Σε θάλασσα διαφωνιών το καράβι των νέων μέτρων

Η προσπάθεια του Γ. Παπακωνσταντίνου λίγο πριν από το Πάσχα να πείσει ότι όλα τα μέτρα έχουν τύχει προσεκτικής επεξεργασίας σε συνεννόηση μεταξύ υπουργείου Οικονομικών και επιμέρους υπουργείων, με την υποστήριξη και ελεγκτικών εταιρειών, έπεσε στο κενό. Κορυφαία σε επικοινωνιακό επίπεδο, αλλά όχι μόνη, ούτε και σοβαρότερη, αναδείχθηκε η δημόσια κόντρα Παπακωνσταντίνου – Μπιρμπίλη για το εισπρακτικό «πακέτο» προστίμων «τακτοποίησης» των αυθαιρέτων, με την υπουργό Περιβάλλοντος να επιμένει ότι δεν μπορεί να προσδώσει στοιχεία περιβαλλοντικής και πολεοδομικής πολιτικής σε μια καθαρά εισπρακτική ρύθμιση.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», η γραμμή συμβιβασμού που έχει προτείνει το υπουργείο Οικονομικών στο υπουργείο Περιβάλλοντος είναι να τροποποιηθεί απλώς η Κοινή Υπουργική Απόφαση 9732/2004, με την οποία προσδιορίζονται τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων. Στόχος της νέας ΚΥΑ θα είναι να μειωθούν δραστικά τα πρόστιμα, ώστε να μην είναι απαγορευτικά υψηλά, με αποτέλεσμα να μένουν ανείσπρακτα. Με αυτόν τον τρόπο, ο ιδιοκτήτης αυθαιρέτου θα καλείται να πληρώνει ένα «ανεκτό» πρόστιμο για να διατηρεί το αυθαίρετό του, χωρίς να αλλάζει κάτι στη (θεωρητική) υποχρέωσή του να το κατεδαφίσει.
Πρόκειται αναμφίβολα για ένα ρυθμιστικό εξάμβλωμα καθαρά εισπρακτικής φύσεως, που είναι αμφίβολο πώς θα λειτουργήσει στην πράξη, καθώς εύλογα εκφράζονται φόβοι ότι θα οδηγήσει στη διαιώνιση του φαινομένου της αυθαίρετης δόμησης με απλή ενσωμάτωση του κόστους των προστίμων στους οικονομικούς υπολογισμούς των ιδιοκτητών τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το υπουργείο Οικονομικών διαμηνύει ότι δεν μπορεί να κάνει πίσω σε αυτό το μέτρο, αφού θα ανοίξει ένα κενό στους υπολογισμούς για τα έσοδα, που δεν μπορεί να καλυφθεί από άλλες πηγές εσόδων.
Κατά τα λοιπά, η γενική εικόνα απραξίας που έδειξε τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση στο μέτωπο της προετοιμασίας του πολυνομοσχεδίου για τα μέτρα μέχρι το 2015 είναι ενδεικτική της δυστοκίας στην εξεύρεση τρόπων να εξοικονομηθούν τα «τρελά» ποσά που ζητά το υπουργείο Οικονομικών. Δεν είναι τυχαίο ότι πληθαίνουν οι «διαρροές» από το υπουργείο Οικονομικών τις τελευταίες ημέρες σύμφωνα με τις οποίες το πρόβλημα αυτό θα επιχειρηθεί να παρακαμφθεί με τη γνωστή μέθοδο της εποικοδομητικής ασάφειας του πολυνομοσχεδίου: Αντί να προσδιορισθούν με απόλυτη ακρίβεια και με σαφή επιμέτρηση των επιπτώσεών τους όλες οι δράσεις, θα ζητηθεί από την «τρόικα» να «θολώσει» κατά το δυνατόν η εικόνα του προγράμματος, ώστε να μην αποκαλυφθεί η πραγματική έλλειψη σοβαρών και μετρήσιμων κινήσεων για την περιστολή του ελλείμματος σύμφωνα με τους υπερφιλόδοξους στόχους του Μνημονίου.
Σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις, που έχουν προκαλέσει τεράστια ένταση στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, ο υπουργός Οικονομικών έδειξε ήδη μια «παρακαμπτήρια οδό» για την υπέρβαση των αντιδράσεων. Οι ΔΕΚΟ που θα οδεύσουν προς πώληση μπορεί να μην πουληθούν τελικά ξεχωριστά η καθεμία, αλλά οι μετοχές τους να μεταφερθούν σε μια τεράστια κρατική εταιρεία συμμετοχών και στη συνέχεια να μετοχοποιηθεί η μειοψηφία των μετοχών αυτής της εταιρείας, ώστε το Δημόσιο να διατηρήσει τον τελικό έλεγχο του μάνατζμεντ. Με αυτό το χρηματοοικονομικό τρικ ίσως επιδιωχθεί να αποφευχθεί τελικά ο κίνδυνος να μετατραπεί κάθε μεγάλη ιδιωτικοποίηση σε ένα απέραντο θέατρο πολιτικών και κοινωνικών συγκρούσεων.
Δυσάρεστες εκπλήξεις αναμένονται από την πλευρά των φετινών διορθωτικών μέτρων, με τα οποία θα πρέπει να καλυφθούν συνολικά οι αποκλίσεις του 2010 και του 2011 στην εκτέλεση του προϋπολογισμού. Με το τελικό έλλειμμα του 2010 να προσδιορίζεται σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ πάνω από τον στόχο του υπουργείου Οικονομικών είναι απολύτως βέβαιο ότι θα είναι αδύνατον να δεχθεί η «τρόικα» να ληφθούν πρόσθετα μέτρα μόνο για την εξοικονόμηση 3 δισ. ευρώ, όπως υπολόγιζε το υπουργείο. Η «τρόικα» αναμένεται να ξεκινήσει τη συζήτηση από τα 5 δισ. ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη και τα μεγάλα ποσοστά αστοχίας όλων των μέτρων λόγω της ύφεσης και της αναποτελεσματικότητας του διοικητικού μηχανισμού.
Σε ό,τι αφορά τις ανακοινώσεις για τα μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής που αναβλήθηκαν την Πέμπτη, φαίνεται ότι αυτά αντιμετωπίζονται από το υπουργείο Οικονομικών ως επικοινωνιακό αντίβαρο στο σκληρό πρόγραμμα λιτότητας. Δηλαδή, το υπουργείο στοχεύει να τα ανακοινώσει τη Δευτέρα, ώστε η δημόσια συζήτηση να στραφεί στο πώς θα συλληφθούν και θα τιμωρηθούν παραδειγματικά οι φοροφυγάδες (αν συμβεί ποτέ αυτό…), για να περάσει σε δεύτερη μοίρα ο «ακρωτηριασμός» της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας από ένα πρωτοφανές σε έκταση πρόγραμμα λιτότητας.
Το μόνο που είναι βέβαιο είναι ότι το ελληνικό πρόγραμμα, όπως κι αν «μακιγιαριστεί», δεν μπορεί να οδηγήσει στον επίσημο στόχο του, δηλαδή να επαναφέρει την Ελλάδα στις αγορές και να αποφευχθεί οριστικά η αναδιάρθρωση του χρέους. Η BNP Paribas, σε ανάλυση που κυκλοφόρησε λίγο πριν από το Πάσχα, τόνιζε ότι η δημοσιονομική προσπάθεια που καλείται να κάνει η Ελλάδα για να φέρει σε βιωσιμότητα το χρέος είναι χωρίς ιστορικό προηγούμενο: Η χώρα θα πρέπει να εμφανίζει πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα μεγαλύτερα του 6% για 20 χρόνια ώστε να μειωθεί το χρέος στο 80% του ΑΕΠ, ενώ παράλληλα θα πρέπει η ανάπτυξη να τρέχει με μέσο ετήσιο ρυθμό τουλάχιστον 2,5% και τα επιτόκια δανεισμού να μειωθούν κατά μέσον όρο στο 3,7-5,7%. Τέτοια επίδοση δεν έχει επιτευχθεί ποτέ στην ιστορία, τονίζει η γαλλική τράπεζα, που θεωρεί βέβαιη την αναδιάρθρωση του χρέους το 2013, όσα μέτρα και αν λάβει η ελληνική κυβέρνηση, ενώ προειδοποιεί ότι εξαντλείται το όριο αντοχής της ελληνικής κοινωνίας.

Ν.Χ.