Στρατηγικής σημασίας η ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου

Ενόσω λοιπόν ίσχυε το Δόγμα (που σιωπηρώς αφέθηκε να εκφυλισθεί) από πλευράς της η Άγκυρα παρόλο που αντιδρούσε, δεν αποτολμούσε τη δημιουργία προβλημάτων, σε βαθμό τουλάχιστον που να προκαλεί μείζονες κρίσεις. Όταν μάλιστα στο πλαίσιό του διεξήγετο σʼ ετήσια βάση κοινή στρατιωτική άσκηση των δύο χωρών («Τοξότης») ως προεισαγωγή της καθαρά κυπριακής («Νικηφόρος»). Χωρίς αμφισβήτηση από τρίτους. Και χωρίς ανασχέσεις.
Σήμερα δεν υπάρχει κάτι που να παραπέμπει σʼ εκείνα τα γεωστρατηγικά δεδομένα. Στα οποία εάν καταφεύγουμε υπομνηματικά με το παρόν, είναι γιατί θα ήτο ασφαλώς διαφορετική κατάσταση, σε ό,τι αφορά την προαγωγή συμφωνίας Ελλάδος – Κύπρου για προσδιορισμό των ΑΟΖ. Που για την Αθήνα θα ήτο προεισαγωγή ομοιοτύπων διαπραγματευτικών συμφωνιών με άλλες όμορες χώρες της περιοχής. Και πρωταρχικά με την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Κάτι που, έστω και τώρα, εάν δεν γίνει, θα οδηγήσει εκ των πραγμάτων σε σιωπηρή αυτοπεριστολή φυσικών δικαιωμάτων της Ελλάδος στη ζωτικότερή της θαλάσσια παράμετρο.
Η Άγκυρα κινήθηκε με αποφασιστική ταχύτητα και κυρίως με πειρατικές (ως συνήθως) πρακτικές. Θέλοντας να δημιουργήσει τετελεσμένο, με την έννοια της αποτρεπτικής παρεμβολής. Προδηλώνοντας και ρηματικώς και με πρακτική κανονιοφόρων ότι:
• Θεωρεί την περιοχή του Καστελλόριζου εκτός συζητήσεως σε ό,τι αφορά θέμα τέτοιων προσδιορισμών και οριοθετήσεων. Με σαφές το μήνυμα, ότι θα προκύψουν μείζονες κρίσεις σε περίπτωση που η Αθήνα θα συνομολογήσει τέτοιες συμφωνίες ειδικά με τη Λευκωσία!
Η Άγκυρα, δηλαδή, έσπευσε μεθοδικά να συναρτήσει το θέμα προς τα Κυπριακά, όπως ήδη πράττει και στην περίπτωση της συμφωνίας Κύπρου – Ισραήλ. Επικαλούμενη, πέραν άλλων, τον παράγοντα των Τουρκοκυπρίων «και των δικαιωμάτων που έχουν στα κοιτάσματα». Επομένως και των μεριδίων στις ΑΟΖ που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ανακηρύξει. Άρα –κατά την τουρκικήν πονηρίαν– και συμμετοχή στις διαπραγματευτικές διαδικασίες με όμορες χώρες!
Και ως προς μεν το Ισραήλ, η Άγκυρα δεν θέλει –και ασφαλώς δεν είναι γιʼ αυτήν εύκολο– να τραβήξει και «να τεντώσει το σκοινί», πέραν διπλωματικών διαβημάτων και δηλώσεων. Αλλά στην περίπτωση της Ελλάδος, παίζει το μόνιμο χαρτί των αιγαιωτικών (και άλλων) εντάσεων.
Προκειμένου νʼ αποτρέψει και εκ προοιμίου να προδικάσει το καθεστώς της περιοχής. Εκείνης δηλαδή του Καστελλόριζου. Για την οποία γνωρίζει καλά ότι:
• Στην προέκτασή της και σε όλο το εύρος μέχρι τη δυτική ακτογραμμή της Κύπρου (όπου η Πάφος) έχει επισημανθεί από μεγάλες εταιρείες, που διενεργούν σεισμογραφικές και άλλες έρευνες, τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου, περίπου του μεγέθους του ισραηλιτικού «Λεβιάθαν» προς Ανατολάς.
Οπότε και μονίμως πλέον ελαφρά πολεμικά της σκάφη αλωνίζουν στην περιοχή, ενώ με διάφορες μεθοδεύσεις προς τρίτους (και ιδιαίτερα προς ενδιαφερόμενες εταιρείες) επισείει τον μπαμπούλα των κρίσεων και των περιπλοκών που θʼ ανακύψουν σε περίπτωση που η Κύπρος προχωρήσει σε διαδικασίες εξορύξεως υδρογονανθράκων.
Πέραν αυτών, έχει επιτύχει εν πολλοίς αδρανοποίηση συμφωνιών της Λευκωσίας με την Αίγυπτο και τον Λίβανο. Ενώ μεθοδεύει αποτροπή διαπραγματεύσεων μεταξύ Κύπρου – Συρίας, γνωστού όντος ότι σήμερα η Δαμασκός είναι προσδεδεμένη στο τουρκικό άρμα, για πολλούς κι ευανάγνωστους λόγους.
Ανεξαρτήτως όμως αυτών, αλλά και υπό το φως όσων αυτά μπορεί να προκαλέσουν: Αθήνα και Λευκωσία –κυρίως η πρώτη– είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε ιστορικές αποφάσεις. Ή τουλάχιστον να μην επιτρέψουν τη δημιουργία τετελεσμένου στη μεταξύ τους θαλάσσια ζώνη. Δηλαδή de facto αποδοχή των τουρκικών παρεμβολών, οι οποίες αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και ανατρέπουν δεδομένα και διαδικασίες. Γιατί δεν είναι δυνατόν να είναι νόμιμες και παραγωγικές συμφωνίες για τις ΑΟΖ που εκτείνονται στις ανατολικές και νότιες περιοχές της Κύπρου, αλλά να μην προάγονται ομοιότυπες προς δυσμάς.
Χωρίς να προκαλούνται σκόπιμες κρίσεις και χωρίς προκλήσεις, αλλά με ρεαλιστική διαχείριση των πραγμάτων, Ελλάς και Κύπρος (ως εταίροι μάλιστα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως) πρέπει να μεθοδεύσουν το ταχύτερο αποφάσεις για όσα εκ των πραγμάτων επιβάλλονται. Διαφορετικά –και πολύ σύντομα νομίζουμε– η Αθήνα θα γίνει μάρτυς συμφωνίας για οριοθέτηση ΑΟΖ Τουρκίας – Αιγύπτου! Κάτι που μόνο εάν από πλευράς Ελλάδος δεν κηρυχθεί ΑΟΖ στην ίδια ζώνη μπορεί να γίνει. Καθώς μόνον έτσι αποκτά η Τουρκία θαλάσσια «σύνορα» (σʼ επίπεδο Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) με την Αίγυπτο. Εάν όχι και με τη Λιβύη!