασαν την εφηβεία τους όμορφα, αλλά ενηλικιώθηκαν πολύ γρήγορα και τώρα μοιάζουν γερασμένα…».

// Από αυτά τα τριάντα χρόνια συνεχούς τηλεόρασης, ποια θεωρείτε την καλύτερη παραγωγή σας;

«Την επόμενη…».

// Αισιόδοξο μου ακούγεται! Αλλά ποια έχει γραφτεί στην καρδιά σας;

«Το “Τμήμα ηθών”, από εκεί πέρασε όλη η αφρόκρεμα των Ελλήνων ηθοποιών, οι “Ψίθυροι καρδιάς” με την Τσιγγάνα και τον μπαλαμό, το “Άγγιγμα ψυχής” με τον αρχιμανδρίτη και την όμορφη κοπελιά, αλλά και τη σειρά “Η αγάπη ήρθε από μακριά” με τον Κώστα Σόμμερ Αλβανό και τη Λίνα Σακκά πλούσια κόρη γαιοκτήμονα».

// Είπατε τώρα δυο ονόματα ηθοποιών… Κώστας Σόμμερ και Λίνα Σακκά. Τους κάνατε και αυτούς πρωταγωνιστές. Πώς καταλαβαίνετε τον πρωταγωνιστή;

«Μπαίνει στο γραφείο μου και από την αύρα που αποπνέει λέω αυτός είναι ο επόμενος ή η επόμενη στάρ! Διαίσθηση! Είναι οι κινήσεις του, το βλέμμα του, ο ερωτισμός που βγάζει, όχι σεξιστικά, αλλά ως μαγεία… Είναι μια στιγμιαία έμπνευση που ο σκηνοθέτης την πιάνει στον αέρα. Σκηνοθέτης και ηθοποιός πρέπει να αλληλο-τροφοδοτούνται».

// Για φέτος τι ετοιμάζετε;

«Έχω καταθέσει στη δημόσια τηλεόραση για τη νέα τηλεοπτική σεζόν μια σειρά που βασίζεται στο πολύ όμορφο βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη “Ουζερί Τσιτσάνης”. Μέσα από έναν κύκλο είκοσι έξι επεισοδίων θα ζωντανέψω την πιο δημιουργική καλλιτεχνικά φάση του Βασίλη Τσιτσάνη στη νύφη του Θερμαϊκού αλλά και τον αφανισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα και τη μεταφορά τους στο Άουσβιτς. Η σειρά θα γυριστεί εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη, ενώ αυτήν την περίοδο κάνω οντισιόν στους ηθοποιούς. Το βιβλίο θα μας μεταφέρει στη Θεσσαλονίκη και στο πρώτο τρίμηνο του ’43. Κατοχή, αντίσταση, εβραϊκά γκέτο, κατασκοπία, ΕΑΜ, ταγματασφαλίτες, μουλωχτοί σκοτωμοί, πείνα, μάχη του Στάλιγκραντ, κρίσιμη καμπή του πολέμου. Από τον παλιό Σταθμό Θεσσαλονίκης ξεκινούν τα πρώτα τρένα για το Άουσβιτς. Το “Ουζερί Τσιτσάνης”, Παύλου Μελά 22, δουλεύει στο κέντρο της κατεχόμενης πόλης, στο μάτι του κυκλώνα. Και ο Βασίλης Τσιτσάνης, 28 χρόνων τότε, μέσα σ’ όλον αυτόν τον εφιάλτη, ίσως κι εξαιτίας του, συνθέτει τα καλύτερα τραγούδια του όπως τη “Συννεφιασμένη Κυριακή”. Στην πιο γόνιμη καλλιτεχνικά περίοδο για τον Τσιτσάνη ξεδιπλώνεται μια υπέροχη ερωτική ιστορία».

// Με ποιους πρωταγωνιστές;

«Ο κουνιάδος του Τσιτσάνη έχει δεσμό με μια πανέμορφη Εβραιοπούλα της Θεσσαλονίκης και προσπαθεί να τη σώσει, για να μην καταλήξει στο Άουσβιτς. Η κάμερα θα εστιάσει σ’ αυτήν την κοπέλα αλλά και στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, η οποία εξαφανίστηκε κατά 90% από τη θηριωδία και τον ρατσισμό των Γερμανών. Μια κοινότητα, η οποία ήταν από τις πιο οικονομικά ευκατάστατες και υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Η σειρά λόγω του ιστορικού περιεχομένου της δίνει μήνυμα ζωής και σήμερα, καθώς ο παραλογισμός της φυλετικής και θρησκευτικής διάκρισης απειλεί και την κοινωνία μας. Αυτή την περίοδο μαζί με τους συνεργάτες μου ψάχνω να βρω τις πρώτες και τις πιο αυθεντικές εκτελέσεις των τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη. Η ερωτική ιστορία της Εβραιοπούλας με τον κουνιάδο του Τσιτσάνη θα καταλήξει τραγικά, καθώς οι Γερμανοί την πιάνουν και ο μεγάλος μουσικός με το μπαγλαμαδάκι του θα εμπνευστεί και θα γράψει αριστουργήματα».

// Είπατε ότι θα γυριστεί εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη; Πολυδάπανο θα φανεί στην ΕΡΤ…

«Είναι καιρός να γυριστεί μια σειρά εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη. Της το χρωστάμε και γιορτάζει κιόλας…».

// Στις σειρές σας πάντοτε -δεν ξέρω αν το κάνετε ηθελημένα- θίγετε θέματα ρατσισμού… Ο μουσουλμάνος, η χριστιανή, η Τσιγγάνα με τον λευκό, ο Αλβανός με την Ελληνίδα… Σας προβληματίζει η διαφορετικότητα;

«Όχι, με προβληματίζει η διαφορετικότητα που χτίζει τείχη… Δεν είμαι κοινωνιολόγος όμως για να μελετήσω το φαινόμενο. Είμαι μέλος μιας κοινωνίας που ζω καταστάσεις. Το αυγό του φιδιού για τον ρατσισμό, τα άκρα, τον ολοκληρωτισμό, τα αίτια δηλαδή, θα τα ψάξουν οι επιστήμονες. Τα αίτια μπορεί να είναι και οικονομικά. Αυτό δεν το ψάχνω. Εγώ ως δημιουργός καταθέτω την πραγματικότητα. Και ένας θεατής, αν έχει ευαισθησίες, δεν θα μείνει μόνο στην ερωτική ιστορία. Μπορεί να σκεφτεί και να προβληματιστεί και να συζητήσει το θέμα με το φίλο του. Πολλοί, με αφορμή τις σειρές μου, είχαν αναρωτηθεί αν θα τα έφτιαχναν με μουσουλμάνο, με Αλβανή, με Τσιγγάνα… Και η απάντηση που έδωσαν τους έκανε να ανακαλύψουν πολλά πράγματα για τον εαυτό τους. Ωστόσο, τα φαινόμενα στις μέρες μας του ρατσισμού πληθαίνουν. Τη λύση την έχει πάντα η πολιτεία».

// Είχε ακουστεί ότι ετοιμάζετε μια σειρά για την αρχαία Ελλάδα…

«Ναι, είναι ένα όμορφο σχέδιο που έχουμε με την Ειρήνη Παπά. Πρόκειται για μια δραματοποιημένη σειρά που θα αφορούσε τον μύθο των Ατρειδών. Από τον Τρωικό πόλεμο, τη δολοφονία της Κλυταιμνήστρας από τον Ορέστη και την Ηλέκτρα. Για μένα και την Ειρήνη είναι παράδοξο ότι οι Αμερικανοί έχουν γυρίσει την Οδύσσεια, τον Τρωικό πόλεμο, τον Μέγα Αλέξανδρο και εμείς τίποτα. Και να τα γύριζαν και σωστά, μάλιστα. Το κάνουν με τον εμπορικό τους τρόπο. Είναι ένα όνειρο να γυριστεί κάτι από την αρχαία Ελλάδα στην πατρίδα μας, και δεν θα καταθέσω τα όπλα…».

// Βλέπετε ειδήσεις;

«Όχι, δεν βλέπω ειδήσεις, βλέπω καλές ταινίες!».

// Τους «Αγανακτισμένους» στο Σύνταγμα τους καμαρώνετε;

«Είναι μια ελπίδα! Αλλά είναι μια κίνηση πραγματικά σημαντική, ο τρόπος που θα εξελιχθεί έχει ένα ενδιαφέρον και το διακύβευμα».

// Ένα δεύτερο Μνημόνιο θα ήταν

καταστροφικό;

«Τι να σας πω; Δεν είμαι οικονομολόγος για να ξέρω, αλλά βιώνω ήδη μεγάλη κρίση στην τσέπη μου…».

// Σας πειράζει που επί τρεις συνεχόμενες χρονιές δεν είδαμε ούτε μια σειρά μυθοπλασίας από την ΕΡΤ;

«Εδώ έχουμε ένα πρόβλημα σοβαρό. Αυτό δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί. Σκέφτομαι το τελευταίο διάστημα το εθνικό μας κανάλι τι κάνει για την ψυχαγωγία του Έλληνα; Πού είναι, όταν τα ιδιωτικά κανάλια το έχουν ρίξει στα ριάλιτι; Δεν θα έπρεπε να είχε την άλλη πρόταση, των σίριαλ; Και ανταγωνιστικό θα ήταν και ακροαματικότητα θα είχε. Τα ιδιωτικά κανάλια κοιτάνε το κέρδος, η κρατική τηλεόραση χρηματοδοτείται από το λαό για να προσφέρει. Πού είναι λοιπόν η διείσδυσή της στο κοινό; Ξέρετε ότι μια γενιά παιδιών, ελληνόπουλων, μεγαλώνει χωρίς ελληνικές σειρές; Με προσλαμβάνουσες φτηνά ριάλιτι και μηνύματα για εύκολο κέρδος;».

// Καταστροφικά τα τάλεντ σόου;

«Ναι. Όλα αυτά για τα ελληνόπουλα είναι καταστροφικά. Εύκολη συμμετοχή, εύκολο κέρδος, καμία μόρφωση, καμία σπουδή. Όλος αυτός ο κόσμος των ριάλιτι είναι τόσο αναλώσιμος, τα πέντε λεπτά διασημότητα έχουν τόσο γρήγορη πτώση. Τα ελληνόπουλα μεγαλώνουν παρακολουθώντας συνταγές μαγειρικής και βλέποντας ψεύτικες χρυσές ευκαιρίες στο τραγούδι. Σ’ αυτόν τον ορυμαγδό του ανφελληνισμού, η ΕΡΤ τι έχει να αντιπροτείνει; Πού είναι το αντίπαλο δέος μιας εθνικής τηλεόρασης με άλλα πρότυπα; Γιατί τα νούμερα τηλεθέασης της ΕΡΤ είναι χαμηλά, σε ποιο ευρωπαϊκό κράτος γίνεται κάτι τέτοιο; Να απαξιώνεται τόσο η δημόσια τηλεόραση; Πουθενά. Οι δημόσιες τηλεοράσεις στο

εξωτερικό κάνουν φοβερές παραγωγές».

// Για να έχει ένας ηθοποιός διάρκεια, τι πρέπει να κάνει;

«Να μαθαίνει και να ανανεώνεται συνέχεια».

// Αυτό είναι και το μότο σας στη ζωή;

«Η θεωρία μου στη ζωή είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να αγαπά και να διδάσκεται την ιστορία. Δεν πιστεύω ότι αυτός που διδάσκεται την ιστορία του έχει τη θεραπεία για όλες τις αρρώστιες, αλλά με το να διδαχτούμε το παρελθόν μας γνωρίζουμε τον πολιτισμό μας. Η κρίση είναι ένα τσουνάμι. Θα περάσει, αλλά τι θα αφήσει; Ο σεισμός και το τσουνάμι πέρασε από την Ιαπωνία και άφησε ραδιενέργεια. Στην Ελλάδα η οικονομική κρίση τι θα αφήσει; Μήπως θα αφήσει μια βαθιά πολιτισμική κρίση στην καθημερινότητά μας; Μήπως θα είναι αυτή η παράπλευρη απώλεια; Άνθρωποι καταθλιπτικοί, με σπασμένα νεύρα, χωρίς μέτρο και καθόλου ευγένεια;».

// Στον κινηματογράφο ετοιμάζετε κάτι;

«Μια σπαρταριστή, κοινωνική κωμωδία».

// Θεατρικά τι θα κάνετε;

«Στο θέατρο μιλάω με νέα παιδιά. Μ’ αρέσει να συνεργάζομαι με νέους, γιατί έχουν τόσο μεγάλη όρεξη για έκφραση. Και καλά κάνουν και ανοίγουν συνεχώς νέες σκηνές στην Αθήνα, γιατί μόνο έτσι μπορούν να υπάρξουν ιδεολογικά και υπαρξιακά αυτά τα παιδιά».

// Η σάτιρα διώκεται στις μέρες μας… Το γέλιο είναι αδίκημα;

«Αν ζούσε ο Αριστοφάνης σήμερα, θα ήταν φυλακή!».

// Υπάρχει ελπίδα;

«Είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε ελπίδα. Με τέτοιο ήλιο;».