Στον Εισαγγελέα όλες οι ΜΚΟ!
Το θέμα των ΜΚΟ συζητήθηκε στις τελευταίες συνεδριάσεις της Επιτροπής και από τις συζητήσεις αυτές προέκυψαν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που αναδεικνύουν ότι οι οργανώσεις αυτές στη συντριπτική τους πλειοψηφία είχαν συσταθεί -εκμεταλλευόμενες το ανύπαρκτο νομικό πλαίσιο που καθορίζει τη λειτουργία τους- για να απομυζούν χρήματα από το κράτος, την ΕΕ, ακόμα και από ιδιώτες. Βέβαια τη μερίδα του λέοντος στις χρηματοδοτήσεις την είχε το κράτος. Σε μία διετία μόνο, το 2008 και το 2009, υπολογίζεται ότι τα ποσά που εισέπραξαν οι ΜΚΟ ξεπερνούν τα 30 εκατ. ευρώ! Όσον αφορά το πλαίσιο λειτουργίας τους, αποκαλύφθηκε ότι δεν υπάρχει τίποτα! Δεν υπάρχει κανένας νομικός όρος που να καθορίζει τι είναι ΜΚΟ, από πού ελέγχεται, πώς χρηματοδοτείται.
Ακόμα και ο όρος «κυβερνητική» δεν υπάρχει νομικά, οπότε δεν προσδιορίζει τίποτα! Κανονικά θα έπρεπε να λέγονται Μη Κρατικές Οργανώσεις για να υποτεθεί ότι κάτι είναι, ότι έχουν κάποια ταυτότητα. Εκτός του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Παιδείας, που έχουν νόμο ο οποίος ελέγχει τις ΜΚΟ που τους ανήκουν και τις εποπτεύουν, όλες οι άλλες λειτουργούν ασύδοτα. Χωρίς θεσμικό ή νομικό πλαίσιο και χωρίς χαρτογράφηση. Κανένας δεν γνωρίζει ακριβώς πόσες και ποιες ΜΚΟ υπάρχουν, γιατί εμφανίζονται με διάφορες μορφές, π.χ. κοινωφελή ιδρύματα, επιτροπές εράνου, σωματεία, ενώσεις προσώπων κ.λπ.
Το κάθε υπουργείο αντιμετωπίζει το θέμα με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τις αρμοδιότητές του. Επομένως υπάρχει πλήρης κατακερματισμός. Το 2006 μαζεύτηκαν πάνω από 800 ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο και ζήτησαν να μπει μια διάταξη στο Σύνταγμα που να ορίζει τις ΜΚΟ, αλλά τελικά δεν πέρασε από το Σύνταγμα.
Βέβαια, υπάρχει αδυναμία χαρτογράφησης, διότι δεν υπάρχει τίποτα. Ορισμένα υπουργεία διαθέτουν μητρώα ΜΚΟ, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι ελλιπή, έχουν προβλήματα, σβήνονται, γράφονται, είναι δηλαδή κατάλογοι και όχι μητρώα. Το υπουργείο Υγείας τηρεί Εθνικό Μητρώο Φορέων Κοινωνικής Φροντίδας. Υπάρχουν 1.062 φορείς, όμως έχουν πιστοποιηθεί μόνο οι 189. Τι γίνεται με τους υπόλοιπους;
Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν συνεργάζεται με ΜΚΟ, αλλά έχει 343 διαφορετικές εθελοντικές οργανώσεις με διαφορετικό νομικό πλαίσιο. Τι είναι η καθεμιά από αυτές;
Το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει έναν κατάλογο. Τα υπουργεία Παιδείας και Δικαιοσύνης διαβεβαιώνουν ότι δεν συνδέονται με ΜΚΟ.
Όμως το υπουργείο Νέας Γενιάς ανήκε στο υπουργείο Παιδείας, οπότε έπρεπε να είχε. Επίσης, το υπουργείο Παιδείας έχει λειτουργίες με διάφορα σωματεία και συλλόγους. Είναι προφανής, λοιπόν, η ανεπάρκεια συντονισμένου ελέγχου των χρηματοδοτήσεων. Υπάρχουν διάφορες μορφές με τις οποίες χρηματοδοτούνται.
Κυρίως όμως αυτό γίνεται από τα προγράμματα του κράτους που σε πολλές ΜΚΟ αποτελούν τη μόνη πηγή χρηματοδότησης.
Επίσης, μεγάλο θέμα αποτελεί η διαφάνεια, που δεν το συναντάμε μόνο στην Ελλάδα. Αναγνωρίζεται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γιατί όλο και περισσότερα προβλήματα δημιουργούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη και έχουν σχέση και με τους χρηματοδότες. Πώς αποφασίζουν, δηλαδή, τα όργανα της Πολιτείας, ποιες ΜΚΟ χρηματοδοτούν, με ποιες διαδικασίες, ποια κριτήρια, πώς ελέγχεται το είδος της χρηματοδότησης, πώς ελέγχεται η διαχείριση των σχετικών πόρων και οι ΜΚΟ με ποιον τρόπο τις διαχειρίζονται.
Κατηγοριοποίηση
Η κατηγοριοποίηση των ΜΚΟ μπορεί να γίνει στα εξής τέσσερα επίπεδα:
1) Γεωγραφικό πεδίο: Τοπικές, νομαρχιακές, περιφερειακές, ευρωπαϊκές ΜΚΟ.
2) Νομική προσωπικότητα: Σωματεία ή σύλλογοι, Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, ιδρύματα, άτυπες ενώσεις προσώπων κ.λπ.
3) Είδος μελών: Φυσικά πρόσωπα, σύλλογοι, ομοσπονδίες.
4) Τομέας Δραστηριοτήτων: Δικαιώματα και ελευθερίες, ποιότητα ζωής, κοινωνική προστασία, κοινωνική οικονομία, πολιτική ιδεολογία, γνώση, πολιτισμός.
Εκείνο που θα πρέπει να τονιστεί και θα το προτείνει η Επιτροπή Θεσμών, είναι ότι απαιτείται η εκπόνηση συγκεκριμένου νομοσχεδίου για τις ΜΚΟ που θα διέπει την ίδρυση και τη λειτουργία τους. Συγκεκριμένα θα πρέπει να ξεκαθαριστούν τα χαρακτηριστικά των ΜΚΟ, η υπόστασή τους, η διαδικασία χρηματοδότησής τους, ο έλεγχος και η εποπτεία τους. Φυσικά θα πρέπει να γίνει και Μητρώο των ΜΚΟ το οποίο θα τηρείται σχολαστικά και θα ενημερώνεται. Για να μην υπάρχουν περιθώρια αδιαφανών χρηματοδοτήσεων και διασπάθισης του δημοσίου χρήματος.
Τι πήρε το ΕΛΙΑΜΕΠ;
Στο θέμα των χρηματοδοτήσεων των ΜΚΟ αναφέρεται με ερώτηση που υπέβαλε στη Βουλή προς τον υπουργό Εξωτερικών ο βουλευτής του ΛΑΟΣ Κυριάκος Βελόπουλος.
Στην ερώτησή του, αφού αναφέρει πως σε περιόδους δεινής οικονομικής κρίσης κάποιες ΜΚΟ εξακολουθούν να χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Εξωτερικών, ζητά να πληροφορηθεί πόσα χρήματα εισέπραξαν από το 1995 μέχρι σήμερα από το συγκεκριμένο υπουργείο οι ΜΚΟ Αρκτούρος, Φόρουμ Μεταναστών και ΕΛΙΑΜΕΠ.