ΑΠΟ ΤΟ 2008 ΤΑ ΦΩΝΑΖΕ Ο ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΑΚΟΥΓΕ…

ι επισημάνσεις αυτές ίσως να προκάλεσαν έκπληξη σε κάποιους, τόσο ως προς την ουσία τους όσο και ως προς τον τόνο. Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που ο διοικητής της ΤτΕ τα λέει αυτά. Είναι η πολλοστή… Από τον Δεκέμβριο του 2010 τα φώναζε. Στην Έκθεσή που είχε καταθέσει στο Κοινοβούλιο είχε απευθύνει έκκληση προς όλους τους πολίτες να καταλάβουν ότι η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου και είναι καταδικασμένη να βγει νικήτρια. Πλέον όμως αποδείχθηκε ότι απευθυνόταν σε ώτα μη ακουόντων…
Τα έλεγε από τις πρώτες ημέρες
Συγκεκριμένα, από τις πρώτες ημέρες της θητείας του ως διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, το καλοκαίρι του 2008, είχε στείλει τα πρώτα προειδοποιητικά μηνύματα. Στις 14 Ιουλίου του 2008, στην πρώτη ουσιαστικά δημόσια παρέμβασή του ως διοικητής της ΤτΕ, μιλώντας στο προεδρείο και τα μέλη του ΣΕΒ, τονίζει: «…το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον επιβάλλει όχι μόνο να μη χαλαρώσουν αλλά αντίθετα να ενταθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας μας».
Τον Οκτώβριο του 2008 δημοσιεύεται η Ενδιάμεση Έκθεση της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2008, με τη δημοσιονομική εξυγίανση να βρίσκεται πάλι σε πρώτο πλάνο. «Η διασφάλιση της μακροοικονομικής σταθερότητας θα απαιτήσει: Ένταση και διεύρυνση της προσπάθειας για δημοσιονομική εξυγίανση».
Οι εφημερίδες την επομένη χαρακτηρίζουν τον Προβόπουλο «Προάγγελο χειρότερων καταστάσεων για την ελληνική οικονομία» και με τίτλους «Προσοχή στο χρέος»..
Τον Δεκέμβριο του 2008 ο Προβόπουλος συναντά τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή. «Είμαστε στο μέσο της θύελλας», το κεντρικό μήνυμα στις εφημερίδες την επομένη και το «ΠΑΡΟΝ» έγραφε: «Δραματική προειδοποίηση από την ΤτΕ για το δημόσιο χρέος λέγοντας: “Πάρτε μέτρα τώρα”».
Νέο καμπανάκι
Το δύσκολο 2009 ξεκινάει με την πρώτη επίθεση των αγορών στη χώρα μας. Σε συνέντευξή του σε κυριακάτικη εφημερίδα ο Προβόπουλος αναφέρει: «Όσο αναβάλλονται οι απαιτούμενες δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, δύσκολα θα αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη των επενδυτών και των αγορών στις δυνατότητες της οικονομίας μας». Τρεις μέρες μετά τη συνέντευξη ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης φέρνει στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών τον Γιάννη Παπαθανασίου στη θέση του Γιώργου Αλογοσκούφη.
Σχέδιο έκτακτης ανάγκης
Στις 16 Φεβρουαρίου του 2009 δημοσιεύεται η Έκθεση της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2008-2009, περιέχοντας ειδική αναφορά στις επιφυλάξεις των αγορών για τις δημοσιονομικές προοπτικές, που επηρεάζουν δυσμενώς τους όρους εξωτερικού δανεισμού του Δημοσίου με επιπτώσεις που διαχέονται σε όλη την οικονομία.
Ο Τύπος μιλάει για «σχέδιο έκτακτης ανάγκης» και «μέτρα σοκ που προτείνει η ΤτΕ». Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αναφορά -ήδη από τότε- στην ενθάρρυνση από την πλευρά της ΤτΕ των φιλικών συγχωνεύσεων στον τραπεζικό τομέα, άποψη που επανέλαβε για ακόμη μια φορά την εβδομάδα που μας πέρασε και επιχειρήθηκε να υλοποιηθεί με την πρόταση της Εθνικής προς την Alpha Bank, που όμως είχε άδοξο τέλος.
Τον Απρίλιο του 2009, μιλώντας στην Ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων της τράπεζας, ο Προβόπουλος στέλνει ξανά μήνυμα δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ο Τύπος μιλάει για «σοβαρές ανησυχίες» και «σχέδιο έκτακτης ανάγκης για μηδενισμό του ελλείμματος».
Στις 28 Ιουλίου δημοσιεύεται το Στατιστικό Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας της ΤτΕ, που δείχνει το έλλειμμα σε ταμειακή βάση στο 7,2% του ΑΕΠ. Ο Τύπος μιλάει για «έλλειμμα εφιάλτη» και για δημοσιονομική κατάρρευση. Το δελτίο οικονομικής συγκυρίας, εκτός από τον διαδικτυακό τόπο της ΤτΕ, το παίρνουν όλοι οι δημοσιογράφοι, πολιτικοί και κόμματα.
Πριν από τις εκλογές τα ήξερε
όλα ο Παπανδρέου
Στις 2 Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται η κρίσιμη συνάντηση του διοικητή της ΤτΕ με τον πρωθυπουργό. Το ίδιο απόγευμα ο Κώστας Καραμανλής με διάγγελμά του προκηρύσσει πρόωρες εκλογές. Λίγες ημέρες μετά, τον Σεπτέμβριο, ο κεντρικός τραπεζίτης συναντά τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Στη συνάντησή αυτή τους ενημερώνει για το δημοσιονομικό αδιέξοδο της χώρας. Πολλούς μήνες μετά, ο μετέπειτα υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου παραδέχεται, μιλώντας στην εκπομπή «Οι φάκελοι» του τηλεοπτικού ΣΚΑΪ: «Αυτό που μας είχε πει ο διοικητής είναι ότι “Κοιτάξτε εγώ θεωρώ ότι το έλλειμμα έτσι όπως πάει θα φτάσει διψήφια νούμερα”».
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2009, περίπου είκοσι μέρες πριν από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου, η ΤτΕ ανακοινώνει το ταμειακό έλλειμμα του οκταμήνου με το Στατιστικό Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας. Την επομένη μέρα τα ΜΜΕ μιλούν για δημοσιονομικό εκτροχιασμό και αναφέρονται στο έλλειμμα, που φτάνει πλέον στα 20 δισ. ευρώ ή στο 8% του ΑΕΠ για το οκτάμηνο του 2009 χαρακτηρίζοντάς το «έλλειμμα μαμούθ».
Η νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει και τα ΜΜΕ μιλούν πια για ένα έλλειμμα που φτάνει το 10%.
Σήμα κινδύνου
Στις 20 Οκτωβρίου του 2009 δημοσιεύεται η Ενδιάμεση Έκθεση της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2010, στο κύριο μήνυμα της οποίας ξεχωρίζει η αναφορά σε «δίδυμα» ελλείμματα και χρέη. Κύριο μήνυμα της Έκθεσης: Φρένο στα ελλείμματα – επιτάχυνση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Ένα μήνα μετά, στις 25 Νοεμβρίου, ενημερώνοντας το Κοινοβούλιο ο Προβόπουλος εκπέμπει ένα «ηχηρό σήμα κινδύνου» για τον δανεισμό.
Στις 22 Μαρτίου του 2010 δημοσιεύεται η Έκθεση της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2009-2010, με τον διοικητή της ΤτΕ να εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχος, μιλώντας για κρίση που διαχέεται πλέον στο σύνολο της κοινωνίας, με την ελληνική οικονομία να βρίσκεται πλέον σε έναν φαύλο κύκλο, από τον οποίο για να βγει θα απαιτηθεί μεγάλη, επίπονη και πολυετής δημοσιονομική προσπάθεια.
Ο διοικητής της ΤτΕ, μιλώντας στην Ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων της τράπεζας, παραμένει ανησυχητικός, ζητώντας επείγοντα μέτρα ώστε να μειωθεί το έλλειμμα κατά πέντε μονάδες, έτσι ώστε να εκπλήξουμε θετικά τις αγορές. Στην ίδια ομιλία επαναλαμβάνει την άποψη της τράπεζας για το αναπόφευκτο της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα.
Σχέδιο ανάπτυξης, αλλά…
Η δημοσίευση της επόμενης έκθεσης της ΤτΕ τον Οκτώβριο του 2010 χαρακτηρίζεται, εκτός από την αναμενόμενη διατύπωση των πάγιων ανησυχιών της κεντρικής τράπεζας για την οικονομική κατάσταση της χώρας, και από μια θαρραλέα διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής που αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη. Ο διοικητής υποβάλλει συνεκτικό σχέδιο ανάπτυξης.