Καταδίκη της Τουρκίας από το Κογκρέσο

Η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε νέα απόφαση με την οποία καταδικάζεται η Τουρκία για την καταστροφική της δράση στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα του νησιού. Η χρονική στιγμή που ψηφίστηκε η εν λόγω απόφαση φαίνεται ότι αιφνιδίασε το τουρκικό λόμπι.
Την εβδομάδα που πέρασε το Κογκρέσο ενέκρινε ψήφισμα εις βάρος της Τουρκίας για την παραβίαση των θρησκευτικών ελευθεριών στα κατεχόμενα. Το σχέδιο ψηφίσματος τέθηκε στην ημερήσια διάταξη κατόπιν πρωτοβουλίας του ελληνοαμερικανού πολιτικού Κωνσταντίνου (Γκας) Μπιλιράκη (Ρεπουμπλικανός, Φλόριντα) και της Καρολίν Μαλόνεϊ (Δημοκρατική, Νέα Υόρκη). Η πρόταση ψηφίστηκε στην ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων και καλεί την Άγκυρα να επιδείξει σεβασμό στα θρησκευτικά δικαιώματα των Ελλήνων της Κύπρου και να θέσει υπό προστασία τους χώρους λατρείας και τα ιστορικά θρησκευτικά μνημεία που βρίσκονται στα κατεχόμενα και τα οποία έχουν λεηλατηθεί από τις κατοχικές δυνάμεις. Η είδηση της έγκρισης του ψηφίσματος αναστάτωσε την Άγκυρα, καθώς είδε μέσα σε διάστημα λίγων μηνών το Κογκρέσο να στρέφεται εναντίον της σε όλα τα σημαντικά θέματα που την αφορούν. Μετά το ψήφισμα για τη γενοκτονία των Αρμενίων, για την εγκυρότητα της διαδικασίας του οποίου διαμαρτυρήθηκε έντονα, αυτήν τη φορά η Τουρκία καταδικάστηκε για τις βαρβαρότητες που διέπραξε στην Κύπρο. Αναλυτικότερα η τουρκική πλευρά διαμαρτύρεται για τη στάση της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι, η οποία ακολούθησε μια διαδικασία που αποφεύγει την παραπομπή της συζήτησης του θέματος στην αρμόδια επιτροπή. Η πρόεδρος φαίνεται να προσέφυγε στην εφαρμογή της αρχής «της αναστολής των κανόνων» (suspension of rules) παρακάμπτοντας έτσι τη συζήτηση του θέματος στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου οι υποστηρικτές της Άγκυρας δεν είναι αμελητέα ποσότητα. Ας σημειωθεί ότι η προσφυγή στην εν λόγω αρχή προβλέπεται για θέματα τα οποία συγκεντρώνουν τη γενική αποδοχή όλων των μερών και δεν επιτρέπεται να προταθούν τροπολογίες από τους παρευρισκόμενους. Συνεπώς με την εφαρμογή του εν λόγω κανόνα εξοικονομείται χρόνος. Ωστόσο, η εφαρμογή του αφήνει να νοηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι αμερικανοί πολιτικοί αντιλαμβάνονται το εν λόγω ζήτημα, στέλνοντας έτσι και το απαραίτητο μήνυμα στην Άγκυρα.
Η τουρκική διπλωματία αντέδρασε με ανακοίνωση εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά της. Η ανακοίνωση έθιγε εκτός των άλλων και το θέμα των «διακοινοτικών» διαπραγματεύσεων που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και τον κίνδυνο που διατρέχουν αυτές μετά την έγκριση της απόφασης. Στο ψήφισμα αντέδρασαν βεβαίως και οι πολιτικοί βραχίονες της Άγκυρας στις υπερατλαντικές συμπολιτείες. Ο Αλί Τσινάρ, φερʼ ειπείν, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Τουρκο-Αμερικανικών Συλλόγων (TADK), καταφέρθηκε εναντίον του ψηφίσματος και υπογράμμισε ότι το εν λόγω ψήφισμα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ενώ ο αμερικανός πολιτικός Ed Whitfield (Ρεπουμπλικανός, Κεντάκι), ο οποίος είναι γνωστός για τις στενές του σχέσεις με την Άγκυρα, φαίνεται να διαμαρτυρήθηκε με επιστολές στους συναδέλφους του.
Το καταδικαστικό για την Τουρκία ψήφισμα της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων ήρθε σε μια κρίσιμη καμπή για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες έχουν εισέλθει σε περίοδο ψυχρότητας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι την ίδια εβδομάδα η Ουάσινγκτον έστρεψε τα νώτα στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ σε ένα επίσης σημαντικό ζήτημα για την Τουρκία: την ψήφιση της έκθεσης για την επέμβαση των ισραηλινών δυνάμεων στον στολίσκο στα ανοιχτά της Γάζας τον περασμένο Μάιο. Την καταψήφιση της έκθεσης από τις ΗΠΑ ακολούθησε η γνωστοποίηση της δυσαρέσκειας της Ουάσινγκτον για τα μυστικά γυμνάσια που διεξήγαγε η τουρκική αεροπορία μαζί με την κινεζική πριν από λίγο διάστημα.
Όλα συντείνουν στο ότι οι σχέσεις Άγκυρας και Ουάσινγκτον απέχουν πολύ από το καλό επίπεδο που ήταν πριν από λίγα χρόνια. Σε αυτό ίσως να συνέβαλε και η ρήξη που επήλθε στον τουρκοϊσραηλινό άξονα. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ενδιαφέρει εμάς είναι ότι στο εξής στα θέματα που αφορούν την ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, η στήριξη που παρείχε η Ουάσινγκτον στις τουρκικές θέσεις δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη…
Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος