Προϋπολογισμός της αποτυχίας
Ο προϋπολογισμός του 2011 δεν έχει απλώς το χαρακτηριστικό του πλέον «σκληρού» προϋπολογισμού που κατατέθηκε από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, όπως με «πόνο ψυχής» μάς ενημέρωσε ο Γ. Παπακωνσταντίνου… Το κύριο -και πρωτοφανές- χαρακτηριστικό του είναι ότι τύποις αποτελεί προϋπολογισμό της κυβέρνησης και του ελληνικού κράτους, αφού δεν συνιστά παρά «φωτοτυπία» για το 2011 των προϋπολογισμών που περιέχονται στο Μνημόνιο για τα επόμενα χρόνια.
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε κατάσταση «νευρικής κρίσης». Επιχειρεί να κλείσει τις «τρύπες» των ελλειμμάτων και του προϋπολογισμού με σπασμωδικές κινήσεις, με αποσπασματικά μέτρα, που το πιθανότερο -αν όχι το βέβαιο- είναι ότι δεν πρόκειται να αποδώσουν, αλλά θα εντείνουν την κρίση μέσα στους λίγους επόμενους μήνες.
Δεν υπάρχει εναργέστερο δείγμα του πανικού και της πλήρους ανικανότητας της κυβέρνησης από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τη φοροδιαφυγή μέσω της απαράδεκτης από κάθε πλευρά διαδικασίας της «περαίωσης».
Το μόνο που «περαιώνεται» είναι η κοινή λογική και η όποια εναπομείνασα αξιοπιστία της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού, ο οποίος διαβεβαίωνε ότι «υπάρχουν λεφτά», εννοώντας ότι θα αντληθούν από τη φοροδιαφυγή, η οποία έχει φθάσει στο ύψος των 30 δισ. ευρώ. Τώρα μαθαίνουμε ότι πέραν του ποσού αυτού υπάρχουν άλλα 30-35 δισ. ευρώ βεβαιωθέντα χρέη, που εκκρεμούν ή βρίσκονται στη δικαιοσύνη…
Τι πράττει η τελούσα σε πανικό κυβέρνηση; Προσπαθεί να εισπράξει όπως όπως ένα με δύο δισ. ευρώ για να κλείσει το έλλειμμα και χαρίζει στην πράξη τα υπόλοιπα χρέη, αφού η προσδοκία για τα δύο επόμενα χρόνια είναι η είσπραξη παρόμοιου ύψους φόρων…
Ασφαλώς κανένας δεν ονειροβατεί θεωρώντας ότι ένας αναποτελεσματικός μηχανισμός και μια ανύπαρκτη φορολογική συνείδηση μπορούν να αντιστραφούν εν μια νυκτί. Όμως η κυβέρνηση με τις επιλογές της διδάσκει η ίδια την ανηθικότητα, την αδικία, τη συναλλαγή, την επιβράβευση στην πράξη των μεγάλων φοροφυγάδων και φοροκλεπτών, επιφυλάσσοντας μάλιστα και ιδιαίτερη μεταχείριση σε όσους έχουν χρησιμοποιήσει πλαστά και εικονικά τιμολόγια.
Η ίδια η κυβέρνηση διαμορφώνει ένα κλίμα συνενοχής και άθλιας συναλλαγής μεταξύ της Πολιτείας και των φοροφυγάδων. Στην πράξη διαμορφώνεται και «νομιμοποιείται» η αντίληψη ότι είμαστε όλοι όψεις του ιδίου νομίσματος, ότι η παραβατικότητα που προκύπτει από τις κυβερνητικές επιλογές ή τις «δράσεις» του κρατικού μηχανισμού δικαιολογεί την ανομία από την πλευρά των φοροκλεπτών και των φοροφυγάδων.
Οι μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις, που βρίσκονται στα όρια του κλεισίματος, θα επιβαρυνθούν ακόμα περισσότερο, ενώ ειδικά γι’ αυτές θα έπρεπε να ληφθούν ευνοϊκά μέτρα. Οι μεγάλοι φοροφυγάδες θα παίξουν για άλλη μια φορά στο γνωστό «ταμπλό»: Θα πληρώσουν την προκαταβολή, θα δώσουν στη συνέχεια δύο με τρεις δόσεις και μετά θα κάνουν τη συνήθη «στάση πληρωμών» των φόρων, επικαλούμενοι αρνητικούς ισολογισμούς… Όσο για τα αυστηρά μέτρα, τις «επαχθείς ποινές» κ.λπ., όλα αυτά μόνο τη χλεύη μπορούν να προκαλέσουν όταν εκστομίζονται από εκείνους που παραδέχονται ότι είναι ανίκανοι να εισπράξουν ακόμα και τα διαπιστωμένα ποσά των φόρων… Η κυβέρνηση πράγματι στο θέμα της «περαίωσης» διδάσκει ήθος…
Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης, στον νέο προϋπολογισμό προβλέπονται νέοι φόροι, μετάταξη προϊόντων και υπηρεσιών σε ανώτερο συντελεστή του ΦΠΑ, περαιτέρω μείωση των δημοσίων επενδύσεων και των κρατικών χορηγήσεων στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην παιδεία, στην Υγεία, στα ασφαλιστικά ταμεία.
Κι όλα αυτά ενώ στην πράξη το κράτος έχει κηρύξει ατύπως μια ιδιόμορφη «στάση πληρωμών», που ξεκινά από τη μη επιστροφή του ΦΠΑ και φθάνει μέχρι τα οφειλόμενα ποσά σε εργολάβους του Δημοσίου αλλά και σε μισθούς και υπερωρίες εργαζομένων…
Βεβαίως, προτεραιότητα έχει το χρηματοοικονομικό σύστημα, οι τράπεζες, στις οποίες για άλλη μια φορά παρέχεται κρατική εγγύηση 25 δισ. ευρώ προκειμένου να «ανοίξουν» τους κρουνούς των δανειοδοτήσεων ώστε να ξεφύγουμε από την ύφεση…
Πρώτο και κύριο: Ανάπτυξη δεν δρομολογείται με δανεικά από τις τράπεζες, και μάλιστα με απαγορευτικού ύψους επιτόκια. Απαιτούνται επενδύσεις σταθερού κεφαλαίου, που απουσιάζουν, και κυρίως ένας σταθερός και μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένους τομείς ανάπτυξης, σταθερό φορολογικό περιβάλλον και κατά κύριο λόγο ένα κλίμα ασφαλείας ότι υπάρχουν βάσιμες προϋποθέσεις εξόδου από την κρίση. Στοιχεία τα οποία σήμερα απουσιάζουν παντελώς, γι’ αυτό και η κυβέρνηση επιδίδεται σε πυροτεχνήματα «τύπου Κατάρ», που είναι αμφίβολο, αν τελικώς πραγματοποιηθούν, ότι θα συμβάλουν πράγματι στην ανάπτυξη της χώρας.
Η κυβέρνηση έχει «οπτική» διακυβέρνησης ολίγων εβδομάδων ή μερικών μηνών. Γι’ αυτό δρα αποσπασματικά και αναποτελεσματικά. Όμως οι δομικές επιπτώσεις των επιλογών του Μνημονίου είναι ήδη ορατές.
Το 2013 μόνο η εξυπηρέτηση των συσσωρευμένων τόκων του χρέους θα ανέλθει σε ποσοστό περίπου 8% του ΑΕΠ, γεγονός που καθιστά ανέφικτη την αποπληρωμή του.
Το επιτόκιο του δανεισμού μας από το ΔΝΤ και την Eυρωζώνη θα έπρεπε ήδη να τεθεί σε επαναδιαπραγμάτευση από την κυβέρνηση, όπως επίσης και η χρονική διάρκεια μείωσης του ελλείμματος, που αποτελεί έναν βασικό παράγοντα της εντεινόμενης ύφεσης. Γιατί με τα σημερινά δεδομένα η περίπτωση επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους (την οποία σήμερα αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας οι κυβερνητικοί υπεύθυνοι) θα αποτελεί την ευνοϊκότερη λύση έναντι της χρεοκοπίας, ευνοϊκότερη σίγουρα για τους δανειστές μας…
Όμως η κυβέρνηση ζει στον δικό της «μικρόκοσμο». Με τα ταξίδια του πρωθυπουργού, με τους επαίνους των δανειστών μας, με τον «Καλλικράτη», που φιλοδοξεί να τον επεκτείνει στην ανώτατη εκπαίδευση, όταν μάλιστα περικόπτει τις χορηγήσεις κατά 40%…
Το «πραγματικό» πρόβλημα για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό είναι το πόσο θα «πρασινίσει» ο χάρτης στις επόμενες εκλογές… Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ικανοποιητικά, τότε για τα υπόλοιπα θα φροντίσει η νέα εξουσία: η «τρόικα» και το ΔΝΤ.