«Τρίτη δόση» προς την καταστροφή
Οι στοχεύσεις των νεοφιλελεύθερων «εγκεφάλων» είναι πράγματι καίριες και απολύτως επιτυχείς: Στρέφονται κατά των θεσμικών θεμελίων της κοινωνίας και προωθούν την «απομάκρυνση» και των τελευταίων εμποδίων για την πλήρη απελευθέρωση –ή, καλύτερα, για την αποχαλίνωση και την ασύδοτη δράση– των μηχανισμών της αγοράς.
Βασικός στόχος η πλήρης αποδυνάμωση και διάλυση των εργασιακών σχέσεων και η εισοδηματική εξαθλίωση των εργαζομένων. Η επιβολή των αποκαλούμενων «επιχειρησιακών συμβάσεων» έναντι των κλαδικών, αλλά στην πράξη και έναντι των εθνικών συλλογικών συμβάσεων, αποτελεί ένα καίριο, ιστορικό πλήγμα κατά των δυνάμεων της εργασίας.
Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας επιλογής είναι κρίσιμες και πολλαπλές. Δεν αφορούν απλώς το εισόδημα, τους μισθούς και τις αμοιβές των εργαζομένων. Παράλληλα οδηγούν σε διάλυση τη συνδικαλιστική τους εκπροσώπηση, καθιστούν περιττό τον ρόλο των συνδικάτων, τον ιστορικό ρόλο των συλλογικών υποκειμένων της εργασίας. Ο κάθε εργαζόμενος μετατρέπεται σʼ ένα ατομικό οικονομικό υποκείμενο, σʼ έναν απλό συντελεστή της παραγωγής, που βρίσκεται έκθετος στην αυθαιρεσία της κερδοσκοπίας και της εκμετάλλευσης.
Όταν μια επιχείρηση διαπιστώνει ότι οι ανταγωνιστές της εφαρμόζουν τις επιχειρησιακές συμβάσεις, τότε για προφανείς λόγους θα ενταχθεί στο «σύστημα» και θα μειώσει κι αυτή τους μισθούς των εργαζομένων. Άλλωστε και οι ίδιες οι κλαδικές συμβάσεις δεν είναι υποχρεωτικές για τους επιχειρηματίες που δεν θέλουν να ενταχθούν στον αντίστοιχο εργοδοτικό φορέα… Η πλήρης ασυδοσία γίνεται στην ουσία νόμος του κράτους, η εκμετάλλευση και η αδικία αποτελούν τις νέες «αξίες» που υπηρετεί και προωθεί η σημερινή εξουσία.
Ο δεύτερος επιλεγμένος στόχος είναι το κράτος και οι ευρύτεροι κοινωνικοί-παραγωγικοί θεσμοί που εξαρτώνται από αυτό.
Εδώ η επίθεση είναι καλά προετοιμασμένη και διενεργείται με πλήρη αξιοποίηση των επικοινωνιακών «όπλων» της κυβέρνησης. Ξεκινά από το προφανές, ότι δηλαδή υπάρχει μια ευρύτερη συναίνεση για την περιστολή της σπατάλης, την ορθολογική διάρθρωση και την αποδοτικότητα των υπηρεσιών, την εξάλειψη των πελατειακών σχέσεων και της συναλλαγής. Σʼ ένα δεύτερο επίπεδο η κυβέρνηση επικαλείται την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών και την κατάργηση εκείνων που δεν αποδίδουν και προκαλούν σπατάλες.
Ούτε και στο επίπεδο αυτό θα μπορούσαν να υπάρξουν αντιρρήσεις εάν η κυβέρνηση παρουσίαζε ένα ολοκληρωμένο επιτελικό σχέδιο δράσης και λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού, με πλήρη μάλιστα παραγωγική αξιοποίηση του στελεχιακού / υπαλληλικού δυναμικού του. Όμως τέτοιο σχέδιο δεν υπάρχει. Όλα γίνονται εμπειρικά, στην τύχη, και αποβλέπουν κυρίως στη δημιουργία εντυπώσεων.
Το τρίτο επίπεδο της επιχείρησης αυτής περιλαμβάνει τις καταγγελίες και τις επιθέσεις κατά των δημοσίων επιχειρήσεων, των πανεπιστημίων, των υπηρεσιών υγείας, των ασφαλιστικών ταμείων, για σπατάλες, διαφθορά, συναλλαγή, συντεχνιασμό…
…Η απαξίωση, ο γενικευμένος διασυρμός, οι αφορισμοί αποτελούν τις «βολές προετοιμασίας του πυροβολικού» για την τελική επέλαση: δηλαδή, την ιδιωτικοποίηση, την εκποίηση της δημόσιας-κοινωνικής περιουσίας, το «πέρασμα» των θεσμών του κοινωνικού κράτους (παιδεία, υγεία, ασφάλιση) στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Όλες αυτές οι «αναδιαρθρώσεις», μετατάξεις και η κατάργηση των συμβάσεων θα οδηγήσουν σε ένα κύμα απολύσεων που θα περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους. Η αναλογία μάλιστα 1 προς 5 για την εκ νέου πρόσληψη όσων κρίνονται υπεράριθμοι στο, ήδη κορεσμένο, Δημόσιο καθιστά απροσδιόριστο και ανεξέλεγκτο το κύμα αυτό των απολύσεων.
Γιʼ αυτό και ο πρωθυπουργός δήλωσε στην περίφημη διακαναλική του συνέντευξη ότι δεν μπορεί να τα «βγάλει πέρα». Γιʼ αυτό ενεργοποιήθηκαν οι «πολιτικές βακτηρίες» της κυβέρνησης –σε αμφίπλευρη μάλιστα κατεύθυνση (Μπακογιάννη, Κουβέλης)– ώστε να βοηθήσουν την κατάσταση. Ως και ο Α. Παπαδόπουλος θεώρησε «καθήκον» του να στηρίξει –μέχρι ακραίων ορίων– το νεοφιλελεύθερο / αντικρατικό σενάριο, προτείνοντας μάλιστα εμμέσως κυβερνήσεις συνεργασίας…
Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ύφεση στο πρώτο τρίμηνο του 2011 στα επίπεδα του 5,5%, ενώ τα εισοδήματα μειώνονται, η ανεργία αυξάνεται αλματωδώς και η αγορά γνωρίζει πρωτοφανή κρίση, ενώ ταυτόχρονα η παραγωγική δομή της χώρας αποσυντίθεται. Η ελληνική κοινωνία οδεύει προς τα όριά της, ενώ το πολιτικό μας σύστημα όχι μόνο είναι ανίκανο να διαχειριστεί την κρίση, αλλά έχει εξαντλήσει και τις εφεδρείες του. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση επέλεξαν την εθελουσία υποταγή τους, χωρίς καν να διαπραγματευθούν στοιχειωδώς κάποιους βασικούς όρους του Μνημονίου, όπως επιχειρεί σήμερα η κυβέρνηση της Ιρλανδίας, ευρισκόμενη μάλιστα στο ναδίρ της αξιοπιστίας της…
Οι επόμενοι μήνες δεν είναι απλώς κρίσιμοι, αλλά ίσως και καθοριστικοί. Όχι μόνο για την τύχη της κυβέρνησης –που ενδιαφέρει μόνο την «Ύπατη Αρμοστεία» του Μνημονίου– αλλά και για τις δυνατότητες της χώρας –κοινωνικές, πνευματικές και πολιτικές– να αποτρέψει την επερχόμενη χρεοκοπία και να διαμορφώσει έναν –έστω στενό– ορίζοντα προοπτικής.