ΑΠΟ ΤΑ 23 ΣΤΑ 29 ΔΙΣ. ΤΟ ΝΕΟ ΠΑΚΕΤΟ ΜΕΤΡΩΝ!

Με «παιδικό παιχνίδι» θα μοιάζουν τα μέτρα του 2010 μπροστά στο νέο «πακέτο» για το 2011, που καλείται να συμφωνήσει αυτήν την εβδομάδα η κυβέρνηση με την «τρόικα», υπό το κράτος των συνεχών απειλών της Γερμανίας για να αναδιαρθρωθεί αμέσως το ελληνικό χρέος. Η συμφωνία για το νέο Μνημόνιο δεν θα εγκριθεί αυτήν τη φορά μόνο από την «τρόικα», αλλά και από τους υπουργούς Οικονομικών του Eurogroup και, όταν κριθεί ότι η Ελλάδα «συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις», θα ανοίξει ο δρόμος για μια νέα επιμήκυνση του δανείου των 110 δισ. ευρώ, αλλά και για συνέχιση των αγορών ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, ώστε να πέσει το spread.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, ούτε η Γερμανία, που ανακίνησε τα σενάρια αναδιάρθρωσης του χρέους, είναι έτοιμη να αντέξει τις επιπτώσεις μιας πρόωρης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους στην Ισπανία και στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, ούτε και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι διατεθειμένη να επιτρέψει κάτι τέτοιο, όπως φάνηκε καθαρά από τις δηλώσεις του Ζαν Κλοντ Τρισέ την Πέμπτη. Απλώς, όπως έχει γράψει το «Π» από την περασμένη εβδομάδα, αξιοποιείται η δημιουργία κλίματος τρόμου για να διευκολυνθεί η προώθηση χωρίς εσωτερικές αντιστάσεις των νέων μέτρων, αλλά και για να κατευνασθούν οι ανησυχίες των ψηφοφόρων του Βορρά για «χαλαρή» μεταχείριση των χρεοκοπημένων κρατών του ευρωπαϊκού Νότου.

Ο πρώτος γύρος διαπραγμάτευσης Ελλάδας – πιστωτών ολοκληρώθηκε αυτήν την εβδομάδα και από χθες βρίσκονται στην Αθήνα τα κορυφαία στελέχη της «τρόικας» για την πολιτική διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες. Η «τεχνική» αποτίμηση της δημοσιονομικής κατάστασης κατέληξε σε δυσμενή για την κυβέρνηση συμπεράσματα: Το κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι η δημοσιονομική προσαρμογή «χωλαίνει», κυρίως εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης και δευτερευόντως λόγω κυβερνητικών αστοχιών.

Αστοχία δύο μονάδων του ΑΕΠ

Στο τέλος του 2011 η «τρόικα» εκτιμά, με βάση τα νέα δεδομένα που συγκέντρωσε, ότι το έλλειμμα θα είναι δύο μονάδες του ΑΕΠ (4,6 δισ. ευρώ) υψηλότερο από τον στόχο του Μνημονίου για έλλειμμα 7,4% του ΑΕΠ. Αυτή είναι στην πραγματικότητα η σοβαρή διαφορά που πρέπει να καλυφθεί αμέσως, με αξιόπιστα διορθωτικά μέτρα, ενώ το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα μέχρι και το 2015 περνά σε δεύτερη μοίρα, αφού χωρίς να διορθωθούν αμέσως οι φετινές αποκλίσεις το ελληνικό πρόγραμμα θα καταλήξει σε αδιέξοδο πριν δοθεί στην κυβέρνηση η ευκαιρία να εφαρμόσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.

Έτσι, η κυβέρνηση καλείται να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα με έμφαση στις περικοπές δαπανών, με το οποίο θα στοχεύει σε εξοικονόμηση 6 δισ. ευρώ φέτος, αντί των 3 δισ. ευρώ για τα οποία μιλούσε ως τώρα το υπουργείο Οικονομικών. Το πρόγραμμα θα παρουσιασθεί αυτήν την εβδομάδα από την κυβέρνηση και αναμένεται ότι θα γίνει τελικά δεκτό, ενώ από την πλευρά της η «τρόικα» θα κάνει ορισμένες παραχωρήσεις προς την κατεύθυνση της «εποικοδομητικής ασάφειας» του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, ώστε να «κλειδώσει» η πολιτική συμφωνία με την Ελλάδα.

Μια σημαντική αλλαγή στο αρχικό πρόγραμμα είναι ότι το συνολικό «πακέτο» δεν θα κατατεθεί στη Βουλή με τη μορφή πολυνομοσχεδίου στις 16 Μαΐου, όπως αρχικά σχεδιαζόταν, αλλά στις 18. Αυτή η διαφορά των δύο 24ωρων είναι ασήμαντη χρονικά, αλλά ιδιαίτερα σημαντική πολιτικά: Στις 16 Μαΐου το Eurogroup θα έχει την ευκαιρία να επεξεργασθεί το ελληνικό σχέδιο πριν φθάσει αυτό στη Βουλή και δημοσιοποιηθεί επίσημα στο σύνολό του. Έτσι, εισάγεται άλλο ένα στάδιο πολιτικής διαπραγμάτευσης, καθώς οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης έχουν διαφορετικές πολιτικές ανησυχίες από αυτές που έχει η «τρόικα» (οι εκπρόσωποι του Βορρά θέλουν να δουν περισσότερο… αίμα της Ελλάδας για να ικανοποιηθούν οι ψηφοφόροι τους).

Αντίθετα, η «τρόικα» ενδιαφέρεται περισσότερο για τη συνέχιση του προγράμματος της Ελλάδας, ώστε να αποφευχθεί ένα «ναυάγιο» που θα το χρεωθεί η ίδια, και είναι ως εκ τούτου «ύποπτη» για τους υπουργούς Οικονομικών του Βορρά ότι μπορεί να δείξει «χαλαρή» στάση έναντι της Ελλάδας. Έτσι, στην πραγματικότητα το νέο Μνημόνιο δεν θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μόνο με τους «τροϊκανούς», όπως γινόταν ως τώρα, αλλά και με τους πολιτικούς εκπροσώπους των επίσημων πιστωτών της χώρας, δηλαδή με τους υπουργούς Οικονομικών του Eurogroup.

Η τελική συμφωνία θα έχει, όπως όλα δείχνουν, το γνωστό περιεχόμενο που έχουν αυτές οι συμφωνίες ως τώρα: Η Ελλάδα θα δεσμευθεί ακόμη πιο σοβαρά για ακόμη πιο σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και θα πάρει ως «αντάλλαγμα» καλύτερους όρους χρηματοδότησης από τους επίσημους πιστωτές, ώστε να κερδίσει χρόνο και πολιτικό κεφάλαιο έναντι των αγορών. Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές γνωρίζουν, βέβαια, ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει το 2012 να επιστρέψει στις αγορές και θα χρειασθεί ένα ακόμη δάνειο, από το EFSF αυτήν τη φορά, ενώ το 2013 δύσκολα η χώρα θα αποφύγει ένα ακόμη δάνειο από τον μόνιμο Μηχανισμό Σταθερότητας, το οποίο θα συνοδευθεί και από μια «συντεταγμένη», όπως όλοι ελπίζουν, αναδιάρθρωση του χρέους.

«Δώρα» αμφίβολης αξίας

Τα «δώρα» που περιμένει η Ελλάδα τον Ιούνιο, αν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση για το νέο Μνημόνιο με επιτυχία, είναι δύο:

1. Η «επιθυμία-ευχή» του Γ. Παπακωνσταντίνου, που εκφράσθηκε και δημόσια στις αρχές αυτής της εβδομάδας, για ακόμη μεγαλύτερη επιμήκυνση του δανείου των 110 δισ. ευρώ, πιθανόν με μια σημαντική μείωση του επιτοκίου (από 4% στο 3%, που είναι και το επιτόκιο δανεισμού από το ΔΝΤ), είναι πολύ πιθανό ότι θα ικανοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Αυτό δεν «σώζει» βέβαια την Ελλάδα από το υπερβολικό χρέος της, αποτελεί όμως ένα σημαντικό μέτρο «ψυχολογικής» σημασίας για τις αγορές, αφού επαναβεβαιώνει την αμφισβητούμενη σήμερα απόφαση στήριξης της Ελλάδας από τα κράτη της Ευρωζώνης.

2. Ικανοποιώντας την ΕΚΤ, που πιεστικότερα από κάθε άλλον εμπλεκόμενο παράγοντα ζητά να επανέλθει σε τροχιά ορθής εφαρμογής το ελληνικό σταθεροποιητικό πρόγραμμα, η Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει και πάλι τη στήριξη από την Κεντρική Τράπεζα των ομολόγων της στη δευτερογενή αγορά. Ο Ζαν Κλοντ Τρισέ αρνήθηκε την Πέμπτη, παρότι προκλήθηκε σχετικά από τους δημοσιογράφους, να επιβεβαιώσει ότι η τράπεζα σταματά οριστικά το πρόγραμμα στήριξης των ομολόγων της περιφέρειας, μετά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του και τη συγκέντρωση τίτλων αξίας 73,5 δισ. ευρώ. Άφησε έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο να συνεχισθούν οι αγορές ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, που θα μπορούσαν να «γκρεμίσουν» μέσα σε λίγες ημέρες τα ελληνικά spread, δεδομένης της ασήμαντης αξίας των καθημερινών συναλλαγών, υπό τον απαράβατο όρο βέβαια ότι οι τραπεζίτες θα ικανοποιηθούν από τη δημοσιονομική-μεταρρυθμιστική προσπάθεια της Ελλάδας.

Παρά τις «ανάσες» που θα πάρει η Ελλάδα μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, όμως, παραμένει άλυτο και απειλητικό το πρόβλημα του «κενού» στη χρηματοδότηση των χρεολυσίων της Ελλάδας το 2012, καθώς θα χρειασθεί 27 δισ. ευρώ για να πληρώσει χρεολύσια που δεν καλύπτονται από το δάνειο των 110 δισ. ευρώ. Για αυτές τις ανάγκες δύο είναι τα σενάρια που μπορεί να εφαρμοσθούν: Αν η Ελλάδα δεν πάει καλά στο πρόγραμμά της, η επικρατέστερη εκδοχή είναι να αποφασισθεί επιμήκυνση του ελληνικού χρέους προς ιδιώτες πιστωτές, ώστε οι λήξεις των 27 δισ. ευρώ να μετατεθούν αργότερα. Αν η Ελλάδα πάει σχετικά καλά, θα εγκριθεί ένα νέο δάνειο από το EFSF, που θα κερδίσει για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη χρόνο μέχρι το σχεδόν προδιαγεγραμμένο νέο δάνειο του 2013, το οποίο θα συνοδευθεί και από την αναδιάρθρωση του χρέους.