Τρέμουν κοινωνική έκρηξη που θα φέρει τη χρεοκοπία!

Στην κυβέρνηση είναι διάχυτη η αίσθηση ότι βγήκε πέρα ο πρώτος γύρος σταθεροποιητικών μέτρων, αλλά τα δύσκολα μόλις τώρα αρχίζουν. «Σηκώνουμε το βάρος του σκληρότερου προγράμματος που έχει εφαρμοσθεί ποτέ», τονίζουν κυβερνητικά στελέχη και δεν κρύβουν την ανησυχία τους ότι πολλά μπορεί να πάνε στραβά τους επόμενους κρίσιμους μήνες και να τεθεί σε κίνδυνο η υλοποίηση των μέτρων που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο με την ΕΕ και το ΔΝΤ.

Όπως επισημαίνουν πηγές του οικονομικού επιτελείου, το δυσκολότερο στοίχημα δεν θα είναι η ίδια η εφαρμογή των μέτρων, αλλά η πολιτική τους διαχείριση, που σε κάθε βήμα μπορεί να κρύβει κινδύνους ανεξέλεγκτων αντιδράσεων. Στην παρούσα φάση το βάρος της εφαρμογής των μέτρων του μνημονίου έχει φύγει, σε κάποιο βαθμό, από το υπουργείο Οικονομικών και μεταφέρεται σε άλλα υπουργεία, με τον στενό συνεργάτη του Γ. Παπακωνσταντίνου, Γ. Ζαννιά, να παρακολουθεί επί καθημερινής βάσεως την πορεία εφαρμογής, σε συνεννόηση με «συνδέσμους» που έχουν υποδειχθεί από όλα τα υπουργεία.

«Αγκάθια» το Ασφαλιστικό
και οι μεταφορές

Ο Ανδρέας Λοβέρδος έχει αυτήν την περίοδο τη δύσκολη αποστολή να ελέγξει τις αντιδράσεις που αναπόφευκτα θα ξεσπάσουν όταν οριστικοποιηθεί το περιεχόμενο του «πακέτου» του νέου Ασφαλιστικού και δεν είναι τυχαίο ότι επιχειρεί με συνεχείς πολιτικούς ελιγμούς, που από τις αγορές παρακολουθούνται στενά για την ανίχνευση οποιασδήποτε προσπάθειας ακύρωσης μέτρων του μνημονίου, να διαχειρισθεί πολιτικά το πρόβλημα.

Ο υπουργός Εργασίας παίζει τώρα το τελευταίο του χαρτί, για να διατηρήσει ως έχει το σχέδιό του για το Ασφαλιστικό, χωρίς δηλαδή να επισπευσθεί η εφαρμογή του μέτρου της κατάργησης της κρατικής εγγύησης για όλες τις συντάξεις (από το 2018 να έλθει στο 2015, όπως απαιτούν οι «επιτηρητές») ή να καθιερωθεί η 40ετία ως «άκαμπτος» χρόνος παραμονής στην αγορά εργασίας πριν από τη συνταξιοδότηση. Με την αναλογιστική μελέτη που καταρτίσθηκε σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, ο κ. Λοβέρδος επιχειρεί να πείσει τους «επιτηρητές» ότι το σύστημα θα είναι βιώσιμο μέχρι το 2030 με τα μέτρα του νομοσχεδίου του ως έχουν, ώστε να αποφύγει το «πικρό» φάρμακο των ακόμη πιο επώδυνων περιοριστικών μέτρων.

Όμως, η προσπάθεια αυτή δεν έχει πολλές πιθανότητες να αποδώσει αποτελέσματα: Σύμφωνα με πληροφορίες, ΕΕ και ΔΝΤ ανησυχούν ιδιαίτερα ότι οποιοδήποτε «σήμα» χαλάρωσης της εποπτείας στην Ελλάδα θα κλονίσει την αξιοπιστία του προγράμματος που εφαρμόζεται, προκαλώντας ακόμη βιαιότερες επιθέσεις στο ευρώ και στα ομόλογα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, καθώς οι αγορές είναι πεπεισμένες ότι τα προγράμματα σταθεροποίησης που επιχειρούν να εφαρμόσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένα να πέσουν στο κενό, λόγω των εκρηκτικών αντιδράσεων και της ίδιας της ανεξέλεγκτης δυναμικής υπερχρέωσης των ευρωπαϊκών χωρών.

Στο πεδίο της απελευθέρωσης αγορών και επαγγελμάτων, που αντιμετωπίζεται από τους «επιτηρητές» ως ένα σημαντικό τεστ πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης για σύγκρουση με ισχυρές συντεχνίες, η πολιτική διαχείριση είναι εξίσου δύσκολη. Ο Δ. Ρέππας αντιλαμβάνεται, για παράδειγμα, ότι θα είναι κίβδηλη η απελευθέρωση των οδικών μεταφορών, με το μοντέλο που έχει συμφωνήσει με τους ιδιοκτήτες φορτηγών, δηλαδή με καθιέρωση τόσο υψηλών τελών απόκτησης αδειών, που θα συμφέρει κάποιον περισσότερο να αγοράσει μια υφιστάμενη άδεια στη «μαύρη αγορά»!

Ο κ. Ρέππας αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να μειωθούν τα τέλη, καθώς η Κομισιόν έχει προειδοποιήσει, ανεξάρτητα από τη διαδικασία επιτήρησης, ότι δεν θα αρκεσθεί αυτήν τη φορά στην αποστολή του φακέλου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά ενδέχεται να κάνει χρήση και του θεσμικού πλαισίου που επιτρέπει το προσωρινό «πάγωμα» των κοινοτικών κονδυλίων στο υπουργείο μέχρι να συμμορφωθεί με τις κοινοτικές υποδείξεις. Όσο πιο «γνήσια» απελευθέρωση των μεταφορών προωθήσει, όμως, ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, τόσο πιο κοντά θα έρχεται ο κίνδυνος μιας δυναμικής απεργιακής κινητοποίησης των φορτηγατζήδων που θα παραλύσει την οικονομία.

Κυβερνητικά στελέχη δεν περιμένουν σύντομα ανεξέλεγκτες κοινωνικές αντιδράσεις στα μέτρα, ακόμη και όταν έλθει πιο κοντά η ψήφιση του «σκληρού» νέου Ασφαλιστικού. Εκτιμούν ότι η κόπωση, αλλά και το σοκ από τα τραγικά γεγονότα στο κατάστημα της Marfin θα κρατήσουν υπό έλεγχο τις αντιδράσεις στους δρόμους της Αθήνας μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

Όμως, ιδιαίτερα δύσκολη θεωρείται η φθινοπωρινή περίοδος, καθώς τότε θα έχουν γίνει ακόμη πιο αισθητές οι συνέπειες της ύφεσης και των πρωτοφανών περικοπών στα εισοδήματα των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων. Η δύσκολη φετινή τουριστική σεζόν αναμένεται ότι δεν θα προσφέρει ανάσες από τον τουρισμό στην οικονομική δραστηριότητα και το φθινόπωρο το κλίμα στην κοινωνία θα είναι πλέον εκρηκτικό, καθώς μάλιστα θα αρχίζει η προεκλογική περίοδος για τις τοπικές εκλογές του φθινοπώρου. «Αν βγει και το φθινόπωρο χωρίς ανεξέλεγκτα γεγονότα στους δρόμους, θα μπορούμε να μιλάμε για σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας του σταθεροποιητικού προγράμματος», τονίζουν κυβερνητικά στελέχη.

Οι τριμηνιαίοι έλεγχοι

Σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του Ιουνίου από τους «επιτηρητές», όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι το τεστ θα περάσει με υψηλή βαθμολογία, χωρίς δηλαδή να γίνουν σ’ αυτήν τη φάση υποδείξεις για πρόσθετα μέτρα. Κυβερνητικά στελέχη δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους, όμως, για τις επόμενες φάσεις τριμηνιαίων ελέγχων: Αν κάτι πάει στραβά, οι επιτηρητές έχουν την εξουσιοδότηση να επιβάλουν στην κυβέρνηση σκληρά διορθωτικά μέτρα, για να διορθωθούν έγκαιρα οι αποκλίσεις. Σ’ αυτήν την περίπτωση, αν η κυβέρνηση δεν έχει το αναγκαίο πολιτικό κεφάλαιο για να επιβάλει τη «διόρθωση», μέσα σε ένα κλίμα οξυνόμενων κοινωνικών αντιδράσεων, θα είναι ορατός ο κίνδυνος εκτροχιασμού του σταθεροποιητικού προγράμματος, που θα ενεργοποιήσει άμεσα τα σενάρια διακοπής της διεθνούς χρηματοδότησης, αναδιάρθρωσης του χρέους και εξόδου από το ευρώ.

Μάλιστα, το περίεργο είναι ότι οι αγορές είναι πεπεισμένες ότι ακόμη και αν η κυβέρνηση εφαρμόσει κατά γράμμα το σταθεροποιητικό πρόγραμμα, θα είναι πάλι «καταδικασμένη» να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους. Το πρόγραμμα προβλέπει ότι ακόμη και αν εφαρμοσθούν όλα τα μέτρα, το 2013 το δημόσιο χρέος θα φθάνει το 150% του ΑΕΠ και οι διεθνείς αναλυτές πιστεύουν ότι θα είναι πάλι αδύνατο να εξυπηρετηθεί ομαλά, χωρίς δηλαδή να «κουρευτούν» οι απαιτήσεις των πιστωτών μας, με μια αναδιάρθρωση του χρέους.

Ο Γ. Παπακωνσταντίνου αντιπαρέρχεται αυτά τα σενάρια, δηλώνοντας ότι όχι μόνο αποκλείεται η αναδιάρθρωση, αλλά η χώρα είναι ενδεχόμενο να επανέλθει στις αγορές για νέο δανεισμό το 2011. Όμως αυτές οι δηλώσεις δεν πείθουν κανένα παράγοντα της διεθνούς αγοράς, καθώς μάλιστα βλέπουν ότι τα μηνύματα και από την Ισπανία είναι άκρως ανησυχητικά: Το τραπεζικό σύστημα κλονίζεται, η κυβέρνηση φαίνεται αδύναμη να προωθήσει το σταθεροποιητικό πρόγραμμα, ενώ τα συνδικάτα αρχίζουν δυναμικές κινητοποιήσεις.

Στην κυβέρνηση, όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Ισπανία, καθώς έχουν τη δυναμική να εκτροχιάσουν ολόκληρο τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της κρίσης υπερχρέωσης, που κλυδωνίζει την Ευρωζώνη. Και δεν κρύβουν τον φόβο τους ότι μια «φωτιά» στην Ισπανία μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτη πυρκαγιά σε όλη την Ευρωζώνη…