Mαζεύω εικόνες από το Σύνταγμα.

Μπορεί να μη βούλιαξαν οι πλατείες, αλλά φούσκωσαν ελαφρώς σαν πανί καραβιού που ξεκινάει για κάπου. Θα μου πείτε ότι κινητοποιήσεις χωρίς αίμα, αγώνα και στόχευση δεν έχουν νόημα. Όχι πάντα. Και τουλάχιστον όχι στον καινούργιο κόσμο. Το πρόβλημά μας είναι ότι σκεφτόμαστε με δεδομένα και συναρτήσεις που ίσχυαν πριν από την κοινωνική δικτύωση. Αν τώρα βγήκαν στον δρόμο δέκα χιλιάδες άνθρωποι, την επόμενη φορά θα βγουν εκατό χιλιάδες. Και μετά ένα εκατομμύριο. Είναι μια προοπτική που προκαλεί ανατριχίλα σε όσους έχουν μάθει να οδηγούν τη μαζικότητα σε μάντρα, να μετρούν κεφάλια και να αντλούν δύναμη από αυτό. Ήταν μια πρωτοβουλία που σήμερα μπορεί να μην πέτυχε τίποτα, έβαλε όμως τις βάσεις για να πετύχει στο μέλλον. Από εδώ και στο εξής η συλλογικότητά μας θα εκφράζεται διαφορετικά. Ίσως μάλιστα και από καινούργια πρόσωπα και νέους φορείς. Όμως τίποτα δεν μπορεί πλέον να παραμείνει ίδιο. Δεν είναι τα πράγματα που αλλάζουν, είναι που αλλάζουμε εμείς. Και ίσως σας φανεί υπερβολικό και υπερφίαλο, αλλά οι διαδηλώσεις όπως τις γνωρίζαμε έχουν τελειώσει.

****
Έλα όμως που στην κοιλότητα που σχηματίζει το χαμόγελο βουτάει η τραγωδία της ματαιότητας. Οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ζητώντας κάτι απλό: καλύτερη ζωή. Θα φανώ κυνικός, αλλά ο πυρήνας της διαμαρτυρίας μας θυμίζει αίτημα για ταξίδι στη σελήνη: Μπορείς να δείξεις εύκολα τον προορισμό, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να πας εκεί. Ελάτε να ζευγαρώσουμε το συναίσθημα με τα γεγονότα και να το τραβήξουμε ως τα άκρα. Ελάτε να πλέξουμε σενάριο. Και ας πούμε ότι στο τέλος εκατομμύρια απελπισμένοι Έλληνες βγαίνουν στους δρόμους. Βγαίνουν με σκοπό να μείνουν. Το κάνουμε Ισπανία, το κάνουμε Κάιρο, Τυνησία. Πάντα οι Έλληνες πρέπει να παίρνουν ένα παράδειγμα από κάπου. Ενίοτε υποκινούνται και από ανυπόστατες φήμες, όπως το δήθεν σύνθημα των Ισπανών για τους κοιμισμένους Έλληνες που δεν ειπώθηκε ποτέ. Είμαστε, λοιπόν, στον δρόμο. Και τι ζητούμε; Καλύτερη ζωή. Πώς; Με ποιον καταραμένο τρόπο θα βρεθούν τα 400 δισ. ευρώ που λείπουν; Πώς μπορείς να υποχρεώσεις από την άσφαλτο της λεωφόρου Αμαλίας τη Μέρκελ να βάλει το χέρι στο ταμείο της; Τα πράγματα είναι τόσο άσχημα, που κάνουμε ένα σφάλμα λογικής. Αυτοί στους οποίους απευθυνόμαστε δεν μπορούν να κάνουν απολύτως τίποτα για να απαντήσουν στα αιτήματά μας. Ο Γιώργος, ας πούμε, ίσως ήταν μεταμφιεσμένος στη συγκέντρωση. Μπορείς να του ρίξεις κεραυνούς αφορισμών και αναθέματος. Όμως δεν κρατάει πλέον αυτός το πορτοφόλι. Είμαι εκνευριστικός, αλλά το αίτημα για καλύτερη ζωή ισοδυναμεί αυτήν τη στιγμή με το να ζητάς αιώνια ζωή. Και το deal με τον διάβολο έγινε για κάτι καταραμένα δανεικά.

****
Οι λαοί συχνά συμπεριφέρονται σαν μικρά παιδιά. Η αγνότητά τους συγκινεί, ενθουσιάζει και εκνευρίζει μέχρι θανάτου. Ο λαός ως οντότητα δεν μπορεί να καταλάβει το δυσεπίλυτο ενός προβλήματος. Ακόμα κι αν μπορεί, θεωρεί ότι έχει τη δύναμη να πετύχει αυτό που επιδιώκει. Δεν διαφωνώ. Το αίτημα για καλύτερη ζωή θα είχε ελπίδα αν ήταν πανανθρώπινο. Τώρα είναι πανελλαδικό, και αυτό, μεταξύ μας, σε ποσοστό που ελέγχεται. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διαβάσεις τα πανό και να ακούσεις τις φωνές των διαδηλωτών. Όλα όμως καταλήγουν σε νούμερα. Όλα είναι υπόθεση 400 δισ. ευρώ. Τώρα μπορεί να φωνάξετε ότι τα νούμερα δεν έχουν καμία ισχύ μπροστά στην οργή ενός λαού. Έχουν. Γιατί ο λαός με λεφτά, με αριθμούς θα τραφεί. Δεν έχουμε έναν πλανήτη στο πλευρό μας για να αλλάξουμε τον κόσμο. Είμαστε μόνοι και ο πλανήτης μάς βλέπει πίσω από τη γυάλα.

****
Προσπάθησα να μάθω τι ακριβώς συνέβη με τη δήλωση της Μαρίας Δαμανάκη για τα περί δραχμής. Αν, για παράδειγμα, έγινε συντονισμένα με την επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης. Βλακείες. Μάλιστα, την προηγούμενη εβδομάδα η Δαμανάκη προσπαθούσε να μιλήσει με τον Γιώργο και ήταν αδύνατον να τον πετύχει για δύο μέρες. Επίσης είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι αυτά τα περί δραχμής έχουν ακουστεί μέσα στην Κομισιόν ακόμα και σε συνεδριάσεις του Κολεγίου των Επιτρόπων. Ο ολλανδός Επίτροπος, για παράδειγμα, το έχει πετάξει στο τραπέζι. Πρόκειται, άλλωστε, για πρόταση που αρχίζει να κερδίζει συμπαραστάτες στο περιβάλλον τεχνοκρατών. Ίσως και να έχουν γραφτεί μερικά memo με όλες τις σχετικές παραμέτρους. Πιστέψτε με, δεν είναι ιδέα που απλώς τίθεται εκβιαστικά, έχει μια ολόκληρη επιχειρηματολογία πίσω της που λέει το εξής: Αυτήν τη στιγμή το ενδεχόμενο εξόδου μιας χώρας από το ευρώ θεωρείται η οικονομική ήττα της Ευρώπης, η κίνηση που θα τσαλάκωνε τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος. Γιατί, όμως, να μη θεωρηθεί και κίνηση εξυγίανσης; Για να σας το πω πιο απλά, υπάρχουν πλέον στελέχη που πιστεύουν ότι το όφελος από την έξοδο της Ελλάδας θα είναι, μακροπρόθεσμα, μεγαλύτερο από το όφελος της παραμονής της. Αν η Ευρώπη δείξει την πόρτα της εξόδου στην Ελλάδα, το μήνυμα προς τις αγορές θα είναι σαφές και αποφασιστικό. Το αντίθετο μπορεί να εκληφθεί ως αδυναμία.

****
Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι πως οι υποστηρικτές της δραχμής αυξάνονται και στην Ελλάδα. Και είναι να απορείς πώς όλοι αυτοί θα μπορέσουν να συμμαχήσουν. Να, το βαθύ ΠΑΣΟΚ θα ήθελε τη δραχμή που φέρνει τη χώρα στο περιθώριο και παραδίδει εκ νέου τον έλεγχό της στα κόμματα. Ομοίως και οι συνδικαλιστές. Και ένα μεγάλο κομμάτι του επιχειρηματικού κόσμου, ειδικά οι του τουρισμού και των εξαγωγών. Δίπλα τους κάθονται οι αντιδραστικοί προς την εξωστρέφεια, αριστεροί και δεξιοί. Και σιγά σιγά μαζεύονται στις τάξεις τους όσοι πλήττονται από την ανέχεια της κρίσης. Σε λίγο όλοι αυτοί θα αρχίσουν να σας λένε πως, αν επιστρέψουμε στη δραχμή, θα έχουμε τουλάχιστον κάτι για να ζούμε και θα ανακτήσουμε την αξιοπρέπειά μας. Μην τους ακούσετε, σας παρακαλώ. Είναι η Ελλάδα του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Αυτήν την Ελλάδα βαρέθηκες να τη βλέπεις στις ταινίες, γιατί να επιστρέψεις εκεί;

****
Εκτός όμως από τα σενάρια με τη δραχμή, υπάρχουν και οι τραγωδίες της επόμενης μέρας. Στην «τρόικα» έχουν πλέον πειστεί ότι ο Γιώργος θα πάει σε εκλογές στις αρχές Ιουλίου. Και είναι σχεδόν βέβαιοι ότι δεν θα υπάρξει πέμπτη δόση του δανείου, αλλά η πρώτη δόση του επόμενου Μνημονίου. Όσα βηματάκια κι αν κάνει ο Σαμαράς, θα χρειαστούν άλματα για να καταγραφεί η έννοια της συναίνεσης. Από την άλλη, τα περί δημοψηφίσματος θεωρούνται τόσο γελοία, που ακόμα και στενοί συνεργάτες του ΓΑΠ παίρνουν φόρα για να ρίξουν κουτουλιές στα ντουβάρια του Μαξίμου ή κορυφαίων υπουργείων. Δηλαδή, τι θα ρωτήσεις στο δημοψήφισμα, μεγάλε; Αν επιθυμούν ή όχι την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας; Και στη θετική απάντηση θα επισυνάψεις τα μέτρα και στην αρνητική την Γκουέρνικα του Πικάσο; Αστειότητες πρώτης γραμμής και πρώτης σελίδας…

****
Επίσης θα ήθελα να σας πω πολλά για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, αλλά πάλι ο χώρος τελείωσε όπως το παγωτό του μικρού παιδιού. Α, να το παράδειγμα. Φανταστείτε τις αποκρατικοποιήσεις σαν το δωμάτιο ενός μικρού παιδιού που κανένας δεν είναι σε θέση να το τακτοποιήσει. Γιατί; Γιατί το παιδάκι λείπει, το πήραν να κάνει αποκρατικοποιήσεις. Γελάει ο πλανήτης, πιστέψτε με. Όταν μάλιστα ο Παπουτσής ανακοίνωσε στρατόπεδα μεταναστών στο Ελληνικό, στο Κατάρ το πήραν απόφαση πως ξεμπέρδεψαν μαζί μας. Είχαμε χρόνια στη διάθεσή μας να οργανώσουμε ένα σοβαρό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Και τώρα προσπαθούν να πουλήσουν σε λίγους μήνες. Σαν τα «Απομεινάρια μιας μέρας», όπου ο Άντονι Χόπκινς αποφασίζει έπειτα από χρόνια να εξομολογηθεί τον έρωτά του στην Έμα Τόμσον. Δεν τα κατάφερε. Και πού να ήθελε να της πουλήσει και τη ΔΕΗ…