Επίσκεψη με (ή χωρίς) νόημα;
Δεν είμαστε αντίθετοι ούτε στις συναντήσεις των ηγετών των δύο χωρών, ούτε βέβαια και σε γενικότερη προσέγγισή τους. Δυστυχώς όμως ορισμένα επαναλαμβανόμενα γεγονότα έρχονται να διαψεύσουν τις ελπίδες για μια πραγματική προσέγγιση, που θα ωφελούσε και τις δύο χώρες, απαλλαγμένες από τα βαρίδια του παρελθόντος. Μια σειρά παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου μάς προβληματίζει ιδιαίτερα. Παραβιάσεις βέβαια γίνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Οι παραβιάσεις όμως αυτές στις οποίες αναφερόμαστε λόγω ακριβώς της περιόδου όπου σημειώθηκαν και του χώρου όπου διεξήχθησαν αποκτούν ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία.
Παραμονές νέου έτους, στις 30 Δεκεμβρίου, έξι τουρκικά μαχητικά πέταξαν πάνω από πέντε νησιά μας. Το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι και οι Φούρνοι περιλαμβάνονται σʼ αυτά.
Ακόμα όμως χειρότερα, δύο ημέρες πριν από την άφιξη του κ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ, οκτώ F16 πέταξαν πάλι πάνω από το Αγαθονήσι, επιβεβαιώνοντας έτσι κατά τρόπο σαφή και ανεπίδεκτο κάθε παρερμηνείας την αμφισβήτηση της εθνικής μας κυριαρχίας.
Με τις προκλητικές αυτές ενέργειες ασφαλώς κάθε άλλο παρά ενισχύεται η προσέγγιση. Και η προχθεσινή η επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Ερζερούμ έγινε σε «φιλική ατμόσφαιρα», με καταιγισμό των συνοδευτικών σε ανάλογες περιπτώσεις εκφράσεων περί «ιστορικών» στιγμών κ.λπ. Πέραν όμως της δημιουργίας εντυπώσεων, πολλοί διερωτώνται κατά πόσο θα έχει πρακτικό αποτέλεσμα ή απλώς θα προβάλλει για μια ακόμη φορά τη «φιλόφρονα» στάση των γειτόνων μας. Το αποτέλεσμα των συνομιλιών θα μας το δείξει. Και θα φανεί αν είχε νόημα…
Ιδιαίτερο συμβολισμό, που ασφαλώς εντάσσεται στη γενικότερα ακολουθούμενη πολιτική της Άγκυρας, έχει και μια άλλη επίσκεψη, που πραγματοποίησε στο Φανάρι ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κ. Μπουλέντ Αρίντς, την περασμένη Δευτέρα. Ήταν η δεύτερη φορά που τόσο υψηλό στέλεχος της τουρκικής κυβέρνησης επισκέπτεται το Φανάρι. Η πρώτη ήταν το 1952 του τότε πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές.
Λέγεται ότι οι λόγοι της επίσκεψης πρέπει να αναζητηθούν περισσότερο στη δημιουργία εντυπώσεων (λίγες μέρες πριν από την άφιξη του πρωθυπουργού στο Ερζερούμ) και λιγότερο σε ουσιαστικούς λόγους.
Δεν είμαστε απʼ αυτούς που θα υποτιμήσουμε πλήρως την αξία της επίσκεψης αυτής. Οπωσδήποτε δεν αποτελεί αρνητική εξέλιξη. Αλλά τι είπε ο κ. Αρίντς; Επανέλαβε τη γνωστή –αλλά ουδέποτε εφαρμοσθείσα– επωδό περί «ισότιμης μεταχείρισης» όλων των πολιτών της Τουρκίας. Τα σχόλια περισσεύουν…
Έθιξε βεβαίως και το θέμα της Χάλκης, που φέτος, για να μην το ξεχνάμε, συμπληρώνονται ΣΑΡΑΝΤΑ χρόνια από το κλείσιμό της. Για την ιστορία υπενθυμίζουμε ότι όταν τη 18η Νοέμβρη 1999 ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Κλίντον επισκέφτηκε το Φανάρι, μετέφερε τη διαβεβαίωση των αρχών της Άγκυρας περί επαναλειτουργίας της Χάλκης. Το διαρρεύσαν όμως χρονικό διάστημα της δωδεκαετίας αποτελεί αδιάψευστη μαρτυρία και επιβεβαιώνει την ακολουθούμενη μέχρι σήμερα παρελκυστική πολιτική της Άγκυρας στο άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης.
Δεν λησμονεί προφανώς ο κ. Αρίντς ότι το Πατριαρχείο έχει πνευματική δικαιοδοσία σε τέσσερις ηπείρους, σε Ευρώπη, Ασία, Αμερική και Αυστραλία, και το κύρος που διαθέτει είναι μεγάλο και υπολογίσιμο. Γιʼ αυτό και ήταν πολύ σοφή, ως προς την επιδιωκώμενη «κεφαλαιοποίησή» της, η επίσκεψή του στο Φανάρι. Τόσο σοφή όσο και η αποστροφή του λόγου του τούρκου υπουργού Εξωτερικών κ. Νταβούτογλου στη Σύνοδο του Ερζερούμ (στην ίδια δηλαδή Σύνοδο όπου παρευρέθηκε και ο κ. Παπανδρέου) ότι στην περίπτωση που θα ιδρύετο μια ομάδα δέκα σοφών χωρών στο κόσμο, η χώρα του θα έπρεπε να ήταν ανάμεσά τους. Δεν δίστασε μάλιστα να παρομοιάσει την παγκόσμια κοινωνία σαν μια πυρκαγιά και τη χώρα του σαν πυροσβέστη. Νεοοθωμανικός λογισμός ή ακραία αλαζονική έκφραση; Ο χρόνος θα το δείξει…