Σημαδιακές ώρες…

• Τη δεκαετία του ’80, το ΠΑΣΟΚ ήλθε στην εξουσία όταν στην Ευρώπη κυριαρχούσαν τα σοσιαλιστικά κόμματα και στην Αμερική οι Ρεπουμπλικανοί του «σκληροπυρηνικού» (δεξιού) Ρόναλντ Ρέιγκαν.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατάφερε να περάσει στην τότε ΕΟΚ τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, που έδωσαν σημαντικά κονδύλια στην Ελλάδα κι αργότερα θεσμοθετήθηκαν ως κοινοτικές επιδοτήσεις σε όλη την Ευρώπη.
Ο Ανδρέας, λοιπόν, χρησιμοποίησε τα κοινοτικά κονδύλια για να «χτίσει» μια «κοινωνική συμμαχία», η οποία έμαθε να παράγει όλο και λιγότερα και να καταναλώνει όλο και περισσότερα…
Έφτιαξε ένα κράτος που μοίραζε επιδοτήσεις και δανεικά.
Έφτιαξε ένα μοντέλο ανάπτυξης που ήταν «κρατικοδίαιτο», δηλαδή στηριζόταν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από επιδοτήσεις κι από δανεικά.
Έφτιαξε μια «τάξη επιχειρηματιών» που περίμενε από επιδοτήσεις και δανεικά.
Κι έναν «αστερισμό» μεσαίων στρωμάτων που ανακύκλωναν τις επιδοτήσεις και τα δανεικά παράγοντας εισόδημα, αποταμιεύματα και κατανάλωση. Όχι πια παραγωγικές επενδύσεις.
Ήταν η (σχεδόν) τριακονταετία των επιδοτήσεων και των δανεικών…
Αυτό το μοντέλο χρεοκόπησε μετά τη διεθνή τραπεζική κρίση του 2008.

• Ο γιός του Ανδρέα Παπανδρέου έτυχε να είναι πρωθυπουργός όταν κατέρρευσε αυτό το μοντέλο. Μόνο που η διεθνής συγκυρία είναι πια εντελώς αντίστροφη: Στις ΗΠΑ κυριαρχούσαν μέχρι πριν από λίγους μήνες οι Δημοκρατικοί του Μπαράκ Ομπάμα, ενώ στην Ευρώπη κυριαρχούν πια οι (κεντρο) Δεξιοί.
Τα δάνεια κόπηκαν λόγω υπερχρέωσης. Ενώ οι επιδοτήσεις περικόπτονται, έτσι κι αλλιώς, τα τελευταία χρόνια (ενώ το 2013 κόβονται οι αγροτικές επιδοτήσεις).
Και η Ελλάδα, τώρα, πρέπει να κάνει αιματηρές οικονομίες, να μάθει να ζει δίχως δανεικά και με πολύ λιγότερες επιδοτήσεις.

• Έτσι ο Γιώργος Παπανδρέου αναγκάζεται να αποδομήσει τώρα συνολικά την «κοινωνική συμμαχία» που έχτισε ο πατέρας του ήδη από τη δεκαετία του ’80:
— Συντρίβει τους δημοσίους υπαλλήλους, ακόμα κι εκείνους του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΔΕΚΟ).
— Συμπιέζει όλους τους άμεσα κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες (με εξαίρεση τους ασχολούμενους με την «πράσινη ενέργεια», που κάτι ελπίζουν ακόμα).
— Διαλύει τη μεσαία τάξη των μικρομεσαίων, που υφίσταται πλέον ένα άνευ προηγουμένου «Βατερλώ».
Σπρώχνει στην απόγνωση και τα «υπερήφανα νιάτα» και τα «τιμημένα γηρατειά» και όλους τους… ενδιάμεσους!
Μαζί με την εσωτερική κατάρρευση των παραδοσιακών ερεισμάτων του ΠΑΣΟΚικού καθεστώτος, έχουμε και «μετακίνηση» των εξωτερικών ερεισμάτων του:
Τώρα η Ευρώπη μάλλον «σπρώχνει» την Ελλάδα προς την έξοδο (του ευρώ).
Ενώ η Αμερική προσπαθεί τώρα να την «προσελκύσει» (μέσω του ΔΝΤ, που παρουσιάζεται ως «η λιγότερο άκαμπτη συνιστώσα» της «τρόικας»).
Δεν έχουμε μόνο κρίση δανεισμού της Ελλάδας. Έχουμε αντίστοιχη κρίση δανεισμού όλου του ευρωπαϊκού νότου. Κι όχι μόνο του νότου…
Έχουμε ακόμα κρίση του ευρώ. Για το οποίο όλο και περισσότεροι προεξοφλούν ή πιθανολογούν τη «διάλυσή» του. Ή τη «διάσπασή» του…

• Τα εθνικά κράτη επανέρχονται στο προσκήνιο:
— Άλλα διότι προτάσσουν πλέον τις εθνικές τους προτεραιότητες (όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ).
— Άλλα διότι απογοητεύθηκαν από την εμπιστοσύνη που έδειξαν στην «Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη» (όπως οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου και η Ιρλανδία).
— Άλλα ευλογούν την ώρα και τη στιγμή που δεν μπήκαν στο ευρώ (όπως η Βρετανία, η Δανία και η Σουηδία).
— Κι άλλα απλώς αναβάλλουν την είσοδό τους στο κοινό νόμισμα (όπως η Πολωνία).
Στις συνθήκες αυτές η Ελλάδα οφείλει να ξαναγίνει εθνικό κράτος: με δικές της προτεραιότητες, δική της αναπτυξιακή στρατηγική και δική της ταυτότητα.
— Να αναζητά συμμάχους παντού (όπως κάνουν πλέον όλοι) κι όχι να καταφεύγει στην «προστασία των εταίρων της» (την οποία δεν υπολογίζει σοβαρά κανένας πια).
— Να ξεχάσει τις «επιδοτήσεις» και να ξαναθυμηθεί τις επενδύσεις.
— Να πάψει να είναι «νομαρχία» των Βρυξελλών (όπως προσπάθησε να την κάνει ο Κώστας Σημίτης, ανεπιτυχώς) και να ξαναγίνει σύγχρονο εθνικό κράτος που σημαίνει τρία πράγματα:
• Δημοκρατικό καθεστώς (σήμερα μοιάζει περισσότερο με προτεκτοράτο),
• Ανταγωνιστική οικονομία (σήμερα δεν παράγει σχεδόν τίποτε, πέρα από… ανεξέλεγκτα ελλείμματα).
• Και εθνική ιδιοπροσωπία. Σήμερα μοιάζει περισσότερο:
— με πολυπολιτισμικό συνονθύλευμα, που δεν είναι,
— με υπερεθνικό μόρφωμα, που δεν θέλει να γίνει
— και με παρηκμασμένο έθνος, που τώρα μόλις συνειδητοποιεί την παρακμή του και δεν την αντέχει…
Αν για να ξανά-σταθεί στα πόδια της η Ελλάδα χρειαστεί να χρεοκοπήσει, ας είναι. Η αναγέννηση του ελληνικού κράτους άρχισε όταν χρεοκόπησε (το 1893) και μπήκε σε Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (το 1898)…
Λίγα χρόνια αργότερα ήλθε το 1909. Η πιο σημαντική «μεταπολίτευση» της σύγχρονης Ιστορίας του.
Η πιο αφανής πλευρά της σημερινής ελληνικής κρίσης είναι ότι οι Έλληνες δεν ξέρουν ακριβώς:
— αν θέλουν να είναι υπερήφανοι γι’ αυτό που είναι, αλλά δεν μπορούν,
— ή αν μπορούν να είναι υπερήφανοι, αλλά δεν τολμούν.
Όταν ξεκαθαρίσουν τι από τα δύο, τότε θα αρχίσουν να ξεπερνούν την κρίση τους. Και τότε θα γεννηθεί η Νέα Μεταπολίτευση.
Αληθινά σημαντικές ώρες για ένα έθνος ανθρώπων, που ως πρόσωπα θριαμβεύουν παντού στον κόσμο και ως λαός μαραζώνουν στον τόπο τους!
Ως πότε;
Ν. Ζ.