Τουρκία και Ισραήλ στα πρόθυρα… ανθρωπιστικής «κρίσης» για τη Γάζα
Η Άγκυρα έδωσε το πράσινο φως για τη συμμετοχή της τουρκικής αποστολής στη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια, στην οποία συμμετέχουν ακτιβιστές και από τη χώρα μας, στοχεύοντας να ενισχύσει τους Παλαιστινίους που βρίσκονται αποκλεισμένοι στη Γάζα. Η κίνησή της αυτή, ωστόσο, έχει προκαλέσει αντιδράσεις από την ισραηλινή πλευρά, η οποία φαίνεται αποφασισμένη να προασπιστεί τα συμφέροντά της.
Πριν από λίγες μέρες απέπλευσε από τα μικρασιατικά παράλια το τουρκικό σκάφος «Μαβί Μαρμαρά» (Γαλάζια Προποντίδα) με προορισμό τη Γάζα της Παλαιστίνης. Το σκάφος που μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια και μερικές εκατοντάδες ακτιβιστές στην περιοχή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διεθνούς πρωτοβουλίας, η οποία απαρτίζεται ήδη από έναν μικρό στολίσκο 8 περίπου πλοίων.
Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν άμεση στο άκουσμα της απειλής παραβίασης του αποκλεισμού. Το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας έσπευσε να ανακοινώσει ότι θα παρεμποδίσει τον κατάπλου στη Γάζα του στόλου που μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους και ότι θα τον κατευθύνει προς ισραηλινά λιμάνια για την εκφόρτωση του φορτίου του, διατηρώντας έτσι τον αποκλεισμό. Στο ισραηλινό λιμάνι Ασντότ οι Ισραηλινοί προτίθενται να ελέγξουν εξονυχιστικά το περιεχόμενο της ανθρωπιστικής βοήθειας και να την κατευθύνουν διά ξηράς προς τη Λωρίδα της Γάζας. Εξάλλου, απ’ ό,τι μας μεταφέρει ο τουρκικός και ο ισραηλινός Τύπος, το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να έχει ενημερώσει τους πρεσβευτές των χωρών, ανθρωπιστικές οργανώσεις των οποίων συμμετέχουν στην κίνηση, για τα μέτρα που έχει λάβει το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας. Οι Ισραηλινοί δεν παρέλειψαν να ζητήσουν ακόμη τη συμμόρφωση με τα μέτρα και την έμπρακτη υποστήριξή τους.
Από την πλευρά του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, διά στόματος του εκπροσώπου του, έσπευσε να υποστηρίξει την προσπάθεια δηλώνοντας ότι στην περίπτωση που το εν λόγω εγχείρημα εκληφθεί μόνο ως ανθρωπιστική βοήθεια, θα ξεπεραστούν εύκολα ανεπιθύμητες δυσχέρειες.
Έχοντας δηλώσει ότι μια τέτοια κίνηση ενδεχομένως θα συμβάλει στην επίλυση και του Μεσανατολικού, σημείωσε ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί νέα ένταση στην περιοχή.
Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί η στάση που υιοθέτησε ο τουρκικός μη κυβερνητικός οργανισμός που έχει αναλάβει τη διεκπεραίωση της ανθρωπιστικής αποστολής. Ο οργανισμός αυτός δεν είναι άλλος από το Ίδρυμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (ΙΗΗ), που ελέγχεται από τους ισλαμιστές και δραστηριοποιείται σε περιοχές υψηλής έντασης (Βοσνία, Κόσοβο, Αφγανιστάν κ.ά.). Η αποφασιστική στάση του Ισραήλ προκάλεσε, λοιπόν, παραλήρημα στη διοίκηση του εν λόγω «ανθρωπιστικού» οργανισμού. Ο πρόεδρός του Μπουλέντ Γιλντιρίμ δήλωσε, κατά την αναχώρηση της αποστολής, ότι οι συμμετέχοντες ξεκινούν το ταξίδι τους «εις το όνομα του Αλλάχ», «για τους αναξιοπαθούντες, τα παιδιά και τις γυναίκες της Γάζας, που αναμένουν βοήθεια», εκφράζοντας την επιθυμία του «να πραγματοποιήσουν τον στόχο τους με το θέλημα του Θεού και με το θέλημά Του να πετύχουν έναν από αυτούς τους στόχους» («Ζαμάν», 28/5/2010).
Απευθυνόμενος στους ισραηλινούς αξιωματούχους, οι οποίοι φέρονται να έχουν απειλήσει να εφαρμόσουν δύο μέτρα και δύο σταθμά έναντι των ακτιβιστών ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους, σημείωσε ακόμη ότι οι Ισραηλινοί έκαναν προετοιμασίες στο λιμάνι. «Μας απειλούν ότι θα μας συλλάβουν και ότι προτίθενται να μας αφήσουν ελεύθερους αφού μας ανακρίνουν, ενώ θα κρατήσουν για πολύ καιρό ακόμη τους παλαιστίνιους και τους άραβες συναγωνιστές μας. Δεν ξέρουν ότι όταν εμείς ξεκινάμε, δεν αφήνουμε πίσω κανέναν συναγωνιστή μας. Ή όλοι ή κανείς! Θα αντισταθούμε και η αντίστασή μας θα νικήσει! Μαζί μας δεν έχουμε ούτε μαχαίρι. Αλλά η ψυχή μας είναι αντάξια στρατού. Όποιος μας αγγίξει θα υποστεί τις συνέπειες» («Ζαμάν» και «Γιενί Σαφάκ», 28/5/2010).
Ανεξάρτητα από την έκβαση της ανθρωπιστικής αποστολής και την προσπάθεια παραβίασης του απαράδεκτου αποκλεισμού της Γάζας που έχει επιβάλει το Ισραήλ, όλα συνηγορούν στο ότι η ένταση μεταξύ Άγκυρας και Τελ-Αβίβ συνεχίζει να κλιμακώνεται. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πρώην στρατηγικών εταίρων δεν είναι καθόλου επιφανειακή, αλλά η εξέλιξή της ορίζεται από τα εθνικά και θρησκευτικά στερεότυπα. Αυτό προκύπτει και από τη συμπεριφορά της Άγκυρας ως προστάτιδας δύναμης των μουσουλμάνων της περιοχής. Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία θέλει να διεκδικήσει την «κληρονομιά» της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά και να παριστάνει τη Μεγάλη Δύναμη στο διεθνές στερέωμα.
Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος