Ελλάδα και Μέση Ανατολή
Αυτά γράφαμε τον περασμένο Ιούνιο σε άρθρο μας σχετικά με την απουσία της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή με τον τίτλο «Γιατί;». Λόγια προφητικά που δυστυχώς δεν διαψεύστηκαν.
Μετά τα πρόσφατα γεγονότα σε Τυνησία και Αίγυπτο και τη συνεχιζόμενη αναταραχή στη Λιβύη, φαίνεται ότι το κύμα εξεγέρσεων απλώνεται στη Μέση Ανατολή. Πυρήνες λαϊκής έκρηξης και οργής εκδηλώνονται στην Αλγερία, στην Υεμένη, στην Ιορδανία κ.λπ.
Κοινωνιολόγοι, ιστορικοί και αναλυτές μιλάνε για μεγάλο ρεύμα κοινωνικών εκρήξεων, διερωτώμενοι μάλιστα μήπως η παρούσα κατάσταση στη Μέση Ανατολή προκαλέσει τις ίδιες συνέπειες με εκείνες στην Ευρώπη το 1848, το έτος των επαναστάσεων, και πιο πρόσφατα, το 1989, όταν ξεσηκώθηκε η ανατολική τότε Ευρώπη και επήλθε η σοβιετική πτώση.
Η χώρα μας παρακολουθεί τα συμβάντα στη Μέση Ανατολή σαν απλός θεατής. Δεν θα αναφερθούμε πάλι στον ρόλο της Τουρκίας, ο πρωθυπουργός της οποίας, επωφελούμενος της υψηλής δημοτικότητας που διαθέτει στους αραβικούς πληθυσμούς, προβάλλει την εικόνα του πολιτικού Ισλάμ και τη χώρα του σαν ηγέτιδα περιφερειακή δύναμη της περιοχής. Αναφερόμαστε στον ρόλο της χώρας μας. Κάποτε δύσκολα μπορούσε να εξηγηθεί πώς μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα ήταν πάντα παρούσα στο μεσανατολικό γίγνεσθαι και αναλάμβανε πρωτοβουλίες, πολλοί μάλιστα επιζητούσαν τον ρόλο της.
Από τη στιγμή της έναρξης της σημερινής κρίσης στην περιοχή η Ελλάδα δεν έδωσε την εντύπωση ότι κινήθηκε. Αναγγέλθηκε ξαφνικά η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Κύπρο για να αναβληθεί την επομένη, για… ευθετότερο χρόνο. Και το μόνο που πράξαμε ήταν η επιχείρηση απεγκλωβισμού των συμπατριωτών μας από την Αίγυπτο και τη Λιβύη, επιχείρηση που είχαμε αυτονόητη υποχρέωση να αναλάβουμε για την προστασία της ζωής ελλήνων υπηκόων. Ειδικότερα μάλιστα στην περίπτωση της Λιβύης η επιχείρηση διάσωσης προκάλεσε πολλά δυσμενή σχόλια και ερωτήματα ως προς τον τρόπο συντονισμού της.
Είναι αλήθεια ότι από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φάνηκε μουδιασμένη και αναποφάσιστη, ανήμπορη να αναλάβει κάποια αποτελεσματική πρωτοβουλία. Τη στιγμή λοιπόν αυτή, η χώρα μας, που γνωρίζει καλύτερα το Μεσανατολικό περιβάλλον και διαθέτει συμπάθειες μεγαλύτερες από άλλους εταίρους μας στον αραβικό κόσμο, έπρεπε να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία, αντί να παρακολουθεί τις εξελίξεις σαν απλός θεατής.
Να προτείνει κάποια συντονισμένη δράση και, γιατί όχι, να ηγηθεί κάποιας πρωτοβουλίας, να καταθέσει κάποια πρόταση που θα βοηθούσε τουλάχιστον στην εκτόνωση της κρίσης. Επιχειρήματα όπως ότι στην παρούσα συγκυρία, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας της χώρας, είναι δύσκολο να αναληφθούν τέτοιου είδους κινήσεις, αποτελούν απλές δικαιολογίες. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι μια καλή και μελετημένη συντονισμένη πρωτοβουλία μόνο θετικά αποτελέσματα θα είχε για τη χώρα. Και δεν εννοούμε φυσικά μια αυτόνομη εκτός ΕΕ πρωτοβουλία. Αλλά μια συντονισμένη μ’ αυτήν και με εξουσιοδότηση των κρατών μελών.
Για να επιτύχουμε όμως σε μια τέτοια κίνηση είναι απαραίτητο να πείσουμε για τη σοβαρότητα της πρότασής μας και την ικανότητά μας να τη φέρουμε σε πέρας. Έτσι μόνο αναδεικνύεται ο ρόλος των κρατών και ενισχύεται η διαπραγματευτική τους ικανότητα, που είναι ζωτικής σημασίας σε στιγμές κρίσης, όπως η τωρινή για την Ελλάδα συγκυρία, όπου «τρόικα» και εταίροι πιέζουν για δυσβάσταχτες λύσεις.