Ε, ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΕΒΑΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΑΚΙ ΜΑΣ…
Σε παλιό γνωστό ανήκουν αυτά τα παραπάνω λόγια. Στον καταξιωμένο ηθοποιό και όχι μόνο Γιάννη Μόρτζο, που αρνείται να σκύψει το κεφάλι. Και κάθε βράδυ στέλνει το μήνυμα από τη σκηνή του δικού του πλέον θεάτρου, που κατάφερε να φτιάξει, το «4 Εποχές» στην Κυψέλη, με το έργο «Το δείπνο με το σύντροφο Στάλιν», που αξίζει να δείτε. Προς το παρόν παρακολουθήστε τη συζήτηση που είχαμε μαζί του…
// Η «τρόικα» συμβούλεψε την κυβέρνηση για να ξεχρεώσει να πουλήσει τις παραλίες, το Ελληνικό, τη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ…
«Μη συνεχίζεις. Η Ελλάδα είναι μια νεο-αποικία. Η επόμενη μέρα μετά από αυτή τη δήλωση είναι τελείως διαφορετική για όλους τους Έλληνες. Ανήκουμε στους ξένους. Εγώ αναρωτιέμαι αν ο Έλληνας θα υποκύψει τελικά. Πού πήγε το σθένος του, πού πήγε το θάρρος του; Από πότε έγινε μίζερος λαός ο Έλληνας; Εμείς οι καλλιτέχνες βλέπουμε αυτήν την αλλαγή πολύ έντονα…».
// Αλλά δεν βγαίνετε να τα πείτε ή να τα γράψετε…
«Και μόνο που ανεβάζω το “Δείπνο με το σύντροφο Στάλιν”, τη στιγμή που το θέατρο έχει γίνει σούπερ μάρκετ, είναι μια πράξη αντίστασης! Υπάρχουν ακόμη ηθοποιοί που λέμε στον ελληνικό λαό να κρατήσει ψηλά το κεφάλι. Ο ελληνικός λαός είναι αξιόλογος και δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι του ούτε στη ναζιστική Γερμανία, ούτε στη χούντα. Αλλά στενοχωριέμαι, Μαρία, γιατί βλέπω όταν έρχονται να μου μιλήσουν μετά την παράσταση οι θεατές, ότι οι Έλληνες το έχουν βάλει κάτω. Τους πήρε από κάτω η ζωή. Πέρασαν ανίκανες κυβερνήσεις μετά τη μεταπολίτευση και μας διέλυσαν και φοβάμαι τώρα να μην κάνουμε τις μεγάλες υποχωρήσεις ως λαός. Να μη δώσουμε τώρα την εντύπωση στους Ευρωπαίους ότι είμαστε η νέα αποικία τους. Τρελαίνομαι, δεν υπήρχε ένα μέλος της κυβέρνησης όταν η “τρόικα” είπε τα απαράδεκτά της να πει “μαζέψτε τα και τσακιστείτε και φύγετε από εδώ. Θα μας κάνετε σκλάβους;”… Τέτοια υποταγή; Δεν βγήκε ένας υπουργός να τους πει “Κύριοι, φτάνει μέχρι εδώ, σας χρωστάμε, θα σας ξοφλήσουμε, αλλά δεν θα σας κατεβάσουμε και το βρακί μας, ούτε θα πουλήσουμε την Ακρόπολη”».
// Εσείς προσωπικά τι θα κάνετε; Θα αγωνιστείτε για να ανεβάσετε το ηθικό του Έλληνα;
«Μιλάω ήδη με άλλους συναδέλφους μου και μέσα από το κίνημα του Μίκη Θεοδωράκη ο πνευματικός χώρος θα δώσει ένα τρανταχτό παρών. Έχουμε ευθύνη απέναντι στην κοινωνία. Πρέπει να πούμε στον ελληνικό λαό την αλήθεια, τουλάχιστον μέσα από το θέατρο, γιατί μέσα από την τηλεόραση άσε καλύτερα…».
// Γιατί η τηλεόραση τι έχει;
«Τα χάλια της! Πήρα τηλέφωνο τον Τηλέμαχο Χυτήρη και του είπα ότι πρέπει επιτέλους αυτήν την περίοδο να σταματήσουν οι ανούσιες εκπομπές και να γυρίσουμε στην ουσιαστική ψυχαγωγία. Δεν υπάρχουν ελληνικές σειρές στην τηλεόραση αλλά μόνο κουτσομπολιό και ριάλιτι. Χαζέψαμε και μιζεριάσαμε. Τέλος στα υπο-προϊόντα. Ο Έλληνας πλέον δεν διαβάζει. Είναι λυπηρό!».
// Εδώ δεν διαβάζει εφημερίδες…
«Την τηλεόραση την έχω κλειστή. Πάντως, εγώ τα νέα εξακολουθώ να τα μαθαίνω από τις εφημερίδες. Και βγάζω το καπέλο στον Μάκη Κουρή, αν και απορώ με τι κόστος συνεχίζει να γράφει όσα γράφει…».
// Γιατί επιλέξατε να επαναφέρετε τον Στάλιν στο προσκήνιο;
«Γιατί οι κυβερνήσεις που μας διοικούν συμπεριφέρονται σαν δυνάστες με δημοκρατικό μανδύα. Βέβαια, θα μου πείτε τις εκλέγουμε. Ναι, τις εκλέγουμε, αλλά η διαφορά είναι ελάχιστη βλέποντας τις αποφάσεις που παίρνουν. Για μένα το αν η Ελλάδα έπρεπε να αποδεχτεί το Μνημόνιο ήταν απόφαση για δημοψήφισμα. Για το αν η Ελλάδα φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από το ΝΑΤΟ, είναι απόφαση για δημοψήφισμα. Αυτά τα πράγματα πρέπει να τα διαχειρίζεται άμεσα ο λαός για να έχει και την ευθύνη και όχι επαγγελματίες πολιτικοί».
// Τι σας κέντρισε στην προσωπικότητα του Στάλιν;
«Το πώς από τη μια νίκησε τον φασισμό και τον ναζισμό και από την άλλη, με το που κατέλαβε την εξουσία, για χρόνια έστελνε τους αντιφρονούντες στη Σιβηρία… Είναι όπως τα παιδιά του Πολυτεχνείου, έκαναν την επανάσταση απέναντι στη χούντα και τώρα βγάζουν δελτία Τύπου και τα στέλνουν στα αστυνομικά τμήματα τονίζοντας απαγορεύεται το συναθροίζειν… Με αφορμή αυτό το έργο σκέφτομαι και αυτήν την άμοιρη Ρωσία. Μια ολόκληρη αυτοκρατορία, με πολιτισμό σημειωτέον, έγινε φύλλο και φτερό και από τον άκρατο κομμουνισμό πήγαν στον άκρατο καπιταλισμό, με τους Μοσχοβίτες τους πιο πλούσιους πολίτες του πλανήτη…».
// Τυχαία ανεβάσατε αυτό το έργο τώρα;
«Τόσα χρόνια δουλειάς, κόπου, ιδρώτα και έφτασε η στιγμή να αποκτήσω το δικό μου θεατρικό χώρο στην Κυψέλη. Μια στέγη πολιτισμού. Σκέφτηκα ποιο θα είναι το πρώτο σου έργο, Γιάννη; Κάποιο έργο με νόημα. Τώρα μπορείς να το ανεβάσεις, γιατί δεν θα έχεις επέμβαση από κανέναν επιχειρηματία. Θα μπορούσα να ανεβάσω μια κωμωδία για τα κάτω μέλη του ανθρώπου και να είχα ουρές, αλλά προτίμησα να φέρω στο προσκήνιο μια μεγάλη φυσιογνωμία της παγκόσμιας ιστορίας που έμαθε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο ρώσικο λαό να είναι αξιοπρεπής, αλλά μετά στα σκληρά χρόνια του κομμουνισμού έκανε φρικτά λάθη».
// Η Ακαδημία Αθηνών γιατί σιωπά;
«Γιατί πότε βγήκε η Ακαδημία Αθηνών να πάρει θέση σε σοβαρά πράγματα που ταλάνιζαν την ελληνική κοινωνία; Η Ακαδημία είναι μουσειακό είδος, ποτέ δεν είχε συμμετοχή στο λαϊκό κίνημα. Χρειάζεται συσπείρωση από τους ποιητές, τους συγγραφείς, τους ζωγράφους, τους ηθοποιούς, τους μουσικούς, τους τραγουδιστές, τους γλύπτες, τους χορευτές, από όλους τους ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων για να μας πάρουν υπ’ όψιν τους οι πολίτες. Αλλά, δυστυχώς, εμείς οι καλλιτέχνες κοιτάμε τη βολή μας, είμαστε ατομιστές και εδώ και χρόνια έχουμε χάσει την κοινωνική μας διάσταση».
// Χρηματοδότηση από το κράτος πήρατε για το νέο σας θεατρικό στέκι;
«Πλάκα μου κάνεις… Δεν έχω πάρει καμία βοήθεια ούτε από το ΥΠΠΟ ούτε από κάποιον ιδιώτη. Δεν νομίζω άλλωστε ότι θα μου χορηγούσε κάποιος ένα δείπνο με τον Στάλιν (γέλια)…».
// Για ποιο λόγο;
«Γιατί ο Στάλιν, όπως και όλοι οι ηγέτες που γίνονται κατεστημένο, δεν μπορούν να πιάσουν με τον καιρό το σφυγμό του λαού. Οι βασιλιάδες κυβερνούσαν αιώνες ελέω Θεού, ο Στάλιν πίστευε ότι ήταν ο μόνος που έλεγε το σωστό, το ίδιο πίστευε και ο Παπαδόπουλος, ότι είχε το φάρμακο. Ο Στάλιν ήταν ηγέτης μιας τεράστιας χώρας για τριάντα χρόνια με πολλές φυλές και κυριάρχησε και με την τυραννία. Η συνάντησή του με μια μπαλαρίνα από τα Μπολσόι τον κάνει να νιώσει αμήχανα γιατί εκεί καταλαβαίνει ότι δεν έχει ιδέα από τέχνη και λαϊκό συναίσθημα… Είναι ένα δείπνο με μια ωραία κοπέλα, με μια καλλιτέχνιδα που καταλήγει να είναι πιο πολιτικό από τη σύσκεψη που είχε με τα στελέχη του. Δυστυχώς, η εξουσία αλλοτριώνει και οι ηγέτες παύουν να επικοινωνούν με τους πολίτες ή επικοινωνούν λανθασμένα μέσω της αυλής τους».
// Πολλά παράπονα έχουν οι πολίτες της Στυλίδας, της Κερατέας, οι συνταξιούχοι, οι γιατροί από δελτία ειδήσεων που αποκρύβουν τους αγώνες τους ή τα παρουσιάζουν αρνητικά, γιατί αυτά έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της κυβέρνησης ή των επιχειρηματιών που έχουν τα Μέσα…
«Τα δελτία ειδήσεων χειραγωγούν τον ελληνικό λαό ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Αλλά όταν είναι υπερ-χρεωμένα και αυτά τι να κάνουν; Παίζουν τα παιχνίδια τους. Απορώ πώς τα βλέπουν… Έξι τύποι να τσακώνονται στα “παράθυρα”, όπως στα καφενεία… Πιστεύω ότι ο κόσμος δεν μασάει πια. Ο τοίχος γκρεμίστηκε… Για την ΕΡΤ λυπάμαι που δεν έχει καταλάβει ακόμη τον επιμορφωτικό της χαρακτήρα και δεν άλλαξε νοοτροπία».
// Γιατί χαρίζεστε στα ιδιωτικά κανάλια, όταν αυτά χρησιμοποιούν δωρεάν τις συχνότητες; Δημόσιο αγαθό δεν είναι;
«Κάνεις λάθος. Έχω πει δεκάδες φορές σε συνεντεύξεις μου ότι τα ιδιωτικά κανάλια ποδοσφαιροποίησαν την τηλεόραση. Καθημερινά βλέπουμε έντεκα κρεμανταλάδες να τρέχουν πίσω από μια μπάλα σαν όλος ο αθλητισμός είναι το ποδόσφαιρο. Αλλά αφού πίσω από την ποδοσφαιρομανία κρύβεται ο τζόγος, τι να αναλύσουμε!».
// Και πίσω από τα κρατικά θέατρα που υπολειτουργούν, τι κρύβεται;
«Κακές διοικήσεις. Κατώτερες του θεσμού ενός Εθνικού Θεάτρου και ενός Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας. Σε παρακαλώ, γράψ’ το, μην το κόψεις, νοσταλγώ την εποχή του Νίκου Κούρκουλου… Ήταν μεγάλος ο Νίκος. Ανυπέρβλητος! Αλλά πλέον τι στην τέχνη, τι στη ζωή, κυριαρχεί το σκουπιδαριό! Οδυνηρό, ε;».
// Είχαμε την ευκαιρία να δείξουμε τον πολιτισμό μας και τον χάσαμε;
«Κάναμε τα εγκαίνια στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης και περιμέναμε τους βασιλιάδες και τους ηγέτες και μας έγραψαν… Και δεν στείλαμε προσκλήσεις σε νομπελίστες, συγγραφείς, ηθοποιούς, ποιητές… Χάσαμε την ευκαιρία του πνευματικού κόσμου. Τον σνομπάραμε για τα γκλάμουρ των βασιλιάδων που δεν ήρθαν… Η ευκαιρία της Ελλάδας είναι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός της και αυτός κρύβεται στις αποθήκες των Μουσείων. Ξέρετε ότι η Ελλάδα δεν εκπροσωπείται σε κανένα μεγάλο διεθνές φεστιβάλ αρχαίου ελληνικού θεάτρου γιατί οι ηθοποιοί μας δεν έχουν χρήματα να ταξιδέψουν; Αλήθεια, τι κάνει για αυτό το υπουργείου Πολιτισμού; Αν περιμένει να γεννηθεί ένας Κουν και ένας Ροντήρης ξανά και να πάρουν στην πλάτη τους όλο τον πολιτισμό της Ελλάδας, να τους ενημερώσω ότι Ροντήρηδες και Κουν βγαίνουν κάθε εκατό χρόνια».
// Γελάνε οι Έλληνες;
«Δεν γελάνε. Κρατάνε το κεφάλι και παφ-πουφ το τσιγάρο. Μα, δεν βλέπεις ότι πλέον ο Έλληνας δεν λέει ανέκδοτα; Και για μένα αυτό είναι το πιο τραγικό. Ο Έλληνας να μη λέει ανέκδοτα! Και ότι η νέα γενιά έχει μια κατάθλιψη φαίνεται από τα θεατρικά έργα που γράφει. Γράφουν έργα εσωστρεφή και δεν απασχολούνται με τα μεγάλα κοινωνικά θέματα. Δεν υπάρχει ένας Κεχαϊδής, μια Ρούλα Αναγνωστάκη, ένας Κουν…».
// Ερωτεύονται ακόμη;
«Ναι. Γιατί τον έρωτα τον έχουμε μέσα στην καρδιά μας. Και αυτό είναι αισιόδοξο! Μου είπε ένας φίλος μου μαιευτήρας ότι αυξήθηκαν οι γεννήσεις. Και αυτό σημαίνει ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης ο Έλληνας βάζει στην πυραμίδα των αξιών του τη ζωή και τα παιδιά».
// Πρόωρες εκλογές βλέπετε;
«Για να έρθει ποια κυβέρνηση; Μου είναι αδιανόητο να ξαναγυρίσουν τόσο γρήγορα στην εξουσία αυτοί που μας έφεραν στην καταστροφή. Ας σοβαρευτεί αυτή η κυβέρνηση και ας δουλέψει».
// Τελικά, ποιο είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας;
«Η Γιουροβίζιον! Αντί να σηκωθούμε να φύγουμε από αυτόν τον διαγωνισμό συνεχίζουμε να σπαταλάμε άσκοπα χρήματα… Τρώμε ένα σωρό λεφτά για να στέλνουμε αηδίες στα αγγλικά…».