Ευρωπαϊκό σχέδιο «Β» για ελληνική χρεοκοπία!

Η εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας στήριξης της Ελλάδας με 110 δισ. ευρώ, με αντάλλαγμα το σκληρότερο πρόγραμμα λιτότητας που έχει εφαρμοσθεί ποτέ σε χώρα του ΟΟΣΑ, με στόχο εξοικονόμησης 30 δισ. ευρώ σε τρία χρόνια (!), ήταν εφιαλτική για την ευρωπαϊκή πολιτική και οικονομική ηγεσία που την επεξεργάσθηκε, αλλά και για το ΔΝΤ: Αντί να πεισθούν οι αγορές ότι η ελληνική κρίση τελειώνει και δεν θα μεταδοθεί σε άλλες ασθενείς χώρες της Ευρωζώνης, πείσθηκαν για το ακριβώς αντίθετο! Ότι, δηλαδή, η Ελλάδα δεν μπορεί να αποφύγει κάποια μορφή χρεοκοπίας/αναδιάρθρωσης χρέους μέσα στην επόμενη διετία και στην ίδια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν άλλα ευρωπαϊκά «ντόμινο» (Πορτογαλία, Ισπανία, ακόμη και η Ιταλία).
Η εβδομάδα-εφιάλτης έκλεισε την Παρασκευή με το spread των ελληνικών 10ετών ομολόγων «καρφωμένο» πάνω από το 10%, των διετών τίτλων πάνω από το 20% και με τα συμβόλαια ασφάλισης του ελληνικού χρέους να κοστίζουν πάνω από 10% ετησίως, υποδηλώνοντας άμεσο κίνδυνο πτώχευσης της χώρας. Η διεθνής μετάδοση της κρίσης θύμιζε πράγματι τον φονικό ιό Έμπολα, με τον οποίο είχε παραλληλίσει την κρίση ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ, Άνχελ Γκουρία: Η ευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά «πάγωσε», όπως είχε συμβεί μετά το «κανόνι» της Lehman, οι ελληνικές τράπεζες υποχρεώθηκαν να λάβουν έκτακτη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ πάνω από 2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», για να αποφύγουν τα χειρότερα, ενώ στα χρηματιστήρια διεθνώς οι τιμές των μετοχών κατέρρευσαν, με αποκορύφωμα τις απώλειες άνω των 1.000 μονάδων που έφθασε να «γράφει» την Πέμπτη το αμερικανικό χρηματιστήριο.
Τους κινδύνους για το διεθνές σύστημα συνόψισε σχεδόν με τραγικό τρόπο ο ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών Όλι Ρεν: «Λίγα γνώριζαν οι αρχές στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο του 2008 για το πού θα οδηγούσε η κατάρρευση της Lehman Brothers. Η συνέπεια ήταν ότι το διεθνές οικονομικό σύστημα παρέλυσε με έναν τρόπο που οδήγησε στη μεγαλύτερη παγκόσμια ύφεση από τη δεκαετία του ’30. Οι συνέπειες από μια πτώχευση της Ελλάδας θα ήταν παρόμοιες, αν όχι χειρότερες».
Τραγικό πρόσωπο της κρίσης ήταν βέβαια ο Ζαν Κλοντ Τρισέ και τα άλλα τραπεζικά γεράκια του ιερατείου της Φρανκφούρτης: Η ΕΚΤ πυροδότησε την «ελληνική κρίση» τον Δεκέμβριο, γνωστοποιώντας ότι ήθελε να κλείσει τις στρόφιγγες δανεισμού των ελληνικών τραπεζών και να σταματήσει να δέχεται ομόλογα χαμηλής διαβάθμισης ως εγγύηση χρηματοδότησης από το 2011. Ο ίδιος ο κ. Τρισέ, αφού έκανε τεράστιες υποχωρήσεις υπό το βάρος της αναταραχής, προβλέποντας πλέον ειδικό καθεστώς αποδοχής των ελληνικών ομολόγων ακόμη και με βαθμολογία «σκουπιδιού», αλλά και αφού άκουσε την Παρασκευή πενήντα ευρωπαίους τραπεζίτες σε τηλεδιάσκεψη να τον προειδοποιούν για τον κίνδυνο κατάρρευσης ελληνικών τραπεζών και του συστήματος συνολικότερα, φαίνεται ότι είναι τώρα έτοιμος να γίνει μέρος της λύσης του προβλήματος, ξεπερνώντας αναχρονιστικές εμμονές των τραπεζιτών της Φρανκφούρτης στην αυστηρή νομισματική πολιτική.
Στροφή 180 μοιρών
από τους τραπεζίτες
Οι ευρωπαίοι τραπεζίτες κατηγορούνται πλέον ανοικτά, ακόμη και από στελέχη του G-7, ότι επιμένουν να πολεμούν, σύμφωνα με τα γερμανικά στερεότυπα, έναν εχθρό που δεν υπάρχει (τον πληθωρισμό), αφήνοντας να επεκτείνεται η γάγγραινα της πιστωτικής ασφυξίας. Έτσι, αυτό το Σαββατοκύριακο έντονες φήμες ανέφεραν ότι ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε μια στροφή 180 μοιρών:
– Σε συνάντηση που θα έχουν με τους άλλους ισχυρούς συναδέλφους τους στο πλαίσιο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, που αποτελεί την… κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, οι ευρωπαίοι τραπεζίτες αναμένεται μέσα στο Σαββατοκύριακο να οριστικοποιήσουν τις αποφάσεις τους για τη δημιουργία ειδικού μηχανισμού χρηματοδότησης/διάσωσης στον οποίο θα έχουν πρόσβαση 1.100 ευρωπαϊκές τράπεζες!
– Ο μηχανισμός της ΕΚΤ ουσιαστικά θα μπορεί να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των «τοξικών» ομολόγων της Ευρωζώνης (κυρίως των ελληνικών, αλλά δευτερευόντως και άλλων κρατών που θα δεχθούν πιέσεις), παρέχοντας χρηματοδότηση στις τράπεζες για έναν χρόνο, μέχρι δηλαδή να αρχίσουν να εκτονώνονται, όπως εκτιμάται, οι πιέσεις στο σύστημα.
– Το επιτόκιο χρηματοδότησης θα είναι μόλις 1% και ο όγκος των χρηματοδοτήσεων μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 600 δισ. ευρώ και 1 τρισ. ευρώ (!), στην περίπτωση που οι πιέσεις αποδειχθούν ιδιαίτερα έντονες. Αυτή η φθηνή ρευστότητα θα μπορέσει να ανακυκλωθεί από τις τράπεζες σε άλλες τοποθετήσεις, με υψηλότερη απόδοση, μεταξύ των οποίων και οι κρατικές αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης, ώστε οι τράπεζες να «γεμίσουν» με πρόσθετα κέρδη την ισχνή, σήμερα, κεφαλαιακή βάση τους και να μπορέσουν μετά την παρέλευση του 12μήνου να συνεχίσουν χωρίς «μπαστούνι» τη λειτουργία τους.
– Ουσιαστικά, με την κίνηση αυτή οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης θα χρησιμοποιήσουν το ισχυρότερο όπλο που διαθέτουν, πλην του θεωρούμενου ως «πυρηνικού όπλου», δηλαδή της απευθείας αγοράς κρατικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, για την οποία πίεζαν ασφυκτικά πολλές μεγάλες τράπεζες. Και θα διορθώσουν ένα μεγάλο λάθος που οι ίδιοι έκαναν, τροφοδοτώντας την αναταραχή, όταν σταμάτησαν πρόωρα να προσφέρουν ρευστότητα στις τράπεζες με ετήσια διάρκεια.
Βέβαιη η αναδιάρθρωση
Όμως, τα μέτρα που αναμένεται να λάβουν οι ευρωπαίοι τραπεζίτες για τη σταθεροποίηση των αγορών και του τραπεζικού συστήματος έχουν αναπόφευκτα διπλή ανάγνωση: για ένα χρόνο, τουλάχιστον, θα προσφέρουν οξυγόνο στις τράπεζες, ώστε να μπορέσουν, αν χρειασθεί, να διαχειρισθούν με λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, από την οποία μπορεί να χάσουν, σύμφωνα με υπολογισμούς της Standard & Poor’s, το 30-70% των επενδεδυμένων σε ελληνικά ομόλογα κεφαλαίων τους. Ουσιαστικά, δηλαδή, με αυτόν τον τρόπο οι τραπεζίτες ομολογούν έμμεσα ότι το Σχέδιο Σταθεροποίησης της Ελλάδας έχει σοβαρό κίνδυνο αποτυχίας και πιθανόν να χρειασθεί να συνοδευθεί από μια αναδιάρθρωση του χρέους, ώστε να είναι δυνατή η εξυπηρέτησή του.
Όπως και να ‘χει, λοιπόν, είτε το πρόγραμμα πετύχει, είτε αποτύχει, η αγορά θεωρεί εξαιρετικά πιθανή τα επόμενα χρόνια την προσφυγή της Ελλάδας στην οδυνηρή, για τους πιστωτές της, αναδιάρθρωση. Ο μηχανισμός στήριξης απλώς θα λειτουργήσει σαν ένα αμορτισέρ, για να προστατευθεί για λίγα χρόνια το ευρωπαϊκό, κυρίως, πιστωτικό σύστημα από το κόστος της απώλειας τεράστιων κεφαλαίων, που μπορεί και να ξεπεράσουν τα 200 δισ. ευρώ!
Ενεργοποιείται ο μηχανισμός
Παρότι οι τραπεζίτες φαίνεται να προετοιμάζονται για το χειρότερο, οι ηγέτες της Ευρωζώνης στην Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των χωρών του Eurogroup την Παρασκευή ενέκριναν και τυπικά το Σχέδιο Σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας.
Πριν ολοκληρωθούν οι συζητήσεις, αργά το βράδυ της Παρασκευής, φαινόταν μάλιστα ιδιαίτερα πιθανό να υπήρχε μια μικρή, αλλά ουσιαστική βελτίωση των όρων δανεισμού, αφενός με τη δέσμευση για παράταση της περιόδου χρηματοδότησης από τρία σε πέντε χρόνια, αν αυτό χρειασθεί, και αφετέρου με τη μείωση του κόστους δανεισμού από το 5% στο 4,20% (διατραπεζικό επιτόκιο τριμήνου, συν 300 μονάδες βάσης, συν προμήθεια 50 μονάδων). Για χρηματοδοτήσεις πέραν της τριετίας, το κόστος θα ανεβαίνει κατά 100 μονάδες βάσης, ώστε να λειτουργεί αποτρεπτικά για τη χρήση του μηχανισμού από την Ελλάδα για μεγάλη περίοδο.