Νέο δώρο στις τράπεζες από τα ασφαλιστικά ταμεία

Με διάταξη που περιλαμβάνεται στο τελευταίο νομοσχέδιο-σκούπα του υπουργείου Εργασίας, προβλέπεται η δυνατότητα των Ταμείων να τοποθετούν μέχρι 7% της κινητής τους περιουσίας σε προθεσμιακές καταθέσεις. Η διάταξη ορίζει τα εξής:

«Η παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 3586/2007, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής: “3. Επίσης, οι ΦΚΑ δύνανται, με αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων τους, να επενδύουν μέχρι ποσοστού 7% του ποσού που προκύπτει από τον συνυπολογισμό των στοιχείων της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου σε προθεσμιακές καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα της ημεδαπής, καθώς και σε τίτλους ελληνικού Δημοσίου της παρ. 1 του άρθρου 3, ετήσιας ή μικρότερης διάρκειας, με απόδοση μεγαλύτερη από την απόδοση του Κοινού Κεφαλαίου, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την τελευταία διαχειριστική χρήση, μόνο από την πρωτογενή αγορά, με θεματοφύλακα την Τράπεζα της Ελλάδος”».

Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, η διάταξη δίνει τη δυνατότητα τοποθέτησης εναλλακτικά σε προθεσμιακές καταθέσεις τραπεζών ή σε τίτλους Δημοσίου. Εκτιμάται, όμως, ότι σε κάθε περίπτωση ευνοημένες από τη ρύθμιση θα είναι οι τράπεζες, καθώς ακόμη κι αν τα Ταμεία επενδύσουν σε βραχυπρόθεσμους τίτλους του Δημοσίου (έντοκα γραμμάτια) θα πρέπει να το κάνουν μέσω των τραπεζών, αφού τα Ταμεία δεν έχουν απευθείας πρόσβαση στην πρωτογενή αγορά ομολόγων. Έτσι, είτε ως κατάθεση είτε ως χρηματοδότηση των θέσεων των τραπεζών σε έντοκα γραμμάτια, τα αποθεματικά των Ταμείων θα καταλήξουν να ενισχύουν τη ρευστότητα των τραπεζών.

Η κινητή περιουσία των Ταμείων, στην οποία παραπέμπει η διάταξη, υπολογίζεται σήμερα, μετά τη μεγάλη πτώση της αξίας ομολόγων και μετοχών, σε 15 δισ. ευρώ, ενώ στο πρόσφατο παρελθόν (πριν από την κρίση) ήταν υπερδιπλάσια. Το 7% που θα τοποθετείται σε προθεσμιακές καταθέσεις ή σε τίτλους Δημοσίου αντιστοιχεί, λοιπόν, σε ένα ποσόν της τάξεως του 1 δισ. ευρώ. Με τη διάταξη που ισχύει ως τώρα, τα Ταμεία επιτρέπεται να τοποθετούν σε προθεσμιακές καταθέσεις μέχρι 2% της κινητής περιουσίας τους. Δηλαδή, η πρόσθετη ρευστότητα που «απελευθερώνεται» για να κατευθυνθεί στο τραπεζικό σύστημα θα είναι της τάξεως των 750 εκατ. ευρώ.

Η τοποθέτηση σε προθεσμιακές καταθέσεις και τίτλους του Δημοσίου δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα είναι τελικά επωφελέστερη για τα Ταμεία από την τοποθέτηση των αποθεματικών τους στο Κοινό Κεφάλαιο της Τράπεζας της Ελλάδος. Η προβλεπόμενη διαδικασία για την επιλογή της τράπεζας και του λογαριασμού όπου θα τοποθετηθούν τα κεφάλαια (με απόφαση διοικητικού συμβουλίου, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια διαδικασία διαγωνισμού με εγγυήσεις διαφάνειας) δεν είναι βέβαιο ότι διασφαλίζει την τοποθέτηση με τους επωφελέστερους για τα Ταμεία όρους.

Από πακέτο σε πακέτο…

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Οικονομικών εισήγαγε αιφνιδίως για συζήτηση και έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο το νέο «πακέτο» κρατικών εγγυήσεων δανεισμού στις τράπεζες, ύψους 30 δισ. ευρώ, προκαλώντας τη μάλλον «άσφαιρη» γκρίνια υπουργών, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν για τις συνεχείς «ενέσεις» στις τράπεζες, χωρίς αντίκρισμα ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, αφού οι τράπεζες έχουν κλείσει τις «κάνουλες» και μόνο εισπράττουν οφειλές, δίνοντας νέα δάνεια με το σταγονόμετρο. Το «Π» έχει γράψει κατ’ επανάληψιν ότι αυτές οι εγγυήσεις δανεισμού μάταια περιμένουμε να φθάσουν στην αγορά, αφού πέφτουν στις «μαύρες τρύπες» που ανοίγουν συνεχώς στις τράπεζες λόγω της μείωσης των καταθέσεων και της μείωσης της αξίας των καλυμμάτων δανεισμού που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για να αντλούν ρευστότητα από την ΕΚΤ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Οικονομικών, με άλλη διάταξη που τίθεται τώρα σε ισχύ, ενεργοποιεί και τις έκτακτες ενισχύσεις ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance – ELA) όχι πια από την ΕΚΤ, αλλά απευθείας από την Τράπεζα της Ελλάδος, με την εγγύηση του Δημοσίου. Αυτές οι έκτακτες ενισχύσεις, χωρίς τη συμμετοχή της ΕΚΤ, επιτρέπονται μόνο κατ’ εξαίρεσιν από τον κανονισμό του Ευρωσυστήματος, για να παρέχεται ρευστότητα σε τράπεζες που δεν έχουν επαρκή καλύμματα για να προσφύγουν στην ΕΚΤ. Είναι μια άκρως επικίνδυνη διαδικασία ενίσχυσης της ρευστότητας, όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση της Ιρλανδίας, από την οποία το Δημόσιο μπορεί τελικά να μείνει με τον… μουντζούρη, καθώς ο δανεισμός των τραπεζών γίνεται με εγγυήσεις εντελώς αμφίβολης αξίας.

N.X.