Δύσβατος δρόμος για τον Σαμαρά

Το κατόρθωμα του Αντώνη Σαμαρά δεν είναι αμελητέο: Σχεδόν σβησμένος από τον χάρτη μετά το ναυάγιο της «Άνοιξης», επανέκαμψε στην πολιτική, επανήλθε στο κόμμα του και κατάφερε να γίνει αρχηγός κόντρα στο χαϊδεμένο παιδί της διαπλοκής και των μίντια… Όμως ο δρόμος του Σαμαρά προς την πρωθυπουργία είναι δύσβατος και όχι απλώς ανωφερής. Οι λόγοι είναι πολλοί. Αλλά ένας από αυτούς είναι καθοριστικά αρνητικός: Στη σημερινή, πρωτόγνωρη και δραματική για την Ελλάδα εποχή, δεν ισχύει σχεδόν κανένα από τα γνώριμα στοιχεία του παρελθόντος. Από εκείνα δηλαδή που προϊδέαζαν για την εκ περιτροπής, αδιατάρακτη εναλλαγή των δύο μεγάλων στην εξουσία…
Ασφαλώς, όλα αυτά θα συζητηθούν στο εν εξελίξει Συνέδριο της ΝΔ. Αλλά όπως είναι γνωστό, τα συνέδρια των κομμάτων μονάχα μερικώς συμβάλλουν προωθητικά στην επανάκτηση της εξουσίας. Συνήθως λειτουργούν συσπειρωτικά, δίνουν κάποια φρεσκάδα και πνοή, ειδικά σ’ ένα κόμμα εξουσίας που έχει νωπή την πικρή εμπειρία της λαϊκής αποδοκιμασίας, αλλά πέραν ου. Η «δουλειά», η επίμοχθη προσπάθεια για νέο προφίλ, στρατηγική, οι τακτικές κινήσεις και βέβαια ένα συγκροτημένο σχέδιο για τη χώρα δεν είναι υπόθεση του Συνεδρίου. Αυτά απαιτούν πολύμηνη σοβαρή επεξεργασία, οργανωτική δουλειά εις βάθος και ικανό πολιτικό δυναμικό, που βαθμηδόν θα εμφανίζει ένα κόμμα απαλλαγμένο από τα βάρη του παρελθόντος, με πειστικές απαντήσεις για το μέλλον. Πόσω μάλλον όταν μια χώρα διέρχεται την πλέον σοβαρή κρίση της ιστορίας της…
Ως αρχηγός της ΝΔ, ο Σαμαράς θυμίζει μέχρι τώρα ικανό καπετάνιο μικρού φορτηγού που βρέθηκε να διευθύνει υπερωκεάνιο σε φουρτούνα. Οι σκοτούρες και τα προβλήματα ενός μεγάλου σκάφους -και δη υπό συνεχή τρικυμία- είναι διαφορετικά. Ασυνήθιστος ο Σαμαράς, έδωσε αρκετά αρνητικά δείγματα σε ζητήματα πλοήγησης. Πρώτον, δεν διάβασε νωρίς τους καταστροφικούς χειρισμούς του πρωθυπουργού στο θέμα της κρίσης. Κάπως μουδιασμένος ασκούσε γενικόλογη κριτική, τη στιγμή που υπήρχε αδήριτη ανάγκη να αναδειχθεί πειστική εναλλακτική λύση. Όταν έφτασε ο κόμπος στο… Μνημόνιο, η άρνηση του Σαμαρά να το ψηφίσει δεν του έδωσε πόντους, διότι η κοινωνία, παρότι οργισμένη αλλά και τρομοκρατημένη από την κυβερνητική προπαγάνδα, δεν έβλεπε σοβαρή εναλλακτική πρόταση στον ορίζοντα. Τραγική ολιγωρία εκ μέρους της ΝΔ, με εύλογο κόστος…
Δεύτερον, ο Σαμαράς, μιμούμενος τον Γ. Παπανδρέου, άρχισε να μιλάει την ίδια γλώσσα, χρησιμοποιώντας ακριβώς τις ίδιες εκφράσεις για ζητήματα εσωτερικής κάθαρσης, ανακαίνισης του κόμματος και κριτικής θεώρησης του κυβερνητικού παρελθόντος της ΝΔ. Δόκιμος τρόπος, αλλά όχι τόσο αποτελεσματικός. Ο κουρασμένος κόσμος τα έχει ξανακούσει και τα προσπερνάει, όταν δεν εμπεριέχουν κάτι νέο, ευφάνταστο και θελκτικό. Εξάλλου, όλα αυτά ελάχιστα είχαν βοηθήσει τον Γ. Παπανδρέου να διεκδικεί με αξιώσεις την εξουσία. Μονίμως είχε χαμηλά ποσοστά και υψηλό βαθμό ανυποληψίας. Κι αν έγινε πρωθυπουργός, το οφείλει κατά μέγα μέρος, αν όχι αποκλειστικά, στην αυτοκτονική συμπεριφορά του Καραμανλή…
Τρίτον, ο Σαμαράς επιχειρεί βιαστικά, αγχωδώς και με κάποια λυρική ελαφρότητα να επιχωματώσει τα κενά, να δείξει ότι η ΝΔ βρίσκεται σε εγρήγορση και να αποδείξει ότι αποκτά δυναμική κόμματος εξουσίας… Αντί να μιλάει λίγο, με ειδικό βάρος στα λόγια του, και να συνδυάζει τις εύστοχες επιλογές (π.χ. ουσιαστική και επώδυνη αυτοκριτική, στην οποία όντως προέβη) με στιβαρές παρεμβάσεις και σοβαρές προτάσεις, επικοινωνιακά προσπελάσιμες, προτιμά ένα είδος σχολιασμού επί παντός. Λες και είναι σχολιαστής στα βραδινά δελτία και όχι αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τέταρτον, ο νέος ηγέτης της ΝΔ, αντιμέτωπος είν’ αλήθεια με το σοβαρό θέμα της έλλειψης στελεχών, δεν ευτύχησε σε ορισμένες επιλογές προσώπων, ούτε στην αναχαίτιση ενός κύματος φλύαρης πολυγνωμίας εκ μέρους στελεχών, βουλευτών και πρώην υπουργών… Συμβαίνουν αυτά σε κόμματα εξουσίας που βιώνουν έντονη υπαρξιακή κρίση μετά από εκλογική ήττα. Όμως τίποτε δεν προϊδέαζει ότι τα φαινόμενα αυτά θα εκλείψουν. Αντιθέτως, θα πυκνώνουν και θα πολλαπλασιάζονται όσο η ΝΔ παραμένει ιδεολογικά χλωμή, οργανωτικά υδαρής και πολιτικά αδύναμη ως πρόταση εξουσίας.
Στα θετικά του Σαμαρά καταχωρίζεται ο τρόπος που αντιμετώπισε την κυρία Μπακογιάννη. Η χαίνουσα πληγή θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μόνιμο έλκος. Επομένως η διαγραφή ήταν μονόδρομος. Αν συνυπολογιστεί ότι ο λόγος της απομάκρυνσης ήταν ένα καίριο θέμα, το Μνημόνιο, ένα θέμα που θα επιβαρύνει μονίμως την κυρία Μπακογιάννη και θα την ακολουθεί ως απειλητική σκιά, η επιλογή του Σαμαρά προκύπτει επωφελής και ως επένδυση για το μέλλον. Υπό συνθήκες κρίσης, με την κοινωνία οργισμένη, είναι δύσκολο να ξεχαστεί η κατάφαση της Μπακογιάννη στο Μνημόνιο, το ΔΝΤ και τα εξοντωτικά μέτρα… Ωστόσο το κόμμα της θα δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα στη ΝΔ του Σαμαρά, ακόμη κι αν περιοριστεί σε ποσοστά σαν κι αυτά που είχε το κόμμα του πατέρα της προτού αυτός προσχωρήσει στη ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τα ποσοστά αυτά ενδεχομένως να αποδειχθούν κρίσιμα, αν ληφθεί υπόψη ότι η ΝΔ πλαγιοκοπείται από δύο πλευρές και ότι ο Καρατζαφέρης και η Μπακογιάννη, ιδίως η δεύτερη, θα έχουν αμέριστη τη συμπαράσταση και δεδομένη την προβολή από τα μίντια και τη διαπλοκή…
Ο Σαμαράς διαθέτει δύο πολύτιμα όπλα στο οπλοστάσιό του. Το ένα αφορά τις απόψεις και τη στάση του στα εθνικά θέματα. Αν ο συκοφαντημένος πατριωτισμός του δεν εκτραπεί σε φτηνό εθνικιστικό παραλήρημα, θα αποδειχθεί τα μάλα ενισχυτικός στην εδραίωση ενός σοβαρού ηγετικού προφίλ… Το άλλο όπλο, εξίσου σημαντικό, είναι η οπτική, οι γνώσεις, οι απόψεις του για τα οικονομικά. Όμως θα παραμείνουν γράμμα κενό τα στοιχεία αυτά αν ο Σαμαράς δεν αποδυθεί σε μια σοβαρή, εξαντλητική προσπάθεια να συγκροτήσει ένα σοβαρό και αξιόπιστο σχέδιο για την ελληνική οικονομία. Τα δήθεν προγράμματα του παρελθόντος, σαν κι αυτά στα οποία αρέσκονται τα δύο κόμματα εξουσίας, δεν αρκούν. Έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή της ιλουστρέ φλυαρίας και των ανέξοδων εξαγγελιών…
Όμως, ακόμη και στην περίπτωση που ο Σαμαράς καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας εσωτερικής αναγέννησης και στο αίτημα για μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση εξουσίας –στο πλαίσιο της καθεστωτικής λογικής, φυσικά– πάλι δεν είναι βέβαιο ότι θα φτάσει στην πρωθυπουργία. Το είχαμε επισημάνει και σε παρελθόντα σημειώματα: Η σημερινή σύγχυση, η απαξίωση των δύο μεγάλων κομμάτων και το κρυμμένο κοινωνικό ηφαίστειο οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η διαφαινόμενη συντριβή του Γ. Παπανδρέου στις εκλογές δεν οδηγεί απαραίτητα τον Σαμαρά στο Μαξίμου…