Αρνιέμαι την ανάπαυση γιατί προσδοκώ την ανάσταση

Χαρές. Και λύπες… που συνεχίζονται και σήμερα. Αλλά δεν το βάζει κάτω. Ο αγωνιστής πολεμάει, δεν αποστρατεύεται πριν από τον θάνατο. Κι αν είναι τυχερός, ούτε μετά τον θάνατο…

Του ζητήσαμε να μας πει ποια είναι η πιο σημαντική στιγμή της ζωής του. Τι δεν θα έπρεπε να είχε γίνει. Ποιες ευκαιρίες χάθηκαν. Και τι θα ευχόταν να ζήσει.
Πάντα πρόθυμος ο αγέρωχος και ακούραστος γιατρός, δίνει το στίγμα της ζωής του. Και του πάθους του.
// Συμπληρώσατε 90 χρόνια ζωής. Πώς το αντιμετωπίζετε;
Μακρά η βιολογική μου διαδρομή. Εξίσου μακρά η παρουσία μου στη δημόσια ζωή.
Μαρτύρησα τραγωδίες, εθνικές ανατάσεις και αντιστάσεις και απόμεινα θαυμαστής του απλού ανθρώπου που χωρίς προβολείς αποτελεί τον πραγματικό πρωτομάστορα και παράδειγμα προς μίμηση.
Μαρτύρησα παρεκκλίσεις, πλαστογραφίες ιδεολογιών και ιστορίας, αλλά και υπέροχες περιόδους καθολικής λαϊκής εμπλοκής.
Την ελληνική αντίσταση ενάντια στον ναζισμό, που είχε καταλυτική επίδραση στην πορεία του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.
Την εγκατάλειψη διακηρύξεων για τις οποίες θυσιάστηκαν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι.
Ως φοιτητής, τους ανεπανάληπτους αγώνες για την ένωση. Την απογοήτευση.
Τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της
ΕΟΚΑ που δεν ανάδειξε μόνο επώνυμους ήρωες, αλλά τον ηρωισμό ενός ολόκληρου λαού, του συνόλου του Κυπριακού Ελληνισμού.
Λάθη που επέτρεψαν την εμπλοκή της Τουρκίας, παρά τις πρόνοιες της συνθήκης της Λωζάννης, με τελικό αποτέλεσμα τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου με προβλεπόμενα τα αδιέξοδα και την αξιοποίησή τους από την Τουρκία. Την Τουρκανταρσία, τον Πενταδάκτυλο, την ηλίθια εγκληματική δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄, το πραξικόπημα, την εισβολή, τα διαιρετικά συρματοπλέγματα, τον βιασμό των πολυχιλιόχρονων ελληνικών παραδόσεων, την de facto διχοτόμηση και την ασπόνδυλη πολιτική της αποδοχής απαράδεκτων τετελεσμένων.
Μ’ έναν λαό που επιβίωσε πολλών επιδρομών και επιδρομέων, που έγραψε την ιστορία του με αίμα και που πρόσφατα την ώρα της κρίσης απέρριψε σχέδια που καταστρατηγούσαν κάθε έννοια δημοκρατίας και θα απέβαιναν προστάδιο εθνικού αφανισμού.
// Τώρα, τι προβλέπετε;
Δυσχερείς συνθήκες, αλλά και ορατές οι ενδείξεις για μια νέα ελπιδοφόρα πορεία.
Αναβαθμισμένος ο ρόλος της Τουρκίας. Όμως και ρήγματα στις αμερικανικές σχέσεις λόγω της προσπάθειας της Τουρκίας για έναν καινούργιο ρόλο αυτοδύναμης περιφερειακής υπερδύναμης, με σχέσεις με Ιράν – Άραβες κ.λπ. Με τον νέο ρόλο των Κούρδων.
Με την ΕΕ ακόμα να αγωνίζεται να απαλλαγεί από δορυφορικές σχέσεις και να αποβεί ένας νέος πολιτικοοικονομικός παγκόσμιος πόλος.
Με τον διαφαινόμενο ρόλο της Κίνας, της Ρωσίας και άλλων.
// Όμως ετοιμάζονται σχέδια στηριγμένα στο Σχέδιο Ανάν.
Ορθό. Όμως ο λαός αντιδρά και έχω την πεποίθηση ότι δεν θα περάσουν. Στόχος δεν πρέπει να είναι απλώς η αποφυγή απαράδεκτων εξελίξεων, αλλά μια πορεία προς θετικές εξελίξεις. Εκκρεμεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική.
// Για την Κύπρο;
Πανεθνική, γιατί το είπα πολλές φορές. Ο τούρκικος επεκτατισμός απειλεί την Κύπρο με ιμβροποίηση, αλλά και τη Θράκη με κυπροποίηση και το Αιγαίο με διχοτόμηση.
Κοινή η εθνική ταυτότητα. Κοινοί οι κίνδυνοι. Κοινή και η πορεία.
// Είστε αισιόδοξος;
Όταν αγωνίζεσαι δημιουργείς συνθήκες που δικαιολογούν αισιοδοξία. Με σύνεση, με ρεαλισμό, αλλά όχι με μοιρολατρία και αυτοεγκατάλειψη.
Θυμάμαι όταν, ως ηγέτης του ICSA (Διεθνής Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Λαών της Αφρικής ενάντια στο Απαρτχάιντ και για την απελευθέρωση του Μαντέλα), αρχίζαμε τον αγώνα με στόχο ένας άνθρωπος μία ψήφος, εθεωρούμασταν εξωπραγματικοί. Όμως εκείνοι αποδείχθηκαν λανθασμένοι. Θα δεχθώ τώρα για την πατρίδα μου καταστρατήγηση αυτής της αρχής και μετατροπή της πλειοψηφίας σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας;
// Ποια η πορεία των συνομιλιών
σήμερα;
Από τη μια έχουμε τουρκικές προτάσεις για δύο λαούς, δύο κράτη, εθνικό διαχωρισμό, εγγυήσεις και στρατιωτική παρουσία. Από την άλλη πρέπει να προβάλουμε τις δικές μας θέσεις όπως εκφράσθηκαν στο ανακοινωθέν του Εθνικού Συμβουλίου για ενότητα κράτους, χώρου, οικονομίας, θεσμών, διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απαλλαγή από έποικους, εγγυητές και ξένη στρατιωτική παρουσία.
Αντιθετικές οι τοποθετήσεις. Δεν αποδέχονται σύζευξη. Εμμονή στις αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου μάς απαλλάττει από προτάσεις που δεν γίνονται δεκτές από την πλειοψηφία του λαού (εκ περιτροπής προεδρία κ.λπ.). Αυτή πρέπει να είναι η βάση.
// Είχατε εμπλοκή στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα. Γνωρίσατε πολλούς ηγέτες. Ποια η εμπειρία σας;
Ναι, βρέθηκα στο ίδιο χαράκωμα με όλους σχεδόν τους αφρικανούς ηγέτες, αλλά μαρτύρησα και τη δημιουργία αραβικής αξιοπρεπούς συνείδησης και μια καταλυτική εξέλιξη των σοσιαλιστικών ιδεωδών στην Ευρώπη με αξιόλογους ηγέτες. Διανύουμε μια περίοδο ιδεολογικής σύγχυσης. Με μια διεστραμμένη μονοδιάστατη παγκοσμιοποίηση και με αδυναμία να δούμε την αληθινή διάσταση των παγκόσμιων προβλημάτων.
Με μια προσπάθεια κηδεμονικών κύκλων για αποεθνοποίηση αντί της επιθυμητής σύνθεσης των εθνικών πολιτισμών και των εθνικών ταυτοτήτων.
Στην Κύπρο το φαινόμενο είναι έντονο. Και όμως, χωρίς εθνική ταυτότητα η μοίρα του Κυπριακού Ελληνισμού θα είναι καταθλιπτική. Σεβόμαστε την εθνική ταυτότητα όλων των λαών και όλων των ομάδων. Είναι υπερβολικό να απαιτούμε σεβασμό και της δικής μας;
// Θα γράψετε τις εμπειρίες σας;
Τις γράφω.
// Τι θέλετε να κληροδοτήσετε;
Προσήλωση στις αρχές της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της αξιοπρέπειας και της ανθρωπιάς.
// Δεν αισθάνεσθε κουρασμένος στα ενενήντα;
Μου λένε: Γιατί στα βαθιά γεράματα
αρνιέσαι την ανάπαυση;
Απαντώ: Γιατί μόνο έτσι
προσδοκώ την ανάσταση.
Άλλωστε ήταν πάντα βίωμά μου.
Ότι ο αγωνιστής πολιτικός δεν αποστρατεύεται πριν από τον θάνατο. Κι αν είναι τυχερός ούτε με τον θάνατο.
// Ευχαριστώ.
Εγώ ευχαριστώ για τη συμβολή της εφημερίδας σας στον αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού.