Βυζάντιον

Την περασμένη Δευτέρα χάζευα στην τηλεόραση ένα ανεπανάληπτο τρίο. Μάνος, Αλογοσκούφης, Γιάννος Παπαντωνίου. Στην αρχή νόμιζα πως είχαν συλληφθεί και παρακολουθούσα την παρουσίαση της Ασφάλειας. Μετά πίστεψα πως τους βλέπω σε βίντεο όπως εκείνα της Αλ Κάιντα που τελειώνουν με ένα γεροδεμένο αγόρι που στην αρχή κρατάει ένα χασαπομάχαιρο και στο τέλος ένα κεφάλι. Τίποτα από όλα αυτά, ήταν απλώς μία εκπομπή. Δεν πειράζει, ευτυχώς ακόμα ο καθένας έχει το δικαίωμα να λέει ό,τι γουστάρει και να κυκλοφορεί άνετος. Επίσης οι περισσότεροι από αυτούς που ομιλούν δημοσίως περί κρίσης δεν θα την υποστούν ούτε στο ελάχιστο. Έκλεισα την τηλεόραση και πήρα αγκαλιά ένα βιβλίο με τίτλο «McMafia». Αναφέρεται στο οργανωμένο έγκλημα, αλλά δεν βρήκα λέξη για την Ελλάδα. Αποφάσισα από εδώ και πέρα να μη μιλάω. Αν με δείτε στον δρόμο να σέρνομαι, είναι που παριστάνω πως κουβαλάω και το καβούκι μου.

Εκτός από την εφημερίδα που κρατάτε στα χέρια σας, διαβάζω και τους «New York Times». Δεν είναι μόνο το σχήμα ίδιο, καμιά φορά νομίζω ότι και οι δύο εφημερίδες ελάχιστα ασχολούνται με όσα στην πραγματικότητα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Ελάτε, πειράζω τον εκδότη μου τώρα. Αν δεν διάβαζα τους «N.Y. Times» δεν θα μάθαινα τίποτα για τη Φιλομήλα Τσουκαλά. Η κ. Τσουκαλά είναι καθηγήτρια στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Georgetown, στην Ουάσινγκτον. Και αν δεν είχε φύγει από την Ελλάδα, θα πήγαινε τον καφέ στον γιο κάποιου μεγαλοδικηγόρου. Δεν το λέω εγώ, το γράφει η ίδια σε ένα άρθρο της στην αμερικανική εφημερίδα. Εξηγεί πως αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα επειδή ο ιδιωτικός τομέας της χώρας μεταφέρει και αυτός χρόνιες παθογένειες. Η πιο συνηθισμένη; Το 85% των ελληνικών επιχειρήσεων έχει έντονο το στοιχείο του οικογενειακού χαρακτήρα. Συνεπώς η αξιοκρατία μένει στην άκρη προς χάρη της οικογένειας. Μα το ίδιο δεν συμβαίνει και στην πολιτική σκηνή; Όμως δεν είναι αυτό το θέμα μας. Το πρόβλημα βρίσκεται στην ενστικτώδη ψυχολογική αντίδραση των υγιέστερων παιδιών αυτής της πατρίδας. Δεν έχουν απολύτως κανένα λόγο να την υποστηρίξουν. Η ίδια δεν τους έδωσε απολύτως τίποτα, ούτε καν μία δίκαιη ευκαιρία. Το μόνο που τους προσφέρει είναι οργή. Και πίκρα. Πρώτα, λοιπόν, έφυγαν τα χρήματα. Σε λίγο θα φύγουν και οι άνθρωποι. Εγώ δεν έχω λεφτά να διώξω μήτε φτερά για να φύγω. Όμως κατάφερα να διώξω αυτήν τη χώρα από μέσα μου. Και είναι σαν να έφυγα. Επιτέλους.
•••
Κάπως έτσι, χαίρομαι ιδιαίτερα με τη λευκή απεργία των πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας. Όχι μόνο χαίρομαι, αλλά θέλω να τους φιλήσω έναν προς έναν. Καλά κάνουν και λίγα κάνουν. Πρόσεξε τι γίνεται: έχεις μία πολιτική ηγεσία που δηλώνει οργισμένη με τους πιλότους, έτσι δεν είναι; Ναι. Και τώρα βάλε τον εαυτό σου στη θέση του πιλότου. Τρως τα νιάτα σου κάνοντας μία από τις πιο επικίνδυνες δουλειές του κόσμου. Παίρνεις ψίχουλα. Ενα κομμάτι του συστήματος έχει λαδωθεί από τις προμήθειες του αεροσκάφους που εσύ πετάς. Εσύ συνεχίζεις να παίρνεις ψίχουλα και να ρισκάρεις τη ζωή σου. Εκείνοι παίρνουν μίζες και βελτιώνουν ως και τη ζωή των εγγονιών τους. Κάνεις μία δουλειά από την οποία ποτίζονται λαμόγια στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη. Όμως εσύ δεν παίρνεις ούτε τα στοιχειώδη. Σε μεγάλο βαθμό το κάνεις για την πατρίδα σου. Αλλά για ποια πατρίδα; Για αυτήν που λέγαμε παραπάνω, έτσι δεν είναι; Και φτάνει η στιγμή που δεν βλέπεις τη σημαία, αλλά τη φάτσα σου στον καθρέφτη. Λογικό είναι να ζαλίζεσαι. Εγώ θα δήλωνα πως με πιάνουν ίλιγγοι και ξαφνικά άρχισα να φοβάμαι τα ύψη. Δώστε τα λεφτά στους πιλότους. Χωρίς πιλότους δεν θα μπορείτε να αγοράζετε αεροπλάνα. Για να είμαι ειλικρινής, όσο τα σκέφτομαι όλα αυτά τόσο υποχωρεί η οργή και δίνει τη θέση της σε μία γόνιμη βαρεμάρα.
•••
Εξ όσων αντιλαμβάνομαι, την ίδια στάση τηρεί και ο πρωθυπουργός. Κάτι σαν αναχωρητισμός, σαν παραίτηση, κάτι σαν «πάω να γίνω Καραμανλής πριν την ώρα μου», περίπου κάτι σαν «δεν ασχολούμαι και δεν έχω πρόβλημα να το πω». Είναι σοκαριστική η στάση. Με σοκάρει όταν βγαίνει και δηλώνει τα περί εθνικής κυριαρχίας και κηδεμονίας. Έτσι είναι, αλλά ως πρωθυπουργός δεν μπορείς να το λες. Είναι σαν να προσπαθείς να δικαιολογηθείς, σαν να άργησες να φτάσεις κάπου επικαλούμενος το μποτιλιάρισμα στον δρόμο. Δεν αδικείς την αλήθεια. Όταν η χώρα περιμένει τις δηλώσεις ενός ξένου ηγέτη, όταν χρειάζεται να ζητήσουμε διαδικαστική βοήθεια από τους Βραζιλιάνους στο ΔΝΤ, τότε έχεις δίκαιο, δεν υφίσταται η έννοια της εθνικής κυριαρχίας. Μόνο που δεν μπορείς να το λες αυτό στους ανθρώπους που σε ακούν. Η δουλειά σου είναι να προσφέρεις όραμα και προοπτική, να δείχνεις έναν δρόμο προς φωτεινό προορισμό. Μετά μπορείς να βρεις έναν ώμο να κλάψεις.
•••
Έχοντας αποκτήσει πλέον αυτήν την ψυχολογική άνεση, κάνω χαλαρά τηλεφωνήματα προς ανθρώπους που έχουν στείλει τα λεφτά τους στη μαρτυρική Κύπρο ή στο κοσμικό Λονδίνο. Ένας εξ αυτών με διορθώνει και μου λέει ότι εσχάτως μετακίνησε τα κεφάλαια που είχε στείλει έξω προς ένα επιβλητικό διαμέρισμα στο Ντουμπάι, το οποίο το βρήκε σε τιμή ευκαιρίας. «Είναι στον πύργο που κατασκευάστηκε, Προκόπιε, σε ένα από τα υψηλότερα κτίρια του κόσμου. Αν αποφασίσω να φουντάρω ποτέ, θα πάω να πέσω από εκεί, να προσθέσω κάτι επιβλητικό στον θάνατό μου και αρκετούς κοσμικούς στην κηδεία μου». Να μη φλυαρώ ασκόπως. Μου εξήγησε ότι τα spreads θα πέσουν κάτω από τις 300 μονάδες βάσης γύρω στα τέλη Ιουνίου, δηλαδή ύστερα από ένα εύλογο διάστημα δύο μηνών από την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης και την εξειδίκευση των προθέσεων της κυβέρνησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως ακόμα και αν δεν χρειάζονται νέα μέτρα, θα πρέπει να ληφθούν για να πειστούν οι αγορές και φυσικά η Μέρκελ.
•••
Μεταξύ μας (εντελώς μεταξύ μας) χρειάζονται. Διότι τα εισπρακτικά, ακόμα και αν δείξουν ότι αποδίδουν και βελτιώσουν τα έσοδα, πρέπει να έχουν και κάτι διαρθρωτικό για να βάλουν στο τραπέζι. Λόγω Πρωτομαγιάς γράφω πριν από την κατάθεση του Ασφαλιστικού. Δουλειά μου δεν είναι να σας πω λεπτομέρειες. Αυτό που πρέπει, όμως, να σας πω είναι ότι ήδη γράφονται κάτι ωραίες προσφυγές εναντίον των μέτρων της κυβέρνησης, ειδικά εκείνων που οδηγούν σε περικοπές συντάξεων. Λογικό δεν είναι; Πρώτα πρώτα οι ίδιοι οι δικαστές δεν θα επιτρέψουν την υιοθέτηση μέτρων που τους θίγουν. Αναμενόμενο και αυτό; Ναι. Και ανοίγει μια συζήτηση που κατά βάθος δεν θέλουμε να κάνουμε. Αν αποφασίσουμε ότι θα προχωρήσουμε προς το μέλλον κοιτάζοντας πάντα προς τη Δύση, τότε δεν πρέπει απλώς να αναθεωρήσουμε νοοτροπία, αλλά και ένα ολόκληρο θεσμικό σύστημα. Το πρόβλημα είναι πως για πολλά από αυτά που πρέπει να γίνουν απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση και αυτή η Βουλή δεν είναι αναθεωρητική. Κάποια μέτρα θα περάσουν μόνο αν η Δικαιοσύνη, δηλαδή και η Δημοκρατία μας, αποφασίσουν να κρατήσουν λίγο περισσότερο κλειστά τα μάτια. Όχι, δεν έχω άποψη γι’ αυτό. Θέλω πρώτα να το επεξεργαστώ.
•••
Έχω, όμως, άποψη για συμβολισμούς που θα έφερναν λεφτά στο ταμείο και ήσυχα προβατάκια στη δουλειά τους. Ας πάει κάποιος φυλακή. Εν ανάγκη ας τεθεί και σε κατ’ οίκον περιορισμό – δεν έχω το παραμικρό πρόβλημα. Ας σπιλωθεί μία φάτσα για τη Siemens. Ας γίνει η δημόσια διαπόμπευση πολιτικών προσώπων, το θέαμα που θα λατρέψει όλη η οικογένεια από τον ξηλωμένο καναπέ της, καταναλώνοντας φτηνά παχυντικά προϊόντα. Ας δούμε σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση μία αυτοκτονία πολιτικού, εν ανάγκη και υποβοηθούμενη. Δείξτε μας κάτι για το οποίο αξίζει να πληρώσουμε και να σας συντηρήσουμε ως σύστημα εξουσίας. Βλέπετε αυτό το «όλοι μαζί ενωμένοι να σώσουμε την Ελλάδα» δεν ενθουσιάζει πλέον αρκετούς σκεπτόμενους ανθρώπους. Είναι άνθρωποι που δεν θέλουν να προχωρήσουν μαζί με άλλους. Ουσιαστικά αρνούνται να σώσουν την Ελλάδα αν είναι να επιβιώσουν τομάρια και δυσώδη τρωκτικά. Δεν είναι λίγοι. Ήρθε η άνοιξη, τα ζώα επιτέλους ξυπνούν από τη χειμερία νάρκη τους.