Βυζάντιον

Το κεφάλι της περιστρέφεται 360 μοίρες, το στόμα της εκτοξεύει σάλια και αηδιαστικά παχύρρευστα εμέσματα, η φωνή της γίνεται λάγνα, προκαλεί σαν την πόρνη της Βαβυλώνας. Ε, λοιπόν, το ίδιο συμβαίνει και σε μένα όταν πλησιάζει εθνική επέτειος. Μπορεί ως εφημερίδα να έχουμε τις καλύτερες σχέσεις με την Εκκλησία, μπορεί τα άρθρα μας να μυρίζουν φέτα και τζατζίκι, εγώ όμως δαιμονίζομαι. Προφανώς επειδή ξέρω τι είδους συνέχεια θα δοθεί στη θυρίδα του ηλεκτρονικού μου ταχυδρομείου.

***

Όσο μεγαλώνω, η έννοια του πατριωτικού μού προκαλεί τις ίδιες επιπτώσεις που έχει το φως στον βρικόλακα. Αν θέλετε, επειδή βαμπίρ υπό τη λογοτεχνική έννοια δεν υπάρχουν, εκδηλώνω τα ίδια συμπτώματα με ένα πάθημα της εφηβείας μου, όταν χίμηξα σε κοριτσίστικο λαιμό ο οποίος είχε μόλις επαλειφθεί με Autan. Το τοξικό σοκ ήταν τόσο δυνατό, που ακόμα κι αν μου προσέφεραν αθανασία ως βαμπίρ, θα την απέρριπτα επειδή για χρόνια δεν μπορούσα να δαγκώσω λαιμό. Τώρα που θα ήθελα, δεν μπορώ, δεν έχω δόντια. Στην εθνική επέτειο, λοιπόν, γεύομαι ένα κοκτέιλ συναισθημάτων. Συγκίνηση, επειδή το συμβατικό μυαλό μου είναι κομμάτι του συλλογικού ασυνείδητου. Αποστροφή, επειδή το σετάκι γαλανόλευκη, φουστανέλα με 400 πιέτες και τσαρούχια με ενοχλεί αισθητικά – εννοώ ότι ίσως ήμουν πιο ζεστός με τα πατριωτικά αν ήμασταν Σκωτσέζοι, δηλαδή κρατάμε τη φούστα, απλώς βάζουμε το καρό, που είναι πιο χαρούμενο. Αισθάνομαι και αηδία όταν συνειδητοποιώ ότι η χυδαιότερη απάτη εις βάρος αυτού του λαού υφάνθηκε από το κουβάρι του πατριωτισμού του. Τέλος, έχω και ένα θέμα ως δημοσιογράφος, δηλαδή ως ιστορικός του εφήμερου, με το αληθές των στοιχείων πάνω στα οποία εντυπώθηκε η εθνική μας συνείδηση. Ξεκινήσαμε με ψέματα, δεν θα μπορούσαμε να πορευτούμε κι αλλιώς στην Ιστορία.
•••
Θα προσπαθήσω να αποφύγω τον πειρασμό, αν και φέρνει πολλά email και, υποθέτω, αυξάνει την αναγνωσιμότητα της στήλης, γεγονός που μου εξασφαλίζει το μεροκάματο. Όμως, γαμώτο, πάντα τέτοιες μέρες επαναστατώ μπροστά στους μύθους που μας έθρεψαν. Θα μου πείτε πως δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Δεν διαφωνώ καθόλου. Από το να είμαι κομμάτι του σύγχρονου τουρκικού κράτους, προτιμώ κάτι καλύτερο. Και εν τέλει, αν αξίζει να στέκεται κάποιος με ενδιαφέρον και θετική διάθεση μπροστά στην εθνική επέτειο, είναι επειδή το ιστορικό αποτέλεσμα ήταν καλύτερο των προσδοκιών. Τι νομίζετε ότι ήταν το ελληνικό κράτος; Κάτι σαν το Κόσοβο στο τέλος του 20ού αιώνα. Στην αρχή τούς θεώρησαν ασκέρι βουλιμικών λήσταρχων, μετά ταξικά διαμαρτυρόμενους και στο τέλος, αφού τους αναγνώρισαν τα εθνικά στοιχεία, διέκριναν και έναν βολικό καταλύτη στη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και Αρβανίτες μπήκαν στο χωνευτήρι της Ορθοδοξίας και ο κιμάς έγινε κράτος. Και τώρα που το σκέφτομαι, έτσι και το δεις εντελώς ψυχρά, το αποτέλεσμα είναι ως και εντυπωσιακό. Τι νομίζετε ότι ήταν αυτοί που συγκρότησαν το ελληνικό κράτος; Αμόρφωτοι αγροίκοι, Βαλκάνιοι βουτηγμένοι στα ελώδη ήθη των Οθωμανών, ορεσίβιοι πληθυσμοί που δεν κατάλαβαν καν πως άλλαξαν υπηκοότητα. Μικρό κράτος στην αρχή, μεγαλύτερο στη συνέχεια. Ακριβώς πριν από έναν αιώνα η Ελλάδα ήταν κατά πολύ μικρότερη. Ε, λοιπόν, αν τα δεις όλα αυτά με αριθμούς και στοιχεία, θα συμφωνήσεις ότι η πρόοδος που επιτεύχθηκε σε αυτό το κομμάτι της Βαλκανικής ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που προέβλεπε η κοινή λογική. Το πρόβλημα αρχίζει όταν όλα αυτά τα ζεις από κοντά, από μέσα, γίνεσαι κομμάτι τους.
•••
Πέρσι είχα ενοχλήσει τους αναγνώστες μου όταν έγραψα ότι το ηρωικό πάνθεον του 1821 θα έπρεπε να παραπεμφθεί σε δίκη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας επειδή συμμετείχε στη δημιουργία αυτού του κράτους. Φυσικά και δεν είναι έτσι. Ιστορικά ζήσαμε το καλύτερο δυνατό σενάριο. Δεν θα ζούσαμε καλύτερα ως Οθωμανοί και δεν υπήρχε περίπτωση να γίνουμε κτήση ευρωπαϊκής χώρας. Κατά συνέπεια, όλοι αυτοί οι τύποι που πήραν τα όπλα για διάφορους λόγους δικαιούνται κάδρο στα σχολεία, απαλλαγμένοι από ένστικτα και βουλές που αποδίδονται στους ηγέτες των αντάρτικων κινημάτων – ας πούμε δεν καταλαβαίνω γιατί θεωρούμε άγιο τον Κολοκοτρώνη και κάθαρμα τον αρχηγό του UCK. Επίσης δεν κατανοώ για ποιο λόγο δυσφορούμε αν κάποιος υπαινιχθεί ότι ορισμένοι εκ των πρωταγωνιστών της Επαναστάσεως θα πετούσαν το φέσι τους ενθουσιασμένοι συμμετέχοντας σε gay parade. Ουδόλως μας ενδιαφέρει τι έκανε ο ήρωας κάτω από τη φουστανέλα του. Όμως βλέποντας τον δημόσιο ρόλο του, διαβάζοντας πάλι για τον εμφύλιο, τα δάνεια και τις συγκρούσεις για τη νομή της εξουσίας, καταλαβαίνουμε μια χαρά για ποιο λόγο βρισκόμαστε σήμερα στην άθλια τούτη θέση. Και σκέφτομαι ότι, αν λέγαμε στα παιδιά μας την πάσα αλήθεια, θα έδειχναν μεγαλύτερη κατανόηση για το χάλι που επιδείνωσε και η δική μας γενιά.
•••
Τα πρώτα εκατό χρόνια ήταν πράγματι δύσκολα. Τα επόμενα εκατό αρκετά πιο εύκολα. Όμως 200 χρόνια δεν είναι αρκετά για να πάρεις ένα κράτος κατσαπλιάδων και να το εντάξεις στον πολιτισμένο κόσμο. Κατά τη γνώμη μου, φταίει και η έπαρση που χορηγεί αυτή η υποτιθέμενη σχέση με την αρχαιότητα και η καταγέλαστη θεωρία της ιστορικής συνέχειας, που σου επιτρέπει να θεωρείς ότι διατηρείς δεσμούς με τον Περικλή και τους ρωμαίους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Ιστορικά συμπεριφερόμαστε σαν Σταχτοπούτα που αρνείται να δει ότι η άμαξα έχει γίνει κολοκύθα. Μας έλειψε η ταπεινότητα και η σύνεση που αυτή χορηγεί. Και επιμένω, 200 χρόνια δεν είναι πολλά. Είναι λιγότερα από τρεις ζωές πλήρεις ημερών. Είναι έξι επτά γενιές. Όσα καινούργια κι αν μάθει η τελευταία, δεν φτάνουν για να σβήσουν τις μνήμες από την πρώτη. Και σήμερα η πρώτη γενιά θα αναγνώριζε κομμάτια από τις μνήμες της στη Σύνοδο Κορυφής. Οι μεγάλες δυνάμεις αποφασίζουν για το μέλλον του τόπου. Πρωτότυπο όσο και μια άσπρη εκκλησία στις Κυκλάδες.
•••
Που λέτε, έβλεπα στη σειρά ελληνικές σημαίες προς πώληση. Και μου φάνηκαν σαν κορίτσια που κάνουν πεζοδρόμιο. Ξέρω ότι σμίγετε τα φρύδια τώρα, αλλά αν κοιτάξετε πίσω από τις μεγάλες σημαίες της Ιστορίας, θα δείτε τους νταβατζήδες στη σειρά. Αν εσείς βλέπετε στη σημαία όσους πέθαναν γι’ αυτήν, εγώ, δυστυχώς, ξεχωρίζω αυτούς που έστειλαν τους άνδρες στον θάνατο. Ως ήρωας δοξάζεται αυτός που ποτίζει τη σημαία με αίμα, αλλά πλούσιος γίνεται εκείνος που την ξεπλένει ή, ακόμα καλύτερα, παίρνει τη δουλειά για να ράψει καινούργιες. Δείτε, λοιπόν, αυτήν την πατρίδα από τη γέννησή της ως τα σήμερα. Με εξαίρεση τους Γερμανούς, που είναι κάτι σαν το πεπρωμένο, σαν μία από τις τρεις Μοίρες μας, ποιος έχει κάνει περισσότερο κακό σε αυτήν τη χώρα εκτός από τους Έλληνες; Δεν θα βρείτε. Παρελαύνει ο στρατός πίσω από δοξασμένες σημαίες, αλλά στον ίσκιο των ανδρών γίνεται το διονυσιακό όργιο της μίζας και της διαφθοράς. Πάντα τέτοιες μέρες, όταν βλέπω τον στρατό να επιδεικνύεται υπερήφανος, συλλογιέμαι ότι δεν γιορτάζει μόνο η Ελλάδα. Γιορτάζουν και οι Ολλανδικές Αντίλες, η Λιβερία, τα νησιά Κέιμαν και κάποιες τράπεζες στη μαρτυρική Κύπρο, που ματώνει τα χέρια της ξεπλένοντας στη σκάφη το χρήμα της μάνας Ελλάδας.
•••
Επίσης τέτοιες μέρες προσπαθώ να δώσω διαφορετική απάντηση στο ερώτημα αν αξίζει να δώσεις τη ζωή σου γι’ αυτήν την πατρίδα. Ασφαλώς σε περίπτωση πολέμου θα προτιμούσα να πεθάνουν οι άλλοι για τη δική τους. Όμως είναι ένα ερώτημα χωρίς βάση, χωρίς νόημα ικανό να γεννήσει μια μεστή απάντηση. Κι αυτό επειδή τούτη η πατρίδα σε σκοτώνει ούτως ή άλλως. Σιγά σιγά και τις περισσότερες φορές μαρτυρικά. Είναι στιγμές που αισθάνομαι σαν ποτήρι που αδειάζει, σαν μέρα που σουρουπώνει τρομαγμένη μπροστά σε μια άγρια νύχτα. Και τότε πετάω τους μύθους από πάνω μου σαν ρούχο περιττό. Θέλω να είμαι πολίτης του κόσμου, χωρίς έθνος και πατρίδα, απαλλαγμένος από σύνδρομα και ανούσιες δεσμεύσεις. Όμως και πάλι, γαμώτο, κάπου θα πρέπει να επιστρέφω. Σε μια φωλιά για να με κρύψει, σε μια γη για να με θάψει. Άσχημος και δυστυχής ως Έλλην.