ΝΕΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗ ΛΙΒΥΗ

Τηρουμένων των αναλογιών, η Λιβύη διαδραματίζει σήμερα έναν παρόμοιο ρόλο. Έγινε χώρος στον οποίο εκδηλώνονται οι νέοι διεθνείς ανταγωνισμοί στη Μεσόγειο, με επαυξημένη μάλιστα τη στρατηγική της θέση λόγω του μεγάλου ενεργειακού της πλούτου. Ήδη, οι ανταγωνισμοί που εκδηλώθησαν μετά την ένοπλη επέμβαση επισκιάζουν τον λιβυκό εμφύλιο. Φέρνουν στην επιφάνεια πολύ ευρύτερους ανταγωνισμούς, φανερούς και υπολανθάνοντες, που συνδέονται με τις νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο, τον αραβικό κόσμο και στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ στη μεταψυχροπολεμική εποχή.

Πρωταγωνιστικός
ο ρόλος της Γαλλίας

Η Γαλλία είναι ο αναμφισβήτητος πρωταγωνιστής της επεμβάσεως στη Λιβύη. Ήταν η πρώτη που ανεγνώρισε διπλωματικά το Εθνικό Συμβούλιο της Βεγγάζης και η πρώτη που έστειλε τα Μιράζ και τα Ραφάλ της Αεροπορίας της για να πλήξουν τις φάλαγγες των τεθωρακισμένων του Μουαμάρ Καντάφι, που συνέκλιναν προς τη Βεγγάζη, τελευταίο προπύργιο των εξεγερμένων.

Ο μεγαλύτερος όμως πρωταγωνιστικός της ρόλος ήταν στο διπλωματικό πεδίο. Μʼ έναν πραγματικό οργασμό διπλωματικής δραστηριότητας, κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών για την επιβολή ζώνης απαγορεύσεως πτήσεων πάνω από τη Λιβύη και να καταστήσει εφικτό το ψήφισμα 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ο αιγύπτιος γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου Αμρ Μούσα, που θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές της Αιγύπτου, είχε σημαντικούς λόγους να συμπλεύσει, παρουσιαζόμενος ως εκφραστής του νέου πνεύματος που επικράτησε στην Αίγυπτο μετά την ανατροπή Μουμπάρακ. Αναδιπλώθηκε μετά τους σφοδρούς βομβαρδισμούς, θεωρώντας ότι αυτοί υπερβαίνουν το πλαίσιο και το πνεύμα του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επαναβεβαίωσε όμως πάλι τη στάση του μετά τη συνάντηση που είχε με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν και αφότου διεπίστωσε ότι δεν υπήρξαν ουσιαστικές αντιδράσεις από αραβικές χώρες, ακόμη και από εκείνες που συνιστούσαν στο παρελθόν, μαζί με τη Λιβύη, το ριζοσπαστικό μέτωπο στο Μεσανατολικό. Υπήρξαν, αντιθέτως, αραβικές χώρες όπως το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έφθασαν στο σημείο να συμμετάσχουν, με δικά τους αεροσκάφη, στον αεροπορικό αποκλεισμό της Λιβύης.

Η εικόνα αυτή δείχνει την απόσταση που διανύθηκε από την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στον αραβικό κόσμο λίγα χρόνια πριν, αλλά και πόσο ισχυρός είναι ο αντικαθεστωτικός άνεμος που φυσά από τον Ατλαντικό ως την Ανατολική Μεσόγειο και τον Κόλπο. Η κάλυψη που προσέφερε ο Αραβικός Σύνδεσμος στη διεθνή στρατιωτική επέμβαση, υπό τον ευφημισμό της ζώνης απαγορεύσεως πτήσεων, είχε καταλυτική σημασία. Ουδετεροποίησε τη στάση της Ρωσίας και της Κίνας, που, υπό άλλες περιστάσεις, θα προέβαλλαν βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Μεσόγειος
και ευρωπαϊκές ισορροπίες

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Γαλλίας είχε εσωτερικούς και εξωτερικούς λόγους. Προφανώς, η Γαλλία ήθελε να προβάλει ως θέση αρχής, στο πνεύμα των δημοκρατικών της παραδόσεων, την υποστήριξή της προς τα δημοκρατικά κινήματα του αραβικού κόσμου, κατά πρώτο λόγο της γειτονικής Βορείου Αφρικής. Ήθελε επίσης να μην επαναλάβει το λάθος που διέπραξε στην Τυνησία, με την καθυστερημένη αντίδραση στα γεγονότα, που στοίχισε πολιτικά. Ήθελε, τέλος, με την ενεργό παρουσία και παρέμβασή της, να προωθήσει τον ρόλο και την επιρροή της στην περιοχή και να προβάλει ένα κοσμικό ευρωπαϊκό δημοκρατικό πρότυπο, μακριά από επικίνδυνες ισλαμικές επιρροές.

Η ιδιαίτερα δυναμική όμως στάση της έχει σχέση επίσης με δύο άλλους βασικούς άξονες της πολιτικής της: την ιδέα της μεσογειακής ενότητας, με την οποία η Γαλλία επιδιώκει να διαδραματίσει έναν ευρύτερο σημαντικό ρόλο, και την εξισορρόπηση απέναντι στη Γερμανία, η οποία προέβαλλε, κατά το τελευταίο διάστημα, μια προεξάρχουσα θέση στην Ευρώπη, με αφετηρία την οικονομική της ισχύ.

Υπενθυμίζεται σχετικά ότι ο σημερινός γάλλος Πρόεδρος, αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία, είχε αναλάβει πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας Μεσογειακής Ενώσεως, που θα ένωνε τις δύο όχθες της Μεσογείου σʼ έναν νέο πόλο αναπτυξιακής συνεργασίας, με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, αραβικών κεφαλαίων από τις χώρες του Κόλπου. Η ιδέα αυτή έχει επίσης ως στρατηγική βάθους τη μαύρη Αφρική, που βρίσκεται πίσω από την παραλιακή αραβική λωρίδα της Βορείου Αφρικής και στην οποία έχει γίνει ήδη πολύ αισθητή η ανταγωνιστική παρουσία της Κίνας.

Η υλοποίηση της ιδέας αυτής, με τη μορφή της Μεσογειακής Ενώσεως που θα ένωνε, κατʼ αρχήν, τα μεσογειακά κράτη και στην οποία θα συμμετείχε επίσης, ως συλλογικός φορέας, η Ευρωπαϊκή Ένωση από την ευρωπαϊκή πλευρά και ο Αραβικός Σύνδεσμος από τη νότια όχθη, δεν προχώρησε στη γραμμή αυτή. Υπήρξε μεγάλη κακοφωνία και στις χώρες του Νότου. Η Λιβύη, π.χ., αρνήθηκε κάθε συμμετοχή. Η Γαλλία εργάσθηκε στενά για την προώθησή της με την Αίγυπτο. Οι κυριότερες όμως αντιρρήσεις και αντιδράσεις ήρθαν από τις βόρειες χώρες, με επικεφαλής τη Γερμανία.

Οι τελευταίες υπεστήριξαν ότι μια τέτοια Μεσογειακή Ένωση θα υπονόμευε τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, δημιουργώντας εσωτερικά σύνορα. Η Μεσογειακή Ένωση μεταλλάχθηκε έτσι σε Ένωση για τη Μεσόγειο. Συμμετέχουν σʼ αυτήν όλες οι χώρες-μέλη της ΕΕ, από τη Σκανδιναβία μέχρι τη Μεσόγειο. Είναι προφανές ότι το γεγονός αυτό άλλαξε σημαντικά τον χαρακτήρα της και απέτρεψε την εξέλιξή της σʼ έναν διευρυμένο νότιο πόλο στη Μεσόγειο, υπό την ηγεσία της Γαλλίας, σε αντιστάθμισμα του μεγάλου ευρωπαϊκού ανοίγματος στην Ανατολική Ευρώπη, στην οποία έχει πλεονεκτική θέση και επιρροή η Γερμανία. Η γαλλική αυτή πρωτοβουλία αποσκοπούσε επίσης στη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου στη Μεσόγειο, μέσα στο οποίο θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί η απειλητική πίεση των προβλημάτων στο νότιο ευρωπαϊκό σύνορο. Σημειώνεται πάντως ότι, ούτως ή άλλως, η δημιουργία της Μεσογειακής Ενώσεως και η πορεία της δεν θα ήταν καθόλου απρόσκοπτη, λόγω κυρίως του Μεσανατολικού προβλήματος αλλά και άλλων προβλημάτων.

Ο άλλος άξονας πολιτικής, που υποκινεί την αυτόνομη και δυναμική δράση της Γαλλίας, είναι πολύ πιο σημαντικός και συνδέεται, όπως αναφέρθηκε, με τη γαλλική δυσφορία και ανησυχία για την άνοδο στην Ευρώπη ενός ορισμένου γερμανικού οικονομικού ηγεμονισμού, που έχει πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις και διαταράσσει τις ευρωπαϊκές ισορροπίες. Η Γαλλία στρέφεται ενστικτωδώς προς την ενίσχυση των σχέσεών της με τον παλαιό της σύμμαχο, τη Μεγάλη Βρετανία, και αναζητά στρατηγικό αντιστάθμισμα προς την κατεύθυνση μιας πιο αυτόνομης εξωτερικής πολιτικής και υψηλής στρατηγικής. Ο γαλλικός πρωταγωνιστικός ρόλος γίνεται, τη φορά αυτή, ευμενώς δεκτός από τις ΗΠΑ, όπως και από τη Μεγάλη Βρετανία, γιατί η Γαλλία βρισκόταν σε πολύ καλύτερη θέση απʼ αυτές για να πείσει τους Άραβες να συνεργασθούν για μια επέμβαση στη Λιβύη.

ΗΠΑ και ΝΑΤΟ

Η παρεμβολή της Γαλλίας, που έχει στο ενεργητικό της, εκτός από τους στενούς δεσμούς με πολλές αραβικές χώρες, την άρνησή της να συμμετάσχει στον πόλεμο του Ιράκ, διευκολύνει ουσιαστικά τη συνεργασία των Αράβων, που αντιμετωπίζουν γενικά, για προφανείς λόγους, με μεγάλη καχυποψία και εχθρότητα το ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ όμως και η Μεγάλη Βρετανία, που δέχθηκαν, υπό την πίεση της διπλωματικής ανάγκης και του επείγοντος, την έναρξη των βομβαρδισμών, εκτός του πλαισίου του ΝΑΤΟ, δεν θέλουν σε καμιά περίπτωση η κρίση της Λιβύης να οδηγήσει σε μείωση του ρόλου και αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ. Οι

ΗΠΑ επιμένουν, για τον λόγο αυτό αλλά και για άλλους, να παραδώσουν το γρηγορότερο δυνατόν την ηγεσία των επιχειρήσεων στους Ευρωπαίους, υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Προς την κατεύθυνση αυτή πιέζει έντονα και η Ιταλία, η οποία φοβάται ότι, υπό τις σημερινές συνθήκες του προεξάρχοντος πολιτικού ρόλου της Γαλλίας, η καθεστωτική μεταβολή στη Λιβύη θα μπορούσε να δώσει, όπως είπε υψηλός κυβερνητικός αξιωματούχος, το πετρέλαιο στη Γαλλία και τους λαθρομετανάστες στην Ιταλία! Ο Μπερλουσκόνι, ανεχόμενος και πολλές από τις ιδιορρυθμίες του λίβυου ηγέτη, είχε προωθήσει πολύ στενές σχέσεις με τη Λιβύη στον ενεργειακό τομέα και στον τομέα ελέγχου της αφρικανικής λαθρομεταναστεύσεως προς την Ευρώπη.

Η Γερμανία διεχώρισε με ηχηρό τρόπο τη στάση της, παίρνοντας αποστάσεις από τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, εκτιμώντας ότι δεν είχε λόγους στρατηγικής εμπλοκής στον λιβυκό εμφύλιο και αντιδιαστέλλοντας την κρίση της Λιβύης από τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν, όπου συμμετέχει.

Επιτήδειο παιχνίδι
από την Τουρκία

Μετά τη λαϊκή εξέγερση στην Αίγυπτο, η Τουρκία κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να προβληθεί ως το πρότυπο που συνθέτει το Ισλάμ με τη δυτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία και ως η προοπτική που θʼ ακολουθήσει το δημοκρατικό κίνημα στον αραβικό κόσμο. Προσπάθησε, με άλλα λόγια, να εντάξει τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο στο πλαίσιο της δικής της νεοοθωμανικής πολιτικής.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη Λιβύη, η Τουρκία κατάφερε κατά τα τελευταία χρόνια να έχει μια πολύ σημαντική παρουσία, με κατασκευαστικές κυρίως εταιρείες που εκτελούν συμβόλαια ύψους 25 δισ. δολαρίων. Σημειώνεται επίσης ότι η Λιβύη, μέχρι τον ιταλοτουρκικό πόλεμο του 1911, ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Τουρκία βλέπει επομένως με πολύ εχθρικό τρόπο τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Γαλλίας του Σαρκοζί στη Λιβύη, που κατʼ αυτήν απειλεί τις κεκτημένες τουρκικές θέσεις, ανταγωνίζεται το τουρκοϊσλαμικό δημοκρατικό μοντέλο μʼ ένα δυτικό ευρωπαϊκό μοντέλο στον αραβικό κόσμο, ενισχύει τον ρόλο της Γαλλίας στη Μεσόγειο και αυξάνει τις πιθανότητες επανεκλογής του αντιπάλου της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που δεν θέλει την ένταξη της Τουρκίας σε αυτήν.

Η Τουρκία, υπό τις συνθήκες αυτές, επαμφοτερίζει. Δεν θέλει να προβληθεί ως υποστηρικτής του καθεστώτος Καντάφι, που δεν ακροάζεται τα μηνύματα της λαϊκής εξεγέρσεως. Δεν θέλει επίσης να υπερβεί την κόκκινη γραμμή που θα υπονόμευε τη θέση και τον ρόλο της στο ΝΑΤΟ, στο οποίο επενδύει πολλά για τις στρατηγικές της επιδιώξεις και για την προβολή ειδικότερα ενός ρόλου γέφυρας και συνδέσμου με τον μουσουλμανικό κόσμο. Επιδίδεται λοιπόν σʼ ένα επιτήδειο παιχνίδι του τύπου μια στο καρφί και μια στο πέταλο. Υποστηρίζει την παρέμβαση του ΝΑΤΟ, στο μέτρο που αυτό θα περιόριζε τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Γαλλίας, αλλά οριοθετεί αυστηρά την παρέμβασή του στην επιβολή αεροπορικού ελέγχου, χωρίς βομβαρδισμούς και άλλες στρατιωτικές ενέργειες. Επικαλείται γιʼ αυτό μια αυστηρότερη ερμηνεία του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Διεκδικεί ταυτοχρόνως για τον εαυτό της πολύ σημαντικούς ρόλους, όπως ο συντονισμός της ανθρωπιστικής βοήθειας και η άσκηση ναυτικού ελέγχου στην περιοχή μεταξύ Λιβύης και Κρητής!

Είναι απροκάλυπτη πλέον η μεγαλεπήβολη πολιτική της Άγκυρας για επεκτατική ναυτική παρουσία και ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Ας το λάβουν αυτό υπʼ όψιν οι καλοθελητές των μυστικών διαπραγματεύσεων για «συμβιβαστικές» δήθεν λύσεις στο Αιγαίο και για αλόγιστη μείωση των αμυντικών εξοπλισμών της χώρας, λόγω της οικονομικής κρίσεως.

Εντυπωσιακός διχασμός
και στη ρωσική ηγεσία
με αφορμή τη Λιβύη

Η κρίση στη Λιβύη έγινε αφορμή να εκδηλωθεί και εντυπωσιακός διχασμός της ρωσικής ηγεσίας, με δηλώσεις αντιστοίχως του πρωθυπουργού και του Προέδρου της χώρας. Προφανώς, οι διαφορές απόψεων μεταξύ Πούτιν και Μεντβέντεφ δεν αφορούν μόνο την κρίση στη Λιβύη. Εκφράζουν σαφώς, κατά πρώτο λόγο, τον αναπτυσσόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των δύο πολιτικών ανδρών, εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2012, στις οποίες δήλωσαν και οι δύο ότι θα είναι υποψήφιοι. Εκφράζουν, κατά δεύτερο λόγο, τον προβληματισμό και τις διαφορετικές προσεγγίσεις των καταλυτικών εξελίξεων και ανακατακατάξεων στον κόσμο, την Ευρώπη και ειδικότερα στη Μεσόγειο και τον αραβικό κόσμο. Οι επισκέψεις, π.χ., στη Μόσχα των ισραηλινών ηγετών αποτελούν σήμερα μέρος του νέου σκηνικού που διαμορφώνεται στην περιοχή.

Το λιβυκό καθεστώς είχε παραδοσιακά πολύ στενές σχέσεις με την πρώην Σοβιετική Ένωση, η οποία ήταν ο κύριος προμηθευτής όπλων της χώρας. Η συνεργασία αυτή συνεχίσθηκε και με τη μετακομμουνιστική Ρωσία του Πούτιν μέχρι σήμερα. Τα υπογεγραμμένα συμβόλαια πωλήσεως όπλων ανέρχονται σε 4 δισ. δολάρια περίπου. Υπεγράφησαν επίσης σημαντικές συμφωνίες συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα.

Η δυτική στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, παρά το γεγονός ότι δεν παρεμποδίσθη από τη Ρωσία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, λόγω της συμπλεύσεως του Αραβικού Συνδέσμου, αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφύλαξη από τη σχολή Πούτιν. Οι λόγοι είναι εμφανείς: Πρώτον, γιατί εμπλέκει εκ των πραγμάτων το ΝΑΤΟ. Δεύτερον, γιατί δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο επεμβάσεως στα εσωτερικά μιας κυρίαρχης χώρας. Τρίτον, γιατί φέρνει στη μνήμη την ταπεινωτική για τη Ρωσία στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, κατά την περίοδο Γέλτσιν.

Η Ρωσία, όπως άλλωστε και οι ΗΠΑ, δυσκολεύονται να χαράξουν μια σαφή και σταθερή πολιτική, σε σχέση με τον αραβικό κόσμο, λόγω της πολύ μεγάλης ανομοιότητας καταστάσεων και διαφορετικών συμφερόντων σε κάθε χώρα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της επιλεκτικής ευαισθησίας που επιδεικνύουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην περίπτωση, π.χ., των εξεγέρσεων στην Υεμένη και στο Μπαχρέιν. Ο Πρόεδρος της Υεμένης Αλί Αμπντουλάχ Σάλεχ είναι σύμμαχος των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα, που κατέστησε την Υεμένη μια από τις κύριες βάσεις των δραστηριοτήτων της. Αυτό δεν μπορεί, βεβαίως, να είναι άλλοθι για την παραμονή στην εξουσία ενός ηγέτη, εναντίον του οποίου βρίσκεται από μήνες σε μαχητική εξέγερση η μεγάλη πλειοψηφία του λαού της χώρας. Οι κοινωνικές συνθήκες επίσης στη χώρα αυτή, που γειτνιάζει με την πάμπλουτη Σαουδική Αραβία, είναι ένα δείγμα του μεγάλου κενού που υπάρχει στην άσκηση διορατικής περιφερειακής πολιτικής στη στρατηγική αυτή περιοχή του κόσμου.

Κατά τον ίδιο τρόπο, η μεγάλη λαϊκή εξέγερση στο Μπαχρέιν, που ο πληθυσμός του είναι κατά πολύ μεγάλη πλειοψηφία Σιίτες, δεν επισύρει κανένα δυτικό ενδιαφέρον για απελευθερωτική παρέμβαση. Αντιθέτως, έγινε δεκτή ασμένως η είσοδος σαουδαραβικών και άλλων στρατευμάτων των Εμιράτων του Κόλπου για την αποκατάσταση της τάξεως. Το Μπαχρέιν είναι πολύ σημαντικό στον στρατηγικό ανταγωνισμό μεταξύ Σουνιτών, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, και Σιιτών, με επικεφαλής το Ιράν, για νʼ αντιμετωπισθεί μέσα από το πρίσμα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στο ντόμινο των
εξεγέρσεων και η Συρία

Οι διαδηλώσεις και οι σφοδρές συγκρούσεις που έγιναν στην Ντεράα της Νότιας Συρίας έδωσαν το έναυσμα για την επέκταση του ντόμινο των εξεγέρσεων και στη χώρα αυτή, η στρατηγική σημασία της οποίας είναι όλως διαφορετική και συγκρίνεται με εκείνη της Αιγύπτου. Η Συρία είναι μια χώρα του μετώπου στο Μεσανατολικό, με κατεχόμενα εδάφη της από το Ισραήλ τα υψώματα Γκολάν. Κατέχει γεωγραφικά μια σημαντική στρατηγική θέση και είναι χώρα σύμμαχος του Ιράν. Παλαιά σύμμαχος της Σοβιετικής Ενώσεως, βρέθηκε σε δύσκολη θέση μετά την κατάρρευσή της. Η Τουρκία επωφελήθηκε για να εκβιάσει την εγκατάλειψη από τη Συρία του αγώνα των Κούρδων της Τουρκίας και του Οτσαλάν, με τις γνωστές περιπέτειες του τελευταίου, στις οποίες δυστυχώς ενεπλάκη, κατά αξιοθρήνητο τρόπο, και η τότε ελληνική κυβέρνηση Σημίτη.

Το συριακό καθεστώς δεν δίστασε στο παρελθόν να καταστείλει με άτεγκτο τρόπο τοπικές λαϊκές εξεγέρσεις, που υποκινούνταν κυρίως από Ισλαμιστές. Σημειώνεται ότι οι ηγέτες του καθεστώτος, η οικογένεια Άσαντ, προέρχονται από τη μειονότητα των Αλαουϊτών, που αντιπροσωπεύει το 8% περίπου του πληθυσμού.

Είναι προφανές ότι αν οι εξεγέρσεις παραμείνουν τοπικές, θα είναι σχετικά εύκολο να αντιμετωπισθούν από το καθεστώς. Θα δημιουργηθεί όμως μια εντελώς άλλη κατάσταση, στην περίπτωση που οι εξεγέρσεις προσλάβουν πανεθνικό χαρακτήρα.

Οι προοπτικές στη Λιβύη

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα κατορθώσει να επιβιώσει ο λίβυος ηγέτης και από αυτήν τη δοκιμασία και αν, στην περίπτωση αυτή, θα οδηγηθεί η Λιβύη σε μιας μορφής διχοτόμηση στην πράξη, εφόσον ο αεροπορικός έλεγχος δεν θα επιτρέψει στις δυνάμεις του να αναλάβουν οποιαδήποτε επιθετική πρωτοβουλία για την ανακατάληψη της Βεγγάζης.

Είναι προφανές ότι το συμμαχικό στρατόπεδο διακατέχεται από σχετική αμηχανία μπροστά στην αδυναμία των εξεγερμένων της Βεγγάζης νʼ αναλάβουν οποιαδήποτε αντεπίθεση, υπό την αεροπορική κάλυψη που τους παρέχεται.

Είναι ενδεικτικό, πάντως, και το γεγονός ότι οι καθεστωτικές δυνάμεις δεν μπόρεσαν επίσης να εκκαθαρίσουν πλήρως τη Μισράτα και την Αζνταμπίγια, πόλεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους στο κεντρικό και δυτικό τμήμα της χώρας.

Οι δυνάμεις του λίβυου ηγέτη, για να προστατευθούν από τους βομβαρδισμούς, καταφεύγουν μέσα στις πόλεις, όπου είναι δύσκολη η διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων. Είναι βέβαιο ότι ειδικές δυνάμεις του συνασπισμού και σύμβουλοι βρίσκονται ήδη επί το έργον, με κύρια αποστολή την οργάνωση και ενίσχυση των εξεγερμένων και την τακτική υποστήριξη της αεροπορίας με καταδείκτες λέιζερ, που επιτρέπουν την ακριβή στοχοποίηση.

Πρόδηλος στόχος, έστω και ανομολόγητος, είναι η φυσική εξόντωση του λίβυου ηγέτη, που θα άλλαζε καταλυτικά τα δεδομένα. Ένα δεύτερο, επικρατέστερο σενάριο είναι η άσκηση της μεγαλύτερης δυνατής πιέσεως ώστε η απελπισία και ο φόβος να διαρρήξουν την ενότητα των δυνάμεων και οπαδών του Καντάφι και να οδηγήσουν στην εγκατάλειψή του.

Η τραγωδία, δυστυχώς, του λιβυκού λαού αναμένεται να συνεχισθεί και ενδεχομένως να ενταθεί για απροσδιόριστο ακόμη διάστημα. Οι πρωταγωνιστές της επεμβάσεως θέλουν, με κάθε τρόπο, να εξαντλήσουν την ευκαιρία που τους έδωσε το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας και να θέσουν τέλος στο καθεστώς Καντάφι.

Αυτό όμως θα εξαρτηθεί τελικά από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων το αν θα καταστεί δυνατόν να διατηρηθεί η διεθνής υποστήριξη και ομοφωνία υπέρ του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας, υπό τη σημερινή δυναμική ερμηνεία του.