Την κατάργηση των Προεδρικών Διαταγμάτων περί διαφάνειας ζητάει το ΕΣΡ!

Προτάσεις-σοκ επαναφέρει το ΕΣΡ στο προσκήνιο. Στην ετήσια έκθεση πεπραγμένων για το 2010 διατυπώνει ξανά τις προτάσεις του προς Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας που είχε καταθέσει πέρυσι (15.4.2010) και ζητάει να μη διενεργεί πλέον έλεγχο στο «πόθεν έσχες» των μετόχων των ΜΜΕ και να μεταφερθεί η αρμοδιότητα στις φορολογικές αρχές. Ταυτόχρονα ζητάει την κατάργηση όλων των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων περί διαφάνειας, όπως επίσης και του περίφημου νόμου 3510/2005 για τον «βασικό μέτοχο».
Με δεδομένο πως στο παρελθόν, επί κυβέρνησης Σημίτη, το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο εξέδιδε με ικανοποιητική ταχύτητα τα περίφημα πιστοποιητικά διαφάνειας στους εργολάβους, οι προτάσεις αυτές δεν συνιστούν έκπληξη. Το ερώτημα είναι αν απολέσει αυτές τις ελεγκτικές αρμοδιότητες το ΕΣΡ, ποιος θα είναι ο ρόλος του τα επόμενα χρόνια.
Η ραδιοτηλεοπτική αρχή καταθέτει τις προτάσεις της στη Βουλή, επικαλούμενη την «πολυνομία», την οποία τήρησε απαρέγκλιτα από το 2002 έως σήμερα, και τα νομοτεχνικά προβλήματα, τα οποία δημιουργούν ζητήματα ερμηνείας και εφαρμογής του δικαίου. Ακόμα, την «αναγκαιότητα ενιαίας ρύθμισης όμοιων ζητημάτων (όπως η υποχρέωση ονομαστικοποίησης των μετοχών, οι ασυμβίβαστες ιδιότητες κ.λπ.) επιχειρήσεων που λειτουργούν στον ευρύτερο χώρο των ΜΜΕ», καθώς και την «ανάγκη εκσυγχρονισμού των ρυθμίσεων υπό το πρίσμα της μετάβασης στην ψηφιακή τηλεόραση».
Αυτό που επίσης προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον είναι το αίτημα του ΕΣΡ να μην ασχολείται πλέον με τα ζητήματα διαφάνειας. Ενώπιον της Βουλής και της αρμόδιας Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας ζήτησε την κατάργηση των Προεδρικών Διαταγμάτων 213/1995 (άρθρο 10Α) και 310/1996, καθώς και του νόμου για τον «βασικό μέτοχο». Το πρώτο ΠΔ προσδιορίζει την ύπαρξη και λειτουργία του Τμήματος Ελέγχου Διαφάνειας, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει τον έλεγχο της διαφάνειας στον ευρύτερο χώρο των ΜΜΕ.
Αν η Πολιτεία ανταποκριθεί στο αίτημα αυτό, δεν θα υπάρχει πλέον υποχρέωση για τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς να υποβάλλουν καταστάσεις μετόχων και να αναρτούν τα μετοχολόγια στο διαδίκτυο, ενώ η κυβέρνηση, με το πρόγραμμα «Διαύγεια», υποτίθεται πως κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνσης, της πλήρους διαφάνειας. Το δεύτερο, άκρως επίκαιρο ζήτημα, λόγω και της κατάστασης στα ΜΜΕ, είναι πως στο ΠΔ 310/1996 περιλαμβάνονται και οι υποχρεώσεις των διαφημιστικών εταιρειών, όπου ζητείται η ονομαστική κατάσταση των μετόχων.
«Σε αχρησία ο ”βασικός μέτοχος”»
Το επιχείρημα που χρησιμοποιεί το ΕΣΡ για το αίτημά του να καταργηθεί ο νόμος 3510/2005 της ΝΔ για τον «βασικό μέτοχο» είναι ότι έχει «εν τοις πράγμασι περιπέσει σε αχρησία (μετά την έκδοση της υπ’ αριθμ. Υ.Α. 20977/2007 αποφάσεως του υπουργού Ανάπτυξης και του υπουργού Επικρατείας)», καθώς «δεν παρέχονται τα αναγκαία για τη διενέργεια των ελέγχων εργαλεία και οι διατάξεις του αντιβαίνουν σε αρχές του δικαιικού μας συστήματος». Αν γίνει δεκτή αυτή η διάταξη, τότε απομακρύνεται ολοκληρωτικά ακόμη και το ενδεχόμενο ελέγχου π.χ. σε εταιρεία μιας οικογένειας που εκμεταλλεύεται τα διόδια και της οποίας συγγενικά πρόσωπα ελέγχουν ΜΜΕ.
Όσον αφορά την κατάργηση του ελέγχου «πόθεν έσχες» των μετόχων που για την ώρα είναι δική του αρμοδιότητα, το ΕΣΡ θεωρεί ότι ο έλεγχος αυτός πρέπει να γίνεται από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές. Ακόμη, προτείνει -και λογικά- την «κατάργηση της απαγόρευσης δανεισμού της επιχείρησης από μέτοχο στις περιπτώσεις που μπορεί να κατέχει το 100% της επιχείρησης», διάταξη για την οποία έχει επιβληθεί πρόστιμο 1,5 εκατ. ευρώ στον Alpha.
Αλλαγή του καθεστώτος για τη φυσιογνωμία προγράμματος
Για την ψηφιακή τηλεόραση, το ΕΣΡ προτείνει η απονομή των νέων συχνοτήτων να γίνει από την ΕΕΤΤ και όχι από την ίδια την αρχή. Να επανεξεταστεί το άρθρο 13, παρ. 4 του νόμου 3421/2006, με το οποίο η άδεια χορηγείται στον πάροχο περιεχομένου και όχι στον πάροχο δικτύου. Δηλαδή, για παράδειγμα, οι συχνότητες να εκχωρηθούν στην Digea και όχι ξεχωριστά στο Mega, τον ΣΚΑΪ, το Alter, όπως ισχύει ως σήμερα.
Επίσης, η αρχή προτείνει την «επανεξέταση της κατηγοριοποίησης των σταθμών με βάση τη φυσιογνωμία προγράμματος, σε ενημερωτικούς και μη ενημερωτικούς, και τη δυνατότητα της υπό όρους τροποποιήσεως της φυσιογνωμίας προγράμματος (άρθρο 5, παρ. 5 του Ν. 3592/2007)». Πρόκειται για μια προβληματική διάταξη του νόμου Ρουσόπουλου, βάσει της οποίας «τιμωρήθηκε» το Kontra για την αλλαγή φυσιογνωμίας του προγράμματός του από γενικό σε ενημερωτικό, αλλά όχι και άλλοι σταθμοί που έκαναν το ίδιο.
Για το τέλος χρήσης συχνοτήτων το ΕΣΡ προτείνει την «υποχρέωση εκπόνησης προηγούμενης οικονομικής μελέτης που να τεκμηριώνει το ποσό», καθώς και την «έκδοση της Υπουργικής Απόφασης κατόπιν διαβούλευσης με τους ενδιαφερομένους».
Εθνικές άδειες για το ραδιόφωνο
Το ΕΣΡ, το οποίο δεν κατόρθωσε να δώσει ποτέ ραδιοφωνικές άδειες την τελευταία 8ετία, ζητάει την κατάργηση (στο σύνολό τους) των παλαιών ρυθμίσεων για το αναλογικό ραδιόφωνο και τη δυνατότητα λειτουργίας σταθμών εθνικής εμβέλειας και ερασιτεχνικών. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει την κατάργηση των κριτηρίων παλαιότητας και αρνητικής βαθμολόγησης, την ενσωμάτωση των κριτηρίων αυτών στην προγραμματική πληρότητα και την επανεξέταση των κριτηρίων οικονομικής βιωσιμότητας και απασχολούμενου προσωπικού, επισημαίνοντας πως «η υποχρέωση ελάχιστου αριθμού δεν λαμβάνει υπόψη της τις ιδιαιτερότητες λειτουργίας των ραδιοφωνικών επιχειρήσεων». Τέλος, η αρχή προτείνει την «ξεχωριστή μοριοδότηση των νέων (μη ήδη λειτουργούντων) σταθμών».
Μέλη με εμπειρία
Για τον ορισμό των μελών του ΕΣΡ θεωρείται ως προϋπόθεση διορισμού η γνώση (εμπειρική ή επιστημονική) του αντικειμένου, δηλαδή αποδέχεται και καθηγητές και δημοσιογράφους.
Προβλέπει επίσης πλήρη και αποκλειστική απασχόληση για όλα τα μέλη, σε συνδυασμό με την τήρηση ασυμβιβάστων με κάθε άλλη επαγγελματική δραστηριότητα και τη διατήρηση των ασυμβιβάστων για 1 έτος μετά τη λήξη της θητείας, με παράλληλη καταβολή μισθού υπό όρους.
Και ενώ στα θέματα της διαφάνειας και του ελέγχου των επιχειρηματιών των ΜΜΕ παρατηρείται αυτή η «χαλαρή» διάθεση, το ΕΣΡ ζητάει από την Πολιτεία να «γνωμοδοτεί η αρχή πριν από κάθε νομοθετική ή πάσης φύσεως κανονιστική πράξη» της εκάστοτε κυβέρνησης. Επίσης, να έχει «γνωμοδοτική αρμοδιότητα πριν από τον ορισμό του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΕΡΤ ΑΕ, με αυστηρά οριζόμενη διαδικασία προηγούμενης ακρόασης».