Μας βάλανε 2 παιδονόμους
Είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Γερμανία, κυρίαρχη δύναμη στην Ευρωζώνη και την ΕΕ των 27. Για πρώτη φορά η Ελλάδα, κράτος μέλος του ισχυρού πυρήνα της ΕΕ, μπαίνει στην τροχιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η απόφαση της περασμένης Παρασκευής στις Βρυξέλλες οριστικοποιήθηκε ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία και μόνον μετά εκλήθη ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου για να αποδεχθεί άνευ όρων τη γαλλογερμανική συμφωνία. Είναι η πρώτη φορά δηλαδή που η Ελλάδα, ως κράτος μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης, δεν διαπραγματεύεται, αλλά απλώς αποδέχεται τους όρους για το οικονομικό μέλλον της χώρας και την επιβίωσή της.
Η γαλλογερμανική απόφαση, που είναι πλέον απόφαση της Ευρωζώνης, δημιούργησε ένα «δίχτυ ασφαλείας» γύρω από την Ελλάδα. Δημιούργησε με άλλα λόγια μια διπλή μέγκενη επιτήρησης από τη Γερμανία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην περίπτωση που η Ελλάδα ζητήσει την οικονομική βοήθειά τους.
Η απόφαση λεει καθαρά ότι η συμφωνία θα ενεργοποιηθεί σε περίπτωση «έσχατης ανάγκης», όταν δηλαδή η Ελλάδα δηλώσει ότι δεν μπορεί να δανείζεται πλέον από τις διεθνείς αγορές με υψηλά επιτόκια ή αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Για τον όρο αυτό επέμενε εξ αρχής η κ. Μέρκελ και τελικά τον επέβαλε.
Όταν εκδηλωθεί αυτό το αίτημα, τότε θα συνεδριάσουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης τα οποία σε εθελοντική βάση θα αποφασίσουν αν θέλουν να δανείσουν στην Ελλάδα, με χαμηλά επιτόκια, αλλά πάντα με εμπορικό όφελός τους. Για να ληφθεί η απόφαση αυτή χρειάζεται ομοφωνία, με αλλά λόγια θα πρέπει να συμφωνήσει και η Γερμανία…
Μάλιστα θα αρκεί να μη συμφωνεί ακόμα και ένα οποιοδήποτε μέλος της Ευρωζώνης, προκειμένου να μην υπάρξει συμφωνία. Δηλαδή όχι η Γερμανία, αλλά οποιοδήποτε άλλο μέλος!
Ταυτόχρονα ενεργοποιείται και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να δανείσει και αυτό στην Ελλάδα.
Μέχρι εδώ τα πράγματα φαίνονται ομαλά. Αλλά δεν είναι. Και τούτο διότι για να ενεργοποιηθεί όλος αυτός ο μηχανισμός «δανεισμού σωτήριας» της Ελλάδας θα πρέπει να ενεργοποιηθούν «πολύ αυστηροί όροι».
Η κυβέρνηση προσπαθεί να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις, επιμένοντας πως ούτε η ΕΕ ούτε και το ΔΝΤ θέλουν να επιβάλουν «πρόσθετους όρους».
Πράγματι δεν υπάρχουν στο τραπέζι «πρόσθετοι όροι», αλλά οι όροι που έχουν ήδη συμφωνηθεί από τις 11 Φεβρουάριου στην προηγούμενη συνάντηση της Ευρωζώνης. Οι όροι αυτοί είναι ήδη το βαρύ πυροβολικό της ΕΕ και του ΔΝΤ, διότι έχουν να κάνουν με τις επείγουσες διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Δηλαδή, χρειάζεται συρρίκνωση του δημόσιου τομέα με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το μέλλον διάφορων τομέων, αλλά και την τύχη των εργαζόμενων σ’ αυτούς, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, πρόσθετες ιδιωτικοποιήσεις στον δημόσιο τομέα, και βεβαίως το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας.
Για να μπορέσει λοιπόν να ενεργοποιηθεί ο «μηχανισμός» της ΕΕ και του ΔΝΤ, αυτοί οι δυο οργανισμοί θα απαιτούν, θα επιβάλλουν και κυρίως θα επιβλέπουν την πρόοδο των επώδυνων αυτών διαρθρωτικών αλλαγών στη χώρα. Διαφορετικά θα ανοίγουν και θα κλείνουν τη στρόφιγγα της 18μηνης καταβολής των χρημάτων που θα προσφέρουν στην Ελλάδα.
Έτσι η Ελλάδα μπαίνει στο διπλό μικροσκόπιο της Γερμανίας και του ΔΝΤ που θα προσδιορίζουν και θα ελέγχουν το οικονομικό της μέλλον. Πράγματι πρόκειται για «περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας», όπως είχε αναφέρει ο Γ. Παπανδρέου. Και ο περιορισμός αυτός φέρει τη δική του σφραγίδα.
Με τις δηλώσεις του όμως την Παρασκευή ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου συνόψισε τα αποτελέσματα της Συνόδου για την Ελλάδα μέσα σε τόνους υπεραισιοδοξίας, υποστηρίζοντας πως η Ελλάδα «έφερε στα μέτρα της την Ευρώπη», μια και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε πως πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία ενός μηχανισμού αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης σήμερα, και ίσως άλλων χωρών αργότερα, κάτι που ωστόσο απεύχονται, σύμφωνα και με τη δήλωση του Μ. Μπαρόζο.
Ο κ. Παπανδρέου, στη διάρκεια της συνέντευξής του, άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της που προκύπτουν από το Πρόγραμμα Σταθερότητας, αλλά σε βάθος τριετίας και όχι αμέσως, αν και ουσιαστικά αυτή είναι η απαίτηση των αγορών, αλλά και των κοινοτικών μας εταίρων. Επανέλαβε χθες σε όλους τους τόνους ότι τον ευρωπαϊκό μηχανισμό που δημιουργήθηκε δεν πρόκειται να τον χρησιμοποιήσει η Ελλάδα…
Κρίσιμος ο Μάης!
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα απ’ το εάν και πότε η Ελλάδα θα ενεργοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό που αποφασίστηκε στις Βρυξέλλες, ο ερχόμενος Μάης θα είναι κρίσιμος για το αν θα επιβληθούν νέα, επαχθέστερα για τις λαϊκές τάξεις οικονομικά μέτρα.
Τότε η χώρα μας θα υποστεί, σύμφωνα με τα όσα έχουν συμφωνηθεί, το πρώτο σοβαρό τεστ για την απόδοση των επαχθών μέτρων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση.
Εφόσον κριθεί ότι τα μέτρα αυτά αποδίδουν ή έχουν αρχίσει να αποδίδουν, τότε θα συνεχιστεί απλώς η εφαρμογή τους.
ΑΝ όμως κριθεί ότι δεν αποδίδουν, τότε η ΕΕ θα απαιτήσει νέα, ακόμα σκληρότερα μέτρα, που θα θίγουν ακόμα περισσότερο τους μη έχοντες και κατέχοντες.
Και αυτό εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει ένα νέο, ακόμα σοβαρότερο πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση. Και επειδή θα κληθεί να λάβει αυστηρότερα μέτρα, αλλά και επειδή θα φανεί αναξιόπιστη στην Κομισιόν και στις διεθνείς αγορές.
Και ασφαλώς το πρόβλημα, λένε αυτοί που γνωρίζουν, δεν είναι αμιγώς οικονομικό, τεχνοκρατικό. Είναι και τέτοιας υφής, αλλά είναι και πολιτικό. Και η υλοποίηση του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης άπτεται και της κατάστασης ανοργανωσιάς και υπουργικών μαχαιρωμάτων, που επικρατεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης.
Πράγματι, οι συναρμοδιότητες μεταξύ υπουργών οι οποίοι έχουν χείριστες μεταξύ τους σχέσεις (χαρακτηριστικό παράδειγμα, αλλά όχι και μοναδικό, οι σχέσεις μεταξύ του Γ. Παπακωνσταντίνου και της Λ. Κατσέλη…), η εμπλοκή και άλλων παραγόντων (π.χ. γενικών γραμματέων κ.λπ.) καθιστούν εξαιρετικά αμφίβολη την επιτυχή έκβαση των στόχων που θέτει το ΠΣΑ.
Ακόμη και η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, μιλώντας προχθές στο δελτίο του MEGA, παραδέχθηκε ότι υπάρχει χαλαρότητα στην υλοποίηση των στόχων του προγράμματος.
Και δεν διαφαίνεται αλλαγή αυτής της κατάστασης, εκτός αν ο πρωθυπουργός προχωρήσει σε ανασχηματισμό, όπως του έχουν εισηγηθεί συνεργάτες του. Αλλά ακόμα κι αυτό θα δημιουργήσει άλλου είδους προβλήματα (π.χ. χρόνος που απαιτείται για την ενημέρωση νέων υπουργών, υφυπουργών κ.λπ.).
Ας σημειωθεί δε ότι ο έλεγχος του Μάη (ο επόμενος θα είναι στις αρχές του φθινοπώρου) δεν θα γίνει μόνο απ’ την Κομισιόν, αλλά και απ’ το ΔΝΤ, κλιμάκιο του οποίου έχει ήδη εγκατασταθεί στην Ελλάδα και παίρνει στοιχεία από υπουργεία και οργανισμούς…
Ο Μάης όμως θα είναι κρίσιμος για την κυβέρνηση Παπανδρέου και για έναν επιπλέον λόγο:
– Σοβαροί οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι από τότε η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να χρησιμοποιεί ως πειστικό άλλοθι το ότι «για όλα φταίει η προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ».
Βεβαίως θα επιχειρεί ακόμα και τότε να τα ρίχνει όλα στις κυβερνήσεις του Κ. Καραμανλή. Αλλά ακόμα κι έτσι, όσο ο χρόνος θα περνά, τόσο λιγότερο πειστική θα είναι σε μια τέτοια επιχειρηματολογία…
Κρίσιμη όμως, για άλλους λόγους, αναμένεται και αυτή η εβδομάδα. Διότι μέσα στις επόμενες ημέρες η Ελλάδα θα ξαναβγεί στις διεθνείς αγορές για να ξαναδανειστεί.
Και θα φανεί πόσο η συμφωνία της Πέμπτης θα έχει επηρεάσει τα spread του ελληνικού δανεισμού, καθότι θεωρείται μάλλον απίθανο να προσφύγουμε στην ενεργοποίηση της συμφωνίας από τώρα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κυβερνητικών παραγόντων, αναμένεται τα νέα επιτόκια του ελληνικού δανεισμού να έχουν πέσει στην περιοχή του 5,6% – 6%…