«Κρατήστε τους τίτλους, φέρτε μας τη διαχείριση»
Ο Αρχιεπίσκοπος έχει ανακοινώσει πως η εταιρεία θα διαχειρίζεται και θα αξιοποιεί την εκκλησιαστική περιουσία που βρίσκεται στην Αττική με αποκλειστικό κίνητρο τη στήριξη του λαού. Όταν πριν από μήνες έγινε γνωστό το σχέδιο ενοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας, ο κ. Ιερώνυμος είχε κάνει σαφές πως θα υπάρξουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις που δεν θα επιτρέπουν διαφορετικού τύπου διαχείριση πέραν εκείνων που απαιτούνται για να γίνουν φιλανθρωπίες και κοινωνικά έργα. Η εκκλησιαστική εταιρεία δεν θα μπορεί, διαβεβαίωνε, να διενεργεί άλλες «επιχειρηματικές» δραστηριότητες με την περιουσία της Εκκλησίας, παρά μόνο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του λαού.
Ως πρώτο βήμα, λένε οι πληροφορίες, σχεδιάζεται η ένταξη στο χαρτοφυλάκιο της ακίνητης περιουσίας της Αρχιεπισκοπής και της περιουσίας των Μονών Πετράκη και Πεντέλης, που βρίσκονται εντός του Λεκανοπεδίου. Σε δεύτερο στάδιο έχει πέσει στο τραπέζι η πρόταση να μπορεί η εταιρεία, που θα λογοδοτεί στον Αρχιεπίσκοπο, να διαχειρίζεται εκκλησιαστικά ακίνητα ανεξαρτήτως αν αυτά ανήκουν στην Αρχιεπισκοπή ή όχι. Με λίγα λόγια η εταιρεία θα αξιοποιεί την περιουσία Μονών, ενοριών και εκκλησιαστικών οργανισμών που υπάγονται στη Σύνοδο, ακόμη και Μητροπόλεων που θα έχουν «πρόθυμους» ιεράρχες. Πάντως δεν είναι λίγοι οι αρχιερείς που ναι μεν έχουν στα χέρια τους σοβαρούς τίτλους ιδιοκτησίας, όμως πιστεύουν πως δεν μπορούν να τους κάνουν τίποτε γιατί δεν έχουν τις διασυνδέσεις του «κέντρου».
Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης λένε πως είναι ευκολότερο να μεγιστοποιήσεις τα έσοδά σου όταν διαχειρίζεσαι ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο παρά δεκάδες μικρά. Εκτιμούν ακόμη πως όταν η κυβέρνηση αποδεσμεύσει τα εκκλησιαστικά ακίνητα που κρατά δεσμευμένα, τότε αυτή η εκκλησιαστική εταιρεία θα γίνει ένας δυνατός «παίκτης» στον χώρο του real estate και θα ωφεληθούν όλες οι επιμέρους συνιστώσες.
Ανοίγει ο δρόμος;
Στους διαδρόμους της Συνόδου κυκλοφορεί έντονα η φήμη πως ένας ακόμη λόγος –άλλοι λένε πως ίσως είναι κι ο βασικότερος– που ο Αρχιεπίσκοπος ήρθε σε ρήξη με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων και ο δεύτερος παραιτήθηκε από την προεδρία των Οικονομικών της Εκκλησίας, ήταν και η επιμονή του κ. Ιερωνύμου για τη σύσταση αυτής της εταιρείας. Ο Ιωαννίνων διαφωνούσε πλήρως με το σχέδιο του Αρχιεπισκόπου που, όπως είχε διαμηνυθεί στον πρόσφατα αποχωρήσαντα διευθυντή της ΕΚΥΟ κ. Ζαμπέλη, ήταν στα σκαριά να έχει δημιουργηθεί μέσα στην τρέχουσα χρονιά.
Αν και το πλάνο βρίσκεται ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού, οι αντιδράσεις σε περίπτωση υλοποίησής του προβλέπονται πολύ μεγάλες. Πρώτοι θα αντιδράσουν οι μοναχοί, που θα έχουν στα χέρια τους μόνο τους τίτλους ιδιοκτησίας των μονών, όμως όχι και τη διαχείριση της μοναστηριακής περιουσίας. Αντιδράσεις θα εκφράσουν και οι ιερείς, που θα χάνουν την αυτοτέλειά τους ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και όχι μόνο δεν θα εισηγούνται, τουναντίον θα έχουν μόνο μία απλή ενημέρωση για την αλλαγή της περιουσιακής κατάστασης της ενορίας τους. Τέλος, η σύσταση της εταιρείας θα θέσει εκτός και κάποια πρόσωπα που εκπροσωπούν εκκλησιαστικούς φορείς και διαχειρίζονται εκκλησιαστικά ακίνητα (Ταμείο Κληρικών, Αποστολική Διακονία κ.λπ.).
«Κανείς δεν αμφιβάλλει πως η πρόθεση του Αρχιεπισκόπου είναι να γίνει το καλύτερο προς όφελος του λαού. Ποιος του διασφαλίζει όμως πως θα γίνει χρηστή διαχείριση από αυτούς που θα επιλέξει για να διαχειριστούν μια τόσο μεγάλη ακίνητη περιουσία; Μήπως άλλωστε μας έχουν δείξει την ικανότητά τους σε άλλες υποθέσεις για να τους εμπιστευτούμε να διαχειριστούν και την περιουσία των Μονών ή των ιδρυμάτων;» λέει κληρικός της Αρχιεπισκοπής. «Προτιμότερο είναι να γίνεται αποκεντρωμένη διαχείριση της περιουσίας. Αυξάνονται οι δικλίδες ασφαλείας, γιατί ο κάθε διαχειριστής ελέγχεται από ενοριακά και μητροπολιτικά συμβούλια, από συνοδικές υπηρεσίες, από τα μέλη των ΔΣ των ιδρυμάτων και πολλούς άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που στο άλλο σενάριο δεν θα έχουν καμία δικαιοδοσία».
Πολλοί φοβούνται ακόμη πως όσο παραχωρούνται προνόμια σε ανώνυμες εταιρείες «αξιοποίησης» περιουσίας, έστω και αμιγώς εκκλησιαστικού χαρακτήρα, τόσο δίνονται τα περιθώρια και αυξάνεται ο κίνδυνος διείσδυσης επιχειρηματικών κύκλων, που είναι βέβαιο πως θα πιέσουν για συναλλαγές προς όφελος πρωτίστως των συμφερόντων τους και όχι «προς όφελος του λαού», όπως πιστεύει ο Αρχιεπίσκοπος.