Χωρίς πολιτικό υποκείμενο
Εδώ βρίσκεται το κρίσιμης σημασίας πολιτικό κενό. Στη χώρα μας η πολιτική εξουσία, η κυβέρνηση, φαίνεται αδύναμη και ανίκανη να χειρισθεί τις εξελίξεις. Προσομοιάζει με μια «μαύρη τρύπα» που καταπίνει κάθε μέτρο, κάθε εξαγγελία, κάθε επιλογή… Αυτό το μεγάλο κενό πολιτικού ελέγχου, αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό πρόβλημα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και για την απόδοση των σκληρών μέτρων που λαμβάνονται τώρα και θα εξακολουθήσουν να λαμβάνονται όταν οι ανά τρίμηνο έλεγχοι διαπιστώνουν υστέρηση στην επίτευξη των στόχων…
Βασική προϋπόθεση για να μην περιπέσουμε στην κατάσταση της χρεοκοπίας είναι να υπάρξει μια συλλογική, συντεταγμένη πορεία της πολιτικής εξουσίας με την ελληνική κοινωνία. Πρώτος όρος όμως είναι να ειπωθεί ξεκάθαρα η αλήθεια, να υπάρξει σαφήνεια και ειλικρίνεια για την έκταση και τις επιπτώσεις των σκληρών μέτρων. Εάν η κοινωνία «γυρίσει την πλάτη» στην κυβέρνηση, τότε η αποτυχία είναι προδιαγεγραμμένη.
Ο δεύτερος βασικός όρος επιβάλλει τη δίκαιη κατανομή των βαρών και των θυσιών. Πώς είναι δυνατόν π.χ. να προωθείται η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, η μείωση των συντάξεων, η αύξηση των εισφορών, όταν το ίδιο το κράτος, η σημερινή κυβέρνηση, δεν εξαγγέλλει καν ένα έκτακτο μέτρο για να συλλάβει την τεράστια εισφοροδιαφυγή που καλύπτει σήμερα με την έκτασή της ολόκληρο το έλλειμμα του ΙΚΑ;
Γιατί κανένας δεν ενδιαφέρεται για το ύψος της φοροδιαφυγής που ουδείς φροντίζει να εισπράξει; Με ποια λογική από τα 5 εκατομμύρια των φορολογικών δηλώσεων τα 3,5 εκατομμύρια δηλώνουν εισόδημα κάτω των 12.000 ευρώ και δεν καταβάλλουν ούτε 1 ευρώ φόρο; Γιατί δεν επιλέχθηκε να επιβληθεί μια έκτακτη εισφορά κατά τη διάρκεια του 2010 στα εκατομμύρια επαγγελματιών που φοροδιαφεύγουν συστηματικά, έχοντας μετατρέψει την παρανομία τους σε κανόνα εθιμικού δικαίου;
Αλήθεια, ειλικρίνεια, κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι το ελάχιστο πλαίσιο δεσμεύσεων και επιλογών που μπορούν να διασφαλίσουν, αν όχι την κοινωνική συναίνεση, τουλάχιστον την ανοχή των πολιτών, του λαού μας, σε όσα επώδυνα μας αναμένουν.
Το δεύτερο, εξίσου κρίσιμο σημείο αφορά στην απόδοση των μέτρων. Στόχος, όπως αυτός καθορίζεται από τους «τοποτηρητές» του ΔΝΤ και την ίδια την κυβέρνηση, είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και η προοπτική επενδύσεων και ανάπτυξης.
Ποια είναι όμως η πρόταση; Η μείωση του εργατικού κόστους, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η απελευθέρωση του ποσοστού των απολύσεων… Αξιοσημείωτη μάλιστα στο σημείο αυτό είναι η «εκ του πονηρού» παρέμβαση του ΣΕΒ, που δεν εμμένει μεν στην πρόταση περικοπής του 13ου και 14ου μισθού, αλλά υιοθετεί την απελευθέρωση των απολύσεων και την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων…
Προφανώς στην Ελλάδα το εργατικό κόστος δεν είναι εκείνο που κρατά χαμηλά την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας. Κάποιοι νεοφιλελεύθεροι προπαγανδιστές, που αλωνίζουν την περίοδο αυτή τα ΜΜΕ, κηρύττοντας τον λόγον του… ΔΝΤ, φέρνουν ως παράδειγμα τη Γερμανία, όπου για μια δεκαετία περίπου δεν δόθηκαν αυξήσεις στους μισθούς. Ξεχνούν όμως ότι ο μέσος μισθός στην Ελλάδα βρίσκεται στο 60-70% των μισθών των πλούσιων χωρών και ότι η Γερμανία π.χ. δεν στηρίζει την εξαγωγική της δυναμική στο χαμηλό κόστος των προϊόντων της, αλλά στην ποιότητα, στην υψηλή τεχνολογική της διάρθρωση και στην επιθετική της παρέμβαση στις αγορές.
Το υψηλό κόστος των δικών μας προϊόντων δεν οφείλεται στο ύψος των αμοιβών εργασίας, αλλά στο υψηλό ποσοστό κερδοσκοπίας τόσο στο επίπεδο κοστολόγησης των προϊόντων όσο και στο επίπεδο παροχής υπηρεσιών. Αυτό το «μπουμ» της ακρίβειας ξεκίνησε με την καθιέρωση του ευρώ και είχε ως συνέπεια τα τρία-τέσσερα πρώτα χρόνια να εκτιναχθεί στην πράξη ο πληθωρισμός σε επίπεδα 30-40% και έκτοτε ενσωματώθηκε και διευρύνθηκε μέχρι σήμερα.
Όλα αυτά τα ελάχιστα, ενδεικτικά και μόνο, παραδείγματα αποκαλύπτουν ότι για να μπορέσει η κυβέρνηση να διαχειρισθεί στοιχειωδώς την κατάσταση, θα πρέπει να δώσει μάχες με τη δομικού χαρακτήρα διαφθορά και τους διευρυμένους πυρήνες της κερδοσκοπίας και της ασυδοσίας. Λόγω όμως της προφανούς πολιτικής της αδυναμίας, προσπαθεί να διεκπεραιώσει τον ρόλο του φοροεισπράκτορα, με θύματα τους αδύνατους, τους συνεπείς, εκείνους που σε τελική ανάλυση θα προσέφεραν ευχαρίστως αν έβλεπαν ότι η κυβέρνηση θα ακολουθούσε τον δρόμο της ρήξης με τις δομές που καθηλώνουν τη χώρα και διασπαθίζουν τους πόρους της.
Τώρα, που η ώρα της κρίσεως έφθασε και το Πολιτικό Υποκείμενο δείχνει αδύναμο να την κατανοήσει και να την αντιμετωπίσει, «ρίχνονται στο τραπέζι» οι εναλλακτικές λύσεις. Προτάσεις για δραματικού χαρακτήρα ανασχηματισμούς, οικουμενικά σχήματα, τεχνοκρατικές κυβερνήσεις με τραπεζίτες επικεφαλής… Το σύστημα των συμφερόντων ψάχνει τώρα εναγωνίως να βρει έναν αποτελεσματικό «πολιτικό εκφραστή», μια πειστική εναλλακτική λύση, εάν το σημερινό κυβερνητικό «σχήμα» αποτύχει, ξεχνώντας ίσως ότι το πολιτικό μας σύστημα δεν διαθέτει πλέον σοβαρές εφεδρείες, αφού σταδιακά αποδυναμώθηκε και εντάχθηκε στο πεδίο της διαχείρισης. Άλλωστε η φράση του πρωθυπουργού ότι ο ίδιος και η κυβέρνησή του τελούν «υπό κηδεμονίαν» τα λέει όλα…