ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΤΡΟΪΚΑ»!
Στα σενάρια χρεοκοπίας της χώρας λόγω διακοπής των εκταμιεύσεων του δανείου των 110 δισ. ευρώ ποντάρουν και πάλι οι κερδοσκόποι του Λονδίνου, αφού η πολυδιαφημισμένη «τελική λύση» της 25ης Μαρτίου αποδεικνύεται φιάσκο, επιβεβαιώνοντας πλήρως το σχετικό δημοσίευμα του «Π» την περασμένη Κυριακή.
Οι πιστωτές της χώρας, τα ισχυρά εγχώρια επιχειρηματικά και εκδοτικά συμφέροντα και το πολιτικό σύστημα βρίσκονται σε αναβρασμό, καθώς επανέρχονται τα σενάρια για σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης «σωτηρίας» της χώρας, η οποία στην πραγματικότητα θα έχει βασική αποστολή να περισώσει τα κεφάλαια των πιστωτών και να διασώσει τις βασικές οικονομικές δυνάμεις της εγχώριας ελίτ.
Η «οσμή» απρόβλεπτων εξελίξεων στο «ελληνικό δράμα» είναι διάχυτη στον διεθνή χώρο, καθώς κορυφώνεται η αμφισβήτηση της δυνατότητας της χώρας να εφαρμόσει την εκτός πραγματικότητας πολιτική του Μνημονίου:
• Σύμφωνα με δημοσίευμα στην ιστοσελίδα των «Financial Times», κάποια κερδοσκοπικά κεφάλαια ήδη έχουν προχωρήσει σε δανεισμό συγκεκριμένου ομολόγου πενταετούς διάρκειας, ύψους 300 εκατ. ευρώ, με σκοπό να προχωρήσουν σε κερδοσκοπικές πωλήσεις και να εκμεταλλευθούν την προβλεπόμενη πτώση της τιμής του. Το «μυστικό» του συγκεκριμένου ομολόγου είναι ότι λήγει τον Αύγουστο και οι κερδοσκόποι προεξοφλούν ότι μέχρι τότε θα έχει ανακύψει σοβαρό ζήτημα μη εκταμίευσης της 6ης δόσης του διεθνούς δανείου και το Δημόσιο θα βρεθεί σε αδιέξοδο χρηματοδότησης των χρεολυσίων, δηλαδή στο χείλος της χρεοκοπίας.
• Την αίσθηση ότι το πρόγραμμα του Μνημονίου είναι θέμα μηνών να κηρυχθεί και επίσημα «νεκρό» επιτείνει η νέα δραματική αντιπαράθεση παρασκηνίου μεταξύ κυβέρνησης και «τρόικας», με επίκεντρο το πραγματικό έλλειμμα του 2010 και το ύψος της πρόσθετης εξοικονόμησης που θα πρέπει να επιτευχθεί φέτος για να διορθωθεί η δημοσιονομική πορεία και να καλυφθεί η τεράστια απόκλιση από τους στόχους.
• Είναι χαρακτηριστικό ότι την Πέμπτη διαδραματίστηκε ένα μικρό θρίλερ με την αποστολή από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία στη Eurostat των τελικών στοιχείων για το έλλειμμα του 2010. Όπως κατʼ επανάληψη έχει επισημάνει το «Π», το υπουργείο Οικονομικών έκρυβε ελλείμματα κάτω από το χαλί, με την καθυστέρηση εξόφλησης υποχρεώσεων στους προμηθευτές των φορέων του Δημοσίου. Επιπλέον, η Eurostat αμφισβητεί και τα στοιχεία για το υποτιθέμενο πλεόνασμα- «άσπρη τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων και των ΟΤΑ και, αν επιμείνει σε αυτήν την αμφισβήτηση, αντί για πλεόνασμα 900 εκατ. ευρώ θα εμφανισθεί έλλειμμα 500 εκατ. ευρώ, ανοίγοντας μια νέα «τρύπα» 1,4 δισ. ευρώ στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2010.
• Το υπουργείο Οικονομικών, αποτυγχάνοντας ακόμη και στη στοιχειώδη υποχρέωση να συγκεντρώσει έγκαιρα όλα τα στοιχεία για τις ανεξόφλητες οφειλές και για την πραγματική οικονομική θέση των Ταμείων και των δήμων, ώστε να ελεγχθούν από τη Eurostat, δεν κατάφερε να στείλει τα τελικά στοιχεία για το έλλειμμα την Πέμπτη, που ήταν η τελευταία προθεσμία, και τα έστειλε τελικά την Παρασκευή. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, που θα πρέπει να διασταυρωθούν τώρα από τη Eurostat, το έλλειμμα του 2010 ήταν 10,6% του ΑΕΠ, σχεδόν μια μονάδα υψηλότερο από την τελευταία εκτίμηση (9,6%).
• Αμφιβολίες διατηρούνται για το αν αυτή θα είναι η τελική εκτίμηση που θα ανακοινώσει σε λίγες ημέρες η Eurostat. «Θολούρα» καλύπτει, επίσης, τα στοιχεία που πρέπει να σταλούν στην «τρόικα» για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο τρίμηνο του έτους, καθώς δεκάδες φορείς και οργανισμοί καθυστερούσαν την αποστολή στοιχείων. Εξαιτίας αυτής της αβεβαιότητας, η τεχνική αποστολή της «τρόικας» θα καθυστερήσει τουλάχιστον δύο 24ωρα να φθάσει στην Αθήνα αυτήν την εβδομάδα. Γεγονός είναι όμως ότι τα «κρυφά» ελλείμματα και οι υστερήσεις στη φετινή εκτέλεση του προϋπολογισμού ανεβάζουν πολύ πάνω από το 1,8 δισ. ευρώ τα πρόσθετα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν φέτος. Υπηρεσιακοί παράγοντες του Γενικού Λογιστηρίου έκαναν λόγο στο «Π» για άνοιγμα που μπορεί να ξεπεράσει και τα 3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να χρειασθεί ένα πολύ σκληρό πακέτο μέτρων για να καλυφθούν οι αποκλίσεις.
Διακοπή εκταμιεύσεων;
Σε κάθε περίπτωση, έχει γίνει πλέον σαφές ότι η εφαρμογή του Μνημονίου «δεν βγαίνει», καθώς, ακόμη και αν η κυβέρνηση υποσχεθεί διορθωτικά μέτρα στην «τρόικα», αυτό θα είναι αρκετό μόνο για να εγκριθεί η εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου. Η «τρόικα», σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», έχει διαμηνύσει στην κυβέρνηση ότι ο επόμενος έλεγχος, που θα διεξαχθεί το καλοκαίρι, εν όψει της εκταμίευσης της 6ης δόσης, θα είναι κρίσιμος και σκληρός, χωρίς πολλά περιθώρια «πολιτικών» χειρισμών, αφού η «τρόικα» κινδυνεύει να γελοιοποιηθεί έναντι των διεθνών αγορών, αν συνεχίσει να ανέχεται τη μη εφαρμογή του Μνημονίου, προχωρώντας σε συνεχείς αναθεωρήσεις και λαμβάνοντας διαρκώς υποσχέσεις για κάτι καλύτερο στο μέλλον από την κυβέρνηση.
Ουσιαστικά, το τελεσίγραφο της «τρόικας» αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να μην εγκριθεί η εκταμίευση της έκτης δόσης και να βρεθεί η χώρα μετέωρη, μπροστά στον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, στην οποία, όπως προαναφέρθηκε, ήδη ποντάρουν τα «κοράκια» του Λονδίνου. Οι αποφάσεις της 25ης Μαρτίου αποδεικνύεται ότι, οριστικοποιώντας τον μηχανισμό ελεγχόμενης χρεοκοπίας από το 2013, αντί να ενισχύσουν τη θέση της Ελλάδας, φέρνουν πιο κοντά την αναδιάρθρωση του χρέους, αφού η χώρα είναι βέβαιο πλέον ότι θα παραμείνει εκτός αγορών, «παγιδευμένη» σε ένα Μνημόνιο που είναι αδύνατον να εφαρμοσθεί. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσθέτει βάρη στην Ελλάδα, καθώς θα αυξήσει, αρχής γενομένης από αυτήν την Πέμπτη, το επιτόκιο του ευρώ, ενώ πιέζει ασφυκτικά για αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, προειδοποιώντας με διακοπή χρηματοδοτήσεων.
Οι εξελίξεις αυτές εκ των πραγμάτων δημιουργούν έντονη κινητικότητα στο διεθνές σύστημα αγορών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, όπου είναι σαφές ότι εξετάζεται πλέον το… «Σχέδιο Γ» για την ελληνική περίπτωση. «Στο παρασκήνιο», έγραψε χθες ο «Economist», «οι ειδικοί στο δημόσιο χρέος επινοούν τρόπους για να ελαχιστοποιηθεί η επίπτωση μιας ελεγχόμενης αναδιάρθρωσης χρέους στις τράπεζες. Οι περισσότερες τράπεζες του πυρήνα της Ευρωζώνης μπορούν να αντέξουν ένα χτύπημα από τις τρεις μικρές χώρες της περιφέρειας» (σ.σ.: Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία).
Το «Σχέδιο Γ» και…
η νέα «οικουμενική»
Πολλά σενάρια αναπτύσσονται για το περιεχόμενο του «Σχεδίου Γ». Σύμφωνα με ένα από αυτά, οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ δεν θα εφαρμόσουν τους σκληρούς όρους του Μνημονίου (κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας), αλλά θα αποδεχθούν μια μεταφορά του δανείου των 110 δισ. ευρώ στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας, ο οποίος θα αναλάβει στο εξής τη χρηματοδότηση της Ελλάδας με ένα νέο Μνημόνιο. Ταυτόχρονα, όμως, θα ζητηθεί και από τους ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η συμβολή τους, δηλαδή μια μορφή αναδιάρθρωσης χρέους, που δεν είναι σαφές αν θα περιλαμβάνει «κούρεμα» της ονομαστικής του αξίας (το οποίο χρειάζεται επειγόντως η Ελλάδα) ή μόνο επιμήκυνση και μείωση επιτοκίου.
Οποιοδήποτε σενάριο για το μέλλον, όμως, προϋποθέτει ότι θα υπάρχει στην Ελλάδα μια κυβέρνηση που θα μπορεί να εγγυηθεί την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής. Μια μονοκομματική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των διεθνών πιστωτών και της εγχώριας πολιτικής ελίτ, δεν μπορεί να εγγυηθεί την εφαρμογή των μέτρων που θα χρειασθούν, αφού ακόμη και στο άκουσμα της λέξης «ιδιωτικοποιήσεις» η Κοινοβουλευτική του Ομάδα έχει διχασθεί, ενώ είναι έντονη η δυσφορία της για τα επερχόμενα πρόσθετα μέτρα.
Το σενάριο μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών με οικουμενική στήριξη από τα κόμματα (πλην των κομμάτων της σημερινής κοινοβουλευτικής Αριστεράς, που θεωρείται αδιανόητο να μετάσχουν στο σχήμα) προκρίνεται ως το ιδανικό, προκειμένου να αναλάβει το πηδάλιο της χώρας μια ομάδα στελεχών που θα έχει την πλήρη εμπιστοσύνη πιστωτών και εγχώριου κατεστημένου. Οι δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν τα δύο κόμματα με ποσοστά χαμηλότερα από τον… ΦΠΑ ευνοούν την κίνηση των εξελίξεων προς αυτήν την κατεύθυνση.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο πολιτικό προσκήνιο εμφανίζονται και πάλι πολιτικά πρόσωπα που κατά καιρούς έχουν εμφανισθεί ως πρωταγωνιστικά σε ένα «οικουμενικό» σχήμα διάσωσης, όπως ο Αλέκος Παπαδόπουλος. Ούτε και η ξαφνική πρωτοβουλία του Α. Σαμαρά, που ξένισε πολλούς, αλλά δεν ήταν τυχαία, να δηλώσει από τώρα ότι δεν προτίθεται να μετάσχει η Νέα Δημοκρατία στον σχηματισμό του «οικουμενικού» κυβερνητικού σχήματος σωτηρίας.
Γεγονός είναι ότι η κρίση πυροδοτεί, εκτός από τις αντιδράσεις των πιστωτών, και την έντονη κινητικότητα του «σκληρού πυρήνα» της οικονομικής ελίτ της χώρας, που βλέπει να κινδυνεύει πλέον η προνομιακή της θέση στο εγχώριο σύστημα. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι οι τραπεζίτες, που βλέπουν να χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια τους λόγω της εξέλιξης της κρίσης, που απειλεί να τις οδηγήσει στην κρατικοποίηση και αργότερα στην πώληση σε ξένους. Ισχυροί εκδότες, επίσης, αντικρίζουν το ορατό φάσμα της κατάρρευσης των ομίλων τους και κινητοποιούνται κατεπειγόντως για να δημιουργηθεί ένα πολιτικό σκηνικό που θα επιτρέψει τη διάσωσή τους (η προηγούμενη οικουμενική κυβέρνηση, άλλωστε, ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρη προς τους εκδότες). Όπως και να ʼχει, είναι κοινό μυστικό πλέον στους υψηλούς οικονομικούς κύκλους ότι η οικονομική κρίση αναπόφευκτα οδηγεί σε δομικό κλονισμό του σημερινού πολιτικού και οικονομικού συστήματος της χώρας και προκαλεί έντονη κινητικότητα εν όψει της «επόμενης ημέρας».