ΠΟΣΟ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΖΩΝΗ;

Αυτή είναι η τυπική άποψη του θέματος, όμως επί της ουσίας οι θέσεις που έλαβε η γερμανική κυβέρνηση σε γενικές γραμμές κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Αναγκάστηκε να το αναγνωρίσει και ο γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί και να ευθυγραμμιστεί με τις απόψεις Μέρκελ. Επί της ουσίας λοιπόν η κ. Μέρκελ έχει δίκιο, αλλά σε ορισμένα σημεία έχει αστοχήσει, φανερώνοντας τις τάσεις ηγεμονίας της Γερμανίας μέσα στην Ευρώπη.

Ατυχής υπήρξε η δήλωση ότι το ευρώ κινδυνεύει από το σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Αυτό έδωσε έναυσμα στους κερδοσκόπους τής χρηματοπιστωτικής αγοράς να επιτεθούν εναντίον του ευρώ. Το ευρώ έτσι γνώρισε μια κατρακύλα που ναι μεν ευνόησε τις εξαγωγικές δραστηριότητες του δίδυμου Γερμανίας – Γαλλίας, όμως επλήγη η διεθνής αξιοπιστία του ευρώ ως αποθεματικού χρήματος. Φυσικά κέρδισαν οι κερδοσκόποι και από τη διατάραξη της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου.

Πολύ σωστή ήταν η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να απαγορεύσει τις χρηματιστηριακές πράξεις του short selling. Είναι το πιο αμαρτωλό τραπεζικό παράγωγο προϊόν, μαζί με το CDS. Το short selling είναι οι ακάλυπτες ανοιχτές πωλήσεις τραπεζικών μετοχών και κρατικών ομολόγων στα διάφορα χρηματιστήρια. Η πρακτική αυτή δίνει τη δυνατότητα στους κερδοσκόπους να πουλήσουν μετοχές ή ομόλογα που δεν κατέχουν, με την κάλυψη των τραπεζών. Και στη συνέχεια, τις μέρες που οι μετοχές ή τα κρατικά ομόλογα πέφτουν, αγοράζουν με χαμηλότερες τιμές και επωφελούνται της διαφοράς. Και εξοφλούν κατ’ αυτόν τον τρόπο τις υποχρεώσεις τους, χωρίς να δεσμεύουν σχεδόν καθόλου δικά τους κεφάλαια. Η κερδοσκοπία του αέρα. Η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να χτυπήσει τουλάχιστον μέσα στη γερμανική χρηματοπιστωτική αγορά αυτές τις κερδοσκοπικές κινήσεις προκάλεσε πανικό στους κερδοσκόπους, με αποτέλεσμα την πτώση όλων σχεδόν των χρηματιστηρίων. Στους κερδοσκόπους και στους επενδυτές μετοχών και ομολόγων δεν άρεσε η απόφαση αυτή και εξαπέλυσαν τα βέλη τους εναντίον της Μέρκελ επιστρατεύοντας και τα πληρωμένα «παπαγαλάκια». Εξάλλου τα CDS αποτελούν άλλη μια «εμπνευσμένη» σύλληψη των νοσηρών εγκεφάλων της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Είναι τα ασφάλιστρα έναντι χρεοκοπίας κρατικών ομολόγων. Είναι ένα είδος τζόγου που στηρίζεται στις επιθέσεις που οργανώνουν αυτοί που συμμετέχουν στο παιχνίδι και βουλιάζουν έτσι όχι μόνον τα κρατικά ομόλογα, αλλά και ολόκληρες τις οικονομίες των κρατών. Αυτά τα κερδοσκοπικά παιχνίδια της απάτης έπρεπε προ πολλού να τα είχαν χτυπήσει τα κράτη. Και να τα είχαν αφανίσει ως παράγωγα προϊόντα διεστραμμένων απατεώνων. Εδώ και τρία χρόνια όλοι ζητούσαν μέτρα εναντίον των αμαρτωλών κερδοσκοπικών παιχνιδιών και πρώτος ο γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί. Όμως πρώτη φορά βλέπουμε στη Γερμανία να λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα ενάντια στα κερδοσκοπικά παιχνίδια. Και αυτό ήταν το κίνητρο που οδήγησε τον Σαρκοζί να ευθυγραμμιστεί με την απόφαση αυτή της Μέρκελ.

Ατυχής υπήρξε η εισήγηση της Μέρκελ για τιμωρία των χωρών που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα. Οικονομικά σωστή και θεμελιωμένη είναι η άποψή της ότι τα κράτη δεν επιτρέπεται να ζουν σε επίπεδο πέρα από τις παραγωγικές τους δυνατότητες και να δημιουργούν δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα. Αλλά τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στις περιπτώσεις αυτές δεν μπορεί και δεν νομιμοποιείται η Γερμανία να τα εφαρμόζει. Η τιμωρία σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να αποφασίζεται από τα αρμόδια όργανα της Ευρωζώνης και μόνο. Ως τιμωρία η Μέρκελ θέλησε να επιβάλει α) μπλοκάρισμα των πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για τις χώρες που δεν συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας, β) αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και γ) οι χώρες που παρουσιάζουν αδικαιολόγητα δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα θα πρέπει να οδηγούνται σε καθεστώς ελεγχόμενης πτώχευσης, με βάση μια διαδικασία που θα υιοθετηθεί κατά περίπτωση από τα αρμόδια όργανα της Ευρωζώνης.

Αυτές οι τιμωρίες είναι υπερβολικές και δεν είναι δυνατόν να ισχύουν μέσα στο πλαίσιο μιας οικονομικής και νομισματικής ένωσης που υποτίθεται ότι αντιμετωπίζει όλα τα κράτη ισότιμα και λαβαίνει αποφάσεις στήριξης των οικονομικά ασθενέστερων κρατών. Βέβαια η Γερμανία έχει κάθε συμφέρον να μη συμμετέχει στα σχέδια στήριξης των ασθενών οικονομιών της Ευρωζώνης, επιδιώκοντας μόνο να απολαμβάνει των πλεονεκτημάτων που εξασφαλίζει η οικονομική και νομισματική ένωση στις ισχυρές οικονομίες που μετέχουν σ’ αυτήν.

Είχε πάρα πολύ δίκιο η κ. Μέρκελ όταν ζήτησε από τους ηγέτες της ΕΕ να συνασπιστούν για να εξασφαλίσουν ότι στο μέλλον οι αγορές δεν θα μπορούν να εκβιάζουν τα κράτη. Και αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο τα κράτη της Ευρωζώνης και της ΕΕ, αφορά όλα τα κράτη του πλανήτη μας. Γιατί οι κερδοσκόποι χτυπάνε ανεξαιρέτως όλες τις οικονομίες και εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες τους. Και οδηγούν τους λαούς σε πλήρη εξαθλίωση, όπως αυτό φάνηκε καθαρά και στην περίπτωση των χωρών της Νότιας Αμερικής και των χωρών της Ασίας. Το γεγονός είναι ένα: υπάρχει απόλυτη ανάγκη η δραστηριότητα των κερδοσκοπικών κεφαλαίων να σταματήσει οριστικά γιατί θα προκαλούν συνεχείς διεθνείς κρίσεις. Αυτό το κατανόησε πλήρως η πολιτική ηγεσία, αν και κάπως αργά. Έτσι και ο Πρόεδρος Ομπάμα κατάφερε να ψηφιστεί στο Κογκρέσο νόμος που θέτει υπό περιορισμό αυτές τις παράνομες κερδοσκοπικές δραστηριότητες των επενδυτικών τραπεζών, των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και των οίκων αξιολόγησης. Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκε και η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να απαγορεύσει το short selling και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια με τα περίφημα CDS.

Όλοι οι αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν διαφωνία με τη διαπίστωση της Μέρκελ ότι το ευρώ κινδυνεύει. Πόσο άραγε δίκιο έχει η Μέρκελ; Αν υπάρξει κάποιος κίνδυνος για το ευρώ θα προέλθει από την ανυπαρξία ανάπτυξης στις χώρες της Ευρωζώνης. Κινδυνεύει από μη ανάπτυξη, που αν συνεχιστεί για μεγάλη χρονική περίοδο μπορεί να οδηγήσει την Ευρωζώνη σε στασιμοπληθωρισμό. Αυτή τη στιγμή οι εκτιμήσεις των περισσότερων οικονομολόγων συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται οικονομικά σε χειρότερη μοίρα και από τις ΗΠΑ, αλλά και από μικρότερες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως είναι για παράδειγμα η οικονομία της Ελβετίας, της Σουηδίας και της Δανίας. Έτσι, για να περιοριστούμε μόνον στις εκτός ζώνης ευρωπαϊκές οικονομίες. Πέρα όμως από τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού υπάρχει και ένα επικίνδυνο χάσμα ανταγωνιστικότητας στις χώρες της Ευρωζώνης. Για παράδειγμα, η διαφορά ανταγωνιστικότητας μεταξύ Γερμανίας και Πορτογαλίας ή μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας είναι τεράστια. Και αυτό οφείλεται βασικά στις διαφορές που παρουσιάζουν οι οικονομίες στον τεχνολογικό τομέα. Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, για παράδειγμα, που εμφανίζει η Ελλάδα, δεν μπορεί να καλυφτεί με τη δομή με την οποία έχει οικοδομηθεί η Ευρωζώνη. Μοναδική διέξοδος παραμένει η μείωση των αποδοχών των εργαζομένων που θα επιφέρει και ανάλογη μείωση του παραγωγικού κόστους. Και αυτό ισχύει επίσης για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης που χαρακτηρίζονται αδύναμοι κρίκοι. Βέβαια και στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης που βρίσκονται στον Νότο έχουν ληφθεί μέτρα, αλλά όχι του ιδίου βαθμού σκληρότητας και κοινωνικής αναλγησίας όπως στην Ελλάδα. Και όσο η κυβέρνησή μας ενδίδει συνεχώς τόσο αυξάνονται οι απαιτήσεις της τρόικας για πλήρη εξαθλίωση του ελληνικού λαού. Εν πάση περιπτώσει, τα δημοσιονομικά προβλήματα και η ανταγωνιστικότητα δεν πρόκειται να διορθωθούν εύκολα και γρήγορα. Πρέπει λοιπόν να είμαστε προδιατεθειμένοι να υποστούμε τα χειρότερα, εκτός απροόπτου.

Σε παλαιότερο άρθρο μας είχαμε προβλέψει ότι οι δυτικές χώρες βαδίζουν σε ένα είδος οικονομικής δικτατορίας. Μπορεί ο κ. Παπανδρέου να νομίζει ότι ασκεί καθήκοντα πρωθυπουργού, αλλά αυτό είναι όνειρο. Την εξουσία την παρέδωσε στους εμπειρογνώμονες της τρόικας. Τα μέτρα που λαμβάνει έρχονται απευθείας από εκεί. Και η δική μας κυβέρνηση απλώς τα υλοποιεί!

Ειδικά όσον αφορά τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής φαίνεται ότι θα αποδώσουν, αλλά θα πρέπει να μην περιοριστούν σε ορισμένες κατηγορίες, αλλά να επεκταθούν σε όλους εκείνους που δεν σεβάστηκαν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, είτε είναι πολιτικοί, είτε επιχειρηματίες.

Τελειώνοντας και για να επανέλθουμε στο θέμα μας θα πρέπει να τονίσουμε την αντίθεσή μας στην εισήγηση ορισμένων κορυφαίων παραγόντων της ΕΕ που θέλουν να εκμεταλλευτούν τις σημερινές δύσκολες μέρες για να πετύχουν θεσμική ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης μέσα στους κόλπους της ΕΕ ή έστω της Ευρωζώνης. Και η πρώτη απόπειρα γίνεται τώρα με τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, που ορισμένοι απαιτούν να θεσμοθετηθεί ο έλεγχος και η έγκρισή τους πρώτα από την ηγεσία της Ευρωζώνης και στη συνέχεια να εισάγονται στα εθνικά κοινοβούλια για ψήφιση. Ουσιαστικά δηλαδή πρόκειται για αφετηρία της οικονομικής διακυβέρνησης από τα κεντρικά όργανα της ΕΕ και της ΟΝΕ.