«Εμείς πού πάμε ή εσείς πού πάτε;»

Την περασμένη εβδομάδα ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, στην προσπάθειά του να αρθρώσει λόγο και να αναφερθεί στις σαρωτικές εξελίξεις που δοκιμάζουν τον λαό, αναρωτήθηκε σε άρθρο του «πού πάμε» ως χώρα, ως Έλληνες. Είναι δύσκολο να προβλέψει την απάντηση ο οποιοσδήποτε. Όμως ο κόσμος συμμετέχει, αγωνία και αντιδρά. Απλοί ιερείς και πολλοί πιστοί αντέστρεψαν το ερώτημα και διερωτώνται αν έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί ιεράρχες το «πού πάνε», αφού φαίνεται να ζουν σε έναν δικό τους γυάλινο κόσμο.

Τρανό δείγμα της απόστασης που χωρίζει πια την ιεραρχία από τον απλό λαό ήταν η «πανηγυρική» γιορτή που διοργάνωσε την περασμένη Κυριακή ο Μητροπολίτης Σύρου για τα ονομαστήριά του. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα από την οποία αναδυόταν οικονομική ευμάρεια, πολυτέλεια και χλιδή, οι Μητροπολίτες ντυμένοι με τα χρυσοποίκιλτα άμφιά τους, παραταγμένοι στη σειρά, βρέθηκαν στη Σύρο για να ευχηθούν στον τοπικό ιεράρχη. Μακριά από τις επαρχίες τους και τις αγωνίες του ποιμνίου τους. Αυτό που προείχε ήταν να τιμήσουν τον «αδελφό» τους. Κανένας από τους συμβούλους και παρατρεχάμενούς τους, που καμάρωναν δίπλα τους, δεν σκέφτηκε να τους συστήσει πως το μόνο που προέχει τούτην την περίοδο, δεν είναι οι γιορτές και τα πανηγύρια, αλλά να καλύψουν την αγωνία του λαού. «Οι Έλληνες μπορούν να ζήσουν αν χρειαστεί ταπεινά, απλά και με λίγα χρήματα, γιατί είναι λαός με αξιοπρέπεια» είπε ο Μητροπολίτης Σύρου στον λόγο του, για να είναι «στο πνεύμα» των ημερών. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Μόνο που ο ίδιος αποδέχτηκε, την ίδια περίοδο που παραδέχεται πως πρέπει να ζούμε ταπεινά, πολλά και διάφορα δώρα. Εγκόλπια, πατερίτσες και δεν συμμαζεύεται. Φευ, είπε και ένα «όχι» στην προσφορά του Δήμου Μυκόνου που ήθελε να του προσφέρει μία αρχιερατική στολή των 10.000 ευρώ! (Ενδεικτικό του τρόπου σκέψης του μυκονιάτη ιερέα, που τόλμησε σε τέτοιους καιρούς να το εισηγηθεί στο δημοτικό συμβούλιο του νησιού…) Πόσοι όμως άλλοι αρχιερείς δεν φέρουν τόσα εγκόλπια, μίτρες και άμφια αξίας δεκάδων χιλιάδων ευρώ; Κάποιοι αρχιερείς φαίνεται πως δεν μπορούν να κατανοήσουν την κρισιμότητα των καιρών.

Την ώρα που ο κόσμος ξεχυνόταν κατά χιλιάδες στους δρόμους, στις πλατείες όλης της Ελλάδας, στην Ερμούπολη της Σύρου την Κυριακή, στην Κηφισιά λίγες μέρες μετά, τιμούσαν μετά βαΐων και κλάδων τους εορτάζοντες Μητροπολίτες.

Tα παραδείγματα αυτά είναι τα πιο πρόσφατα, γιʼ αυτό και τα αναφέρουμε. Δεν είναι θέμα συγκεκριμένων προσώπων, γιατί άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο, οι πιο πολλοί συμμετέχουν σε τέτοιου είδους «πανηγύρια». Πολλά είναι πια τα παραδείγματα που καταδεικνύουν το οξύμωρο του πράγματος: Ο κόσμος στις πλατείες να διαμαρτύρεται και οι ιεράρχες στους ναούς να «συμμετέχουν» στον πόνο εκ του μακρόθεν! Σαν να μην καταλαβαίνουν τι συμβαίνει γύρω τους. Την περασμένη Κυριακή, ημέρα που ξεσηκώθηκε ο κόσμος στις πλατείες και χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας βγήκαν στους δρόμους, εκείνοι γιόρταζαν και αντάλλασσαν ευχές και έδιναν «επίσημα» γεύματα.

Καταστάσεις που δείχνουν πια τη χαοτική απόσταση που χωρίζει πολλούς αρχιερείς από τις αγωνίες και τα προβλήματα του λαού. Και η μόνιμη επωδός τους δεν είναι άλλη από το «αυξήσαμε το φιλανθρωπικό μας έργο από τότε που ξεκίνησε η κρίση». Δηλαδή πιέσαμε τους παπάδες μας να δώσουν περισσότερη βοήθεια, τους έχοντες να προσφέρουν ακόμη πιο πολλά, ζητήσαμε από τον κόσμο να γίνει πιο φιλάνθρωπος και εμείς φροντίσαμε να το «επικοινωνήσουμε» όσο καλύτερα γίνεται…

Μόνο θεωρίες

Ο Αρχιεπίσκοπος με το άρθρο του δεν απέφυγε όμως ακόμη μία φορά να παραμείνει στη θεωρία και να μην είναι ουσιαστικός. Θέλησε να κρατήσει ίσες αποστάσεις. Δίχως να κάνει την αυτοκριτική του για τις ευθύνες της Εκκλησίας που παρακολουθούσε εκ του σύνεγγυς (και συγχρωτιζόταν συχνά) την πολιτική ηγεσία του τόπου και δεν έβγαζε μιλιά για το πού βαδίζουμε ως χώρα. Μέσα από το άρθρο του κανένας δεν κατάλαβε αν ήταν υπέρ ή κατά της κυβερνητικής πολιτικής. Μερικές ευχές έδωσε και επέμεινε πως πρέπει οι Έλληνες να «αλλάξουμε νοοτροπία». Δηλαδή πάλι το φταίξιμο το ρίχνουμε, γενικά και αόριστα, κυρίως στον λαό…

Καμία αντίσταση

Δεν είναι πια τυχαία η πεποίθηση πως η ιεραρχία φαίνεται να ακολουθεί τα γεγονότα. Αδυνατεί να διαμορφώνει τις εξελίξεις. Ακόμη και αυτά που την αφορούν τα μαθαίνει μέσα από τον Τύπο. Όπως για τα σχέδια του υπουργείου Οικονομικών να ρίξει το μισό βάρος της μισθοδοσίας του κλήρου στις ίδιες τις Μητροπόλεις. Ένα σενάριο που ναι μεν διαψεύδεται με δισταγμό από τους αρχιερείς -αφού έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα όλα μπορούν να τα περιμένουν πια- όμως από επίσημα κυβερνητικά χείλη αιωρείται εδώ και πολλές εβδομάδες χωρίς να έχει διαψευστεί.

Η διοίκηση της Εκκλησίας βρίσκεται σε αδιέξοδο. Δεν υπάρχουν τα περιθώρια ελιγμών και σοβαρών αντιρρήσεων. Πόσω μάλλον έντονων «διεκδικήσεων», ακόμη και γιʼ αυτά που δικαιούται. Γιατί μπορεί να έχει με το μέρος της «χίλια δίκια», όμως πώς μπορεί να αντιμετωπίσει την κατακραυγή του κόσμου που έχει πειστεί πως «η Εκκλησία έχει λεφτά» και άρα μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό της; Και όταν δεν έχει κάνει τίποτε σοβαρό για να το διαψεύσει… Το αντίθετο μάλλον προκαλεί με διάφορες «γιορτές» και «πανηγύρια». «Και γιατί να μην πληρώσουν οι Μητροπόλεις τους ιερείς τους;» ακούγονται να λένε πολλές φωνές που δεν έχουν δει με καλό μάτι τη μισθοδοσία των κληρικών από τον κρατικό κορβανά. Άνθρωποι που αγνοούν τα ανταλλάγματα που έχει δώσει η Εκκλησία για να έχει αυτό το πλεονέκτημα.

Αλλά ποιος έχει βγει να τα πει; Μια ιεραρχία που δίνει την εντύπωση πως είναι συμβιβασμένη με όσα θα έρθουν στη χώρα και έχει προσυμφωνήσει με την κυβέρνηση όλες τις αλλαγές που επίκεινται;

Ιερείς και αρκετοί Μητροπολίτες φοβούνται πως ακόμη κι αυτή η «επιτροπή» της Εκκλησίας και της Πολιτείας έγινε για να κερδηθεί χρόνος. Οι αποφάσεις έχουν ληφθεί και η ιεραρχία φαίνεται να βρίσκεται προ τετελεσμένων γεγονότων, έλεγε κληρικός της Συνόδου.

Κανένα από τα μεγάλα θέματα που αφορούν τις δύο πλευρές δεν φαίνεται πως θα πέσει στο τραπέζι της επιτροπής παρά μόνο σε… φιλολογικό επίπεδο. Μπορεί να συζητηθούν, να σχολιαστούν και να προετοιμάσουν το έδαφος για το τι έχει να περιμένει η μία πλευρά από την άλλη, αλλά ως εκεί. Οι αποφάσεις λαμβάνονται σε άλλα «κέντρα» και η ιεραρχία έχει την πολυτέλεια απλώς να… ενημερώνεται λίγο πριν από τις επίσημες ανακοινώσεις.