Εκρηκτικό κοκτέιλ, απρόβλεπτες εξελίξεις

Ένα γεγονός τόσο δα μικρό, αλλά πολύ χαρακτηριστικό, μαρτυρεί ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον Γ. Παπανδρέου: Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Λουίς Θαπατέρο ακύρωσε τη μετάβασή του στη Νορβηγία και τη συμμετοχή του στη Διεθνή Διάσκεψη για την Προοδευτική Διακυβέρνηση, για να μη συναντηθεί και φωτογραφηθεί με τον πρωθυπουργό της Ελλάδος! Όπως έγραψε η ισπανική εφημερίδα «ABC», ο κ. Θαπατέρο δεν θέλει να ταυτίζεται τώρα με ηγέτες που έχουν συνδέσει τις τύχες της χώρας τους με τον Μηχανισμό Διάσωσης και το ΔΝΤ…
Η σκυθρωπή αυτή λεπτομέρεια δεν είναι η μόνη ένδειξη για τον κατήφορο του κ. Παπανδρέου: Η κυβέρνησή του σπαράσσεται εσωτερικά και παραπαίει… Ο Σαμαράς εμφανίστηκε με μια πειστική και τεκμηριωμένη επανεκκίνηση (στο πλαίσιο μιας συστημικής αντιλήψεως, φυσικά), προκαλώντας έκδηλη αμηχανία στην κυβέρνηση και στο μνημονιακό δίδυμο του συντηρητικού χώρου… Η ανάφλεξη στο κέντρο της Αθήνας, μαζί με την προϊούσα, βαθύτατη κρίση, προϊδεάζουν για ανεξέλεγκτες καταστάσεις… Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν καθαρά ότι σχεδόν μηδενίζεται η διαφορά μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (και να σκεφτεί κανείς ότι έγιναν πριν από την εμφάνιση Σαμαρά στο Ζάππειο)… Και, βέβαια, το οικτρά αποτυχημένο Μνημόνιο (σχεδόν όλοι το παραδέχονται τώρα) το μεν υπενθυμίζει ότι η σημερινή κυβέρνηση ακολούθησε μια καταστροφική πολιτική, υποδειχθείσα από τους έξωθεν εντολείς, το δε επιβεβαιώνει το απαράσκευον αλλά και την ανικανότητα των κυβερνώντων να υλοποιήσουν τις αναγκαίες αλλαγές, για τις οποίες δεν χρειαζόταν κανένα δυναστικό Μνημόνιο…
Συνηθίζεται, σε τέτοιες οριακές στιγμές, να γίνονται προβλέψεις και να διακινούνται πληροφορίες για τις πολιτικές εξελίξεις. Όμως το μείζον τούτη τη στιγμή, χωρίς να παραγνωρίζεται η αξία της πολιτικής πτυχής, είναι άλλο: Μετά την επιδείνωση της καταστάσεως και την αποτυχία του Μνημονίου τι;
Οι τελευταίες ενδείξεις και ωδίνες στη διχασμένη και θολή επικράτεια της Ένωσης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι εταίροι, αναγνωρίζοντας εμπράκτως ότι το Μνημόνιο δεν ήταν απλώς φρένο για την οικονομική εξυγίανση της Ελλάδος, αλλά σκέτη καταστροφή, θα παράσχουν τον Ιούνιο νέο δάνειο με ευνοϊκότερους όρους (επιτόκιο, χρόνος αποπληρωμής), αλλά με μια αυστηρή, σκληρότατη δέσμευση: σαρωτικές αποκρατικοποιήσεις και υποθήκευση της κρατικής περιουσίας. Με άλλα λόγια, όπως προσφυώς γράφτηκε, «ξεπουλήστε τα πάντα και θα τα βρούμε με το χρέος»… Αυτά λένε οι ενδείξεις μέχρι στιγμής, χωρίς τίποτε να είναι βέβαιο…
Πρακτικά, τούτο σημαίνει ότι αν δοθεί το νέο δανειακό οξυγόνο, θα επιτρέψει σταδιακά μια μικρή αναχαίτιση της ύφεσης, με ό,τι θετικό αυτή συνεπάγεται για τη δοκιμαζόμενη κοινωνία. Με άλλα λόγια, είναι πολύ πιθανό να ενσωματωθούν στη «νέα πολιτική» σχεδόν όλες οι… προτάσεις Σαμαρά για τα δημοσιονομικά και την ανάπτυξη! Άλλωστε η κυβέρνηση δεν αρνήθηκε ότι αντιμετωπίζει θετικά ορισμένες από αυτές τις προτάσεις. Με δεδομένο ότι ο αρχηγός της ΝΔ συμφωνεί πλήρως με την κυβέρνηση στο θέμα της κρατικής περιουσίας και στις ιδιωτικοποιήσεις (με εξαίρεση τον ΟΠΑΠ), εξάγεται το συμπέρασμα ότι θα είναι ευκολότερη η υλοποίηση της νέας αυτής πολιτικής. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι δύο: Τι θα σημάνει προοπτικά για τη χώρα η υποθήκευση της κρατικής περιουσίας και η ολοκληρωτική απίσχνανση του Δημοσίου με την παράδοσή του στους ιδιώτες, ημέτερους και ξένους; Και το δεύτερο ερώτημα: Αυτή η αναμενόμενη τροπή των πραγμάτων (αναμενόμενη γιατί τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται σίγουρο σ’ αυτό το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον) πώς θα επενεργήσει στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις;
• Η προφανής απαίτηση των εταίρων -και όρος για το νέο δάνειο- που συμπυκνώνεται στη φράση «ξεπουλήστε τα πάντα», θα επιτρέψει στη χώρα να κρατηθεί μεν στη ζωή, αλλά θα τη διατηρεί επί δεκαετίες σε καθεστώς ειρκτής. Θα υπάρχει με χειροπέδες σ’ ένα στενό κελί, θα αναπνέει και θα ψωμοζεί, χωρίς δυνατότητες να επανακτήσει ένα στοιχειώδες καλό επίπεδο διαβίωσης. Οι πιθανότητες για το αντίθετο -για ένα ευφρόσυνο τίναγμα προς τα πάνω- είναι ελάχιστες. Η χώρα, ακόμη και υπό συνθήκες σοβαρής μελλοντικής ανάπτυξης, ελάχιστα θα ωφελείται. Οι κόποι της θα πηγαίνουν στις τσέπες των δανειστών και στους λογαριασμούς των ολίγων επενδυτών, στους οποίους θα ανήκουν σχεδόν όλες οι δημόσιες επιχειρήσεις, καθώς και η κρατική περιουσία την οποία θα νέμονται επί πολλές δεκαετίες…
• Για να συμβούν αυτά (μικρή αναχαίτιση της ύφεσης, κάποια αναθέρμανση της αγοράς κτλ.) απαιτείται χρόνος. Το επί θύραις νέο δάνειο και οι ευνοϊκότεροι όροι δεν θα αποδώσουν αμέσως. Επομένως, ούτε τα πολιτικά κέρδη θα είναι άμεσα για τους κυβερνώντες. Υπό αυτές τις συνθήκες (ανεργία, ανέχεια, κατήφεια και οργή), οι απώλειες για την κυβέρνηση θα συνεχιστούν, όταν μάλιστα το αντίπαλον δέος, η ΝΔ του Σαμαρά, θα καυχάται ότι απέδωσε η αντίθεσή του στο Μνημόνιο και ότι υιοθετήθηκαν οι προτάσεις του για έξοδο από την κρίση…
Όμως τα πράγματα δεν είναι απλά για τον Σαμαρά. Οι κυβερνώντες έχουν αποδείξει ότι σ’ έναν τομέα τα καταφέρνουν θαυμάσια. Στον τομέα της προπαγάνδας. Ουδόλως αποκλείεται, λοιπόν, να πλασάρουν ως μέγα επίτευγμα το νέο δάνειο (και ως απόδειξη… στιβαρής, δικής τους αναθεώρησης που υιοθέτησε η Ένωση) και να πάνε σε εκλογές το συντομότερο δυνατόν. Εννοείται ότι η νέα θριαμβολογία, καταιγιστικώς προβαλλόμενη, θα συνδυαστεί με κάποιους επαίνους προς τον κ. Σαμαρά για τη «συναινετική στάση» του. Ιπποτική αναγνώριση, που θα προσδίδει κύρος στην κυβέρνηση, αλλά δεν θα φτάνει σε τέτοιο ύψος ώστε να προσπορίζει οφέλη στον αρχηγό της ΝΔ.
Η άλλη εκδοχή είναι να ποντάρει η κυβέρνηση στο άμεσα ευεργετικό των νέων εξελίξεων (δάνειο, μικρές ανάσες στην κοινωνία, πρώτες ενδείξεις για αναχαίτιση της ύφεσης κτλ.) και, σταθεροποιημένη, να πάει αργότερα σε εκλογές, μακριά από τον βλαπτικό για την ίδια θόρυβο που είχε δημιουργήσει η «πρόταση Σαμαρά»… Όλα τούτα, όμως, τελούν υπό μια θεμελιώδη αίρεση: την αντοχή της ελληνικής κοινωνίας. Το εκρηκτικό κοκτέιλ που έχει δημιουργηθεί, εμπλουτισμένο και από τα δραματικά γεγονότα στο κέντρο της Αθήνας, δεν επιτρέπει σε κανέναν να το αγνοήσει. Είναι ικανό για ανεξέλεγκτες καταστάσεις, δραστικές ανατροπές και απρόβλεπτες εξελίξεις…