Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο

1 Ο κ. Εντ Άλτμαν είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και θεωρείται παγκοσμίως αυθεντία στην εκτίμηση χρηματοπιστωτικών κινδύνων. Σε ομιλία του την περασμένη εβδομάδα σε εκδήλωση της ICAP στην Αθήνα, επεσήμανε τρία στοιχεία: α) Οι περίφημοι οίκοι αξιολόγησης (σ.σ.: που βούλιαξαν την οικονομία μας) δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Υποβαθμίζουν τις οικονομίες με βάση τα μακροοικονομικά στοιχεία. Και τότε πλέον είναι αργά γιατί η κρίση βρίσκεται επί θύραις εάν τα στοιχεία δείχνουν επιδείνωση. β) Τα στοιχεία είναι συνήθως παρωχημένα ή ψευδή. Και τόνισε με έμφαση ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες και ίσως και οι ΗΠΑ κρύβουν την πραγματικότητα. Επομένως οι ελληνικές κυβερνήσεις που «μαγείρευαν» τα μικροοικονομικά στοιχεία και παρουσίαζαν εικονική πραγματικότητα απλώς ακολουθούσαν τη διεθνή πρακτική. γ) Όταν ο ιδιωτικός τομέας νοσεί, σύντομα η κρίση επεκτείνεται και στον δημόσιο τομέα. Φυσικό είναι, αφού το Δημόσιο αντλεί πόρους από τον ιδιωτικό τομέα μέσω της φορολογίας. Όλα αυτά είναι μια γενικευμένη πρακτική. Κι όμως, οι αγορές επηρεάζονται σφόδρα από τις διαβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας των οίκων αξιολόγησης, που στηρίζονται σε παρωχημένα ή ψευδή στοιχεία και στη διαπλοκή. Πότε επιτέλους οι μεγάλοι επενδυτές θα κατανοήσουν την απάτη που κρύβουν οι διαβαθμίσεις των οικονομιών από τους οίκους αξιολόγησης; Πότε θα παύσουν να «μαγειρεύονται» τα οικονομικά στοιχεία; Για να αναπνεύσουν οι οικονομίες, πρέπει να σκάσουν οι πάσης φύσεως «φούσκες»!
2 Εκείνο ίσως που δεν έχει αντιληφθεί το οικονομικό επιτελείο της σημερινής κυβέρνησης, είναι η τρίτη επισήμανση του καθηγητή Εντ Άλτμαν, δηλαδή ότι όταν ο ιδιωτικός τομέας νοσεί, η κρίση επεκτείνεται και στον δημόσιο τομέα. Στις περιπτώσεις αυτές επόμενο είναι τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού από την άμεση και την έμμεση φορολογία να μειώνονται δραστικά. Όταν υπέγραφαν το διαβόητο Μνημόνιο, έπρεπε να λάβουν σοβαρά υπόψη την άμεση συνάφεια του δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό. Ήδη τις αρχές του 2010 που υπεγράφη το Μνημόνιο με την «τρόικα» ο ιδιωτικός τομέας στη χώρα μας νοσούσε σοβαρά και δεν ήταν σε θέση να αντέξει φορολογική επιβάρυνση. Και οι στόχοι του Μνημονίου δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν. Η αύξηση της φορολογίας επιδείνωσε την ύφεση και αυτή με τη σειρά της έφερε συρρίκνωση όλων των εισοδημάτων και οδηγεί τώρα στην εξαθλίωση όλο και περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά. Η κυβέρνηση αρκετά όψιμα ανησυχεί για την πορεία των φορολογικών εσόδων, που το διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου παρουσιάζουν σημαντική υστέρηση από τον στόχο που έθεσε το Μνημόνιο (στόχος αύξηση 8,7% και πραγματοποίηση 3,4%). Αναμενόμενη ήταν η υστέρηση αυτή. Και το επόμενο έτος, που όλες οι εξελίξεις δείχνουν ότι θα είναι δυσκολότερο από το φετινό (καθώς η ύφεση θα βαθαίνει), η «μαύρη τρύπα» του κρατικού προϋπολογισμού θα γίνει βαθιά χαράδρα. Ας διατηρήσουμε όμως και κάποιες ελπίδες. Η ελπίδα πεθαίνει, ως γνωστόν, τελευταία.
3 Στο τέλος του τρέχοντος μηνός ή το αργότερο στις αρχές του Δεκεμβρίου αναμένεται να μας επισκεφθεί κλιμάκιο του γνωστού οίκου αξιολόγησης Moody’s, όχι βέβαια για τουρισμό, αλλά για εκτίμηση της σημερινής κατάστασης της οικονομίας μας. Σχεδόν ταυτόχρονα θα μας επισκεφθεί και κλιμάκιο της Fitch για τον ίδιο σκοπό. Η Moody’s μπορούμε να πούμε ότι διάκειται ευμενώς απέναντι στην Ελλάδα, καθώς είμαστε τακτικοί πελάτες της. Αντιθέτως η Fitch είναι άκρως εχθρική και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή πρώτη άρχισε τον χορό της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδος. Και οι επισκέψεις συνεχίζονται. Στις αρχές Δεκεμβρίου καταφθάνει και ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν. Σκοπός του να ενημερωθεί για την πορεία εφαρμογής του Μνημονίου και να αποφασίσει αν το ΔΝΤ θα συγκατατεθεί στη χορήγηση της τρίτης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ που μας έχει εγκρίνει η «τρόικα». Και ασφαλώς θα προτείνει στην κυβέρνηση να ζητήσει από τους αρμόδιους παράγοντες της «τρόικας» επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης του δανείου, φυσικά και με ανάλογη παράταση του χρόνου εφαρμογής του Μνημονίου. Ειδικά η επίσκεψη του επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Στρος-Καν φαντάζομαι ότι αποβλέπει στο να τονώσει το ηθικό της κυβέρνησης, και ειδικά των κ. Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου, που βρίσκεται τώρα στο ναδίρ, και να τους δείξει ότι οι προσπάθειές τους βρίσκουν ανταπόκριση από το διεθνές οικονομικό κατεστημένο.