Το θρίλερ με τη νέα δανειακή σύμβαση
Στο περιθώριο της διαπραγμάτευσης για τη νέα «διάσωση» της Ελλάδας, εξελίσσεται ένα άλλο θρίλερ, με αφορμή την απαίτηση της Γερμανίας να «μηδενίσει το κοντέρ» του περσινού Μνημονίου και να κυρωθεί από τη Βουλή, ενδεχομένως και με αυξημένη πλειοψηφία 180 ψήφων, ένα νέο Μνημόνιο, αλλά και μια νέα δανειακή σύμβαση, που θα πάρει τη θέση της περσινής, η οποία έχει μείνει κατά πολλούς έγκριτους νομικούς τυπικά «μετέωρη», αφού ουδέποτε κυρώθηκε από τη Βουλή.
Το μυστικό της περσινής δανειακής σύμβασης, όπως κατʼ επανάληψη έχει γράψει το «Π», κόντρα στην προσπάθεια των περισσότερων εφημερίδων και ΜΜΕ να συγκαλύψουν αυτήν την πλευρά της ελληνικής «διάσωσης», έγκειται στις επαχθέστατες, πρωτοφανείς ίσως για διεθνείς συμβάσεις, προβλέψεις περί «αμετάκλητης και άνευ όρων» («irrevocably and unconditionally» στο αγγλικό κείμενο της σύμβασης, όπως φαίνεται και στο έγγραφο που δημοσιεύουμε) παραίτησης της Ελλάδας από την ασυλία της εθνικής κυριαρχίας. Για πρώτη φορά σε διακρατική δανειακή σύμβαση ενσωματώθηκε όρος που επιτρέπει στους πιστωτές της χώρας, δηλαδή στα κράτη της ευρωζώνης, να προχωρήσουν σε κατάσχεση οποιουδήποτε στοιχείου της δημόσιας περιουσίας, αν η Ελλάδα δεν φανεί συνεπής με τους όρους δανεισμού της (όπως συμβαίνει σήμερα).
Αυτή η ταπεινωτική σύμβαση, ανάλογη της οποίας η Ελλάδα δεν αποδέχθηκε ούτε στις πιο σκοτεινές εποχές της ιστορίας της, ουδέποτε κυρώθηκε από τη Βουλή, όπως είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους πιστωτές της. Έτσι βρισκόμαστε σήμερα στο παράδοξο σημείο να έχει κυρωθεί από τη Βουλή ένα Μνημόνιο με μέτρα οικονομικής πολιτικής, χωρίς όμως να έχει κυρωθεί και η σύμβαση για το δάνειο των 110 δισ. ευρώ!
Ο υπουργός Οικονομικών, συνεπής προς τις δεσμεύσεις του στους πιστωτές, έφερε στις αρχές Ιουνίου 2010 (4/6/2010 για την ακρίβεια) νομοσχέδιο στη Βουλή για την κύρωση της δανειακής σύμβασης. Στο προοίμιο της εισηγητικής έκθεσης αναφερόταν ότι: «Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου, πραγματοποιείται η πολιτική δέσμευση της κυβέρνησης να φέρει για συζήτηση και κύρωση στην Εθνική Αντιπροσωπεία όλα τα συμβατικά κείμενα, μαζί με τα παραρτήματα και προσαρτήματά τους με τα οποία η ελληνική κυβέρνηση εξασφάλισε τη χρηματοδότηση της χώρας από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης με δανειακά κεφάλαια ύψους 80 δισ. ευρώ και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με δανειακά κεφάλαια ύψους 30 δισ. ευρώ».
Παρʼ όλʼ αυτά, το νομοσχέδιο παραμένει μέχρι σήμερα κατατεθειμένο (δηλαδή εδώ και έναν χρόνο σχεδόν!) χωρίς να έχει συζητηθεί καν στην Ολομέλεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συζήτηση του νομοσχεδίου μπλοκαρίσθηκε από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, οι οποίοι προφανώς αντιλήφθηκαν το ιστορικό βάρος της κύρωσης μιας σύμβασης που περιλαμβάνει ρήτρα κατάλυσης της εθνικής κυριαρχίας. Αυτό που δηλώθηκε από την πρόεδρο της Επιτροπής, Βάσω Παπανδρέου, προς τον υπουργό Οικονομικών ήταν ότι ο ίδιος είχε εξουσιοδότηση της Βουλής για να υπογράφει τις δανειακές συμβάσεις, άρα δεν ήταν απαραίτητο να κυρωθεί η σύμβαση από τη Βουλή.
Νομικοί έχουν επισημάνει ότι ακόμη και αυτό το επιχείρημα δεν ευσταθεί, αφού ο Γ. Παπακωνσταντίνου απέσπασε την έγκριση της Βουλής για να υπογράφει δανειακές συμβάσεις με ρύθμιση που δημοσιεύθηκε ΜΕΤΑ την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. Ανεξάρτητα από το αν ευσταθεί αυτό το επιχείρημα, γεγονός είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει τηρήσει (ευτυχώς!) την πολιτική δέσμευση που είχε αναλάβει για κύρωση της δανειακής σύμβασης από τη Βουλή και αυτό ίσως δίνει σε μια επόμενη κυβέρνηση ένα ισχυρό πολιτικό και νομικό επιχείρημα για να προχωρήσει σε νέα διαπραγμάτευση με τους πιστωτές από καλύτερη θέση.
Αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο θέλει να αποφύγει τώρα η Γερμανία και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι για μια ισχυρή δέσμευση της Ελλάδας. Έτσι, με πρόσχημα το ότι αναθεωρείται το Μνημόνιο και ότι αλλάζουν οι όροι του δανείου των 110 δισ. ευρώ με την επιμήκυνση και τη μείωση του επιτοκίου, στο παρασκήνιο η γερμανική πλευρά πιέζει να εγκριθεί μαζί με το νέο Μνημόνιο και μια νέα δανειακή σύμβαση, πανομοιότυπη με αυτήν που υπέγραψε ο Γ. Παπακωνσταντίνου.
Στόχος ο Σαμαράς
Επειδή, μάλιστα, τίθεται το νομικό ερώτημα αν μια τέτοια σύμβαση που περιλαμβάνει ρήτρες εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας μπορεί να κυρωθεί χωρίς πλειοψηφία 3/5 από τη Βουλή, έχει αρχίσει να ασκείται και φανερά πλέον πίεση στη Νέα Δημοκρατία να προσφέρει τη συναίνεσή της, εγκρίνοντας με τις ψήφους των βουλευτών της το νέο Μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση. Προς το παρόν, ο Αντ. Σαμαράς λέει κατηγορηματικά «όχι» σε αυτό το ενδεχόμενο. Από κυβερνητικής πλευράς, η ανάγκη έγκρισης με αυξημένη πλειοψηφία προβάλλεται με το πρόσχημα της ανάγκης να υπάρξει πολιτική συναίνεση στο πρόγραμμα σταθεροποίησης, αλλά ο πραγματικός λόγος που κλιμακώνονται οι πιέσεις προς τον αρχηγό της ΝΔ είναι άλλος: Αν κυρωθεί με πλειοψηφία 180 βουλευτών η επαχθής δανειακή σύμβαση, θα είναι αδύνατον οποιαδήποτε κυβέρνηση στο μέλλον να αμφισβητήσει τις υποχρεώσεις της!