Η ΝΔ, ο Σαμαράς κι ένα μεγάλο ερωτηματικό

Είναι η πρώτη φορά που δεν μπορεί να αποκλειστεί κατηγορηματικά αυτή η πιθανότης.
Καθημαγμένη, χειμαζόμενη, απογοητευμένη από τα δύο μεγάλα κόμματα και οργισμένη η ελληνική κοινωνία, ουδόλως αποκλείεται να στραφεί προς την κατεύθυνση αυτή αναζητώντας, μέσα στην απελπισία της, νέους σωτήρες. Μέχρι στιγμής, βέβαια, ούτε διαφαίνεται κάποια δυναμική για τη συγκρότηση νέου πολιτικού σχήματος από επιχειρηματίες, ούτε έχει καταγραφεί σε μετρήσεις η άποψη της κοινής γνώμης. Όμως υπάρχουν κάποιες σοβαρές ενδείξεις: Φερʼ ειπείν η συνέντευξη του κ. Βγενόπουλου στον Χατζηνικολάου (Alter) δεν απασχόλησε απλώς τα ΜΜΕ, αλλά κυριάρχησε ως γεγονός εκείνων των ημερών και συζητήθηκε ευρέως. Η αίσθηση που υπάρχει –προϊόν αναπόφευκτου υποκειμενισμού φυσικά– είναι ότι οι απόψεις Βγενόπουλου, διατυπωμένες χωρίς τα συνήθη πολιτικά ψιμύθια, είχαν πέραση στο ευρύ κοινό. Ίσως για πρώτη φορά φάνηκε να αναχαιτίζεται η παραδοσιακή δυσπιστία της κοινωνίας απέναντι σε μεγαλοπαράγοντες που φιλοδοξούν να μπουν οι ίδιοι στον πολιτικό στίβο και όχι να κινούν τα νήματα από τα παρασκήνια…
Αν η αίσθηση αυτή είναι σωστή και η κουρασμένη κοινωνία ποντάρει σʼ ένα νέο άλογο, τότε η δραστική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού (π.χ. μʼ ένα νέο κόμμα μπαλαντέρ) δυσκολεύει, αν δεν αναχαιτίζει, την επανάκαμψη της ΝΔ στην εξουσία. Όμως και χωρίς αυτήν την ενδεχόμενη εξέλιξη, ο δρόμος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ίσως να μην είναι ο συνήθης – από τη Ρηγίλλης στο Μαξίμου. Οι ζοφερές ημέρες που έρχονται προϊδεάζουν για ασυνήθη κινητικότητα και για πολιτικές εξελίξεις που δεν είναι δυνατόν σήμερα να προβλεφθούν. Τίποτε δεν αποκλείει ραγισματιές στα δύο μεγάλα κόμματα ή συμπράξεις που θα ξαφνιάσουν. Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα και με βάση τη διεθνή πολιτική εμπειρία, ένα θεωρείται πολύ πιθανό: Το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να συντριβεί στις επόμενες εκλογές, ακόμη κι αν βελτιωθούν οι τυπικοί δείκτες, αυτοί που ενθουσιάζουν την Ένωση, το ΔΝΤ και τις αγορές, αλλά εξοντώνουν την κοινωνία. Το παράδειγμα της Ουγγαρίας, όπου οι σοσιαλιστές που κατέφυγαν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απειλούνται με συντριβή, είναι πλήρως αποκαλυπτικό…
Αν υποτεθεί ότι τίποτε από αυτά δεν θα επισυμβεί (νέο κόμμα, ρωγμές στα δύο «μεγάλα»), η ΝΔ έχει θεωρητικά πολλές ελπίδες να κυβερνήσει εκ νέου. Ούτε η εσωκομματική ομίχλη ούτε το μέγα έλκος (το πρόσφατο κακό παρελθόν) αποτελούν σοβαρή τροχοπέδη. Το παράδειγμα του νεοπαπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ τής δείχνει τον δρόμο… Συγκεκριμένα: Η αναταραχή μέσα στο ΠΑΣΟΚ, μετά την ήττα του 2007, είχε προσλάβει απείρως πιο απειλητικές διαστάσεις απʼ ό,τι η σημερινή «ακαταστασία» στη Νέα Δημοκρατία. Όμως μερικές απλές κινήσεις του Γ. Παπανδρέου αποσόβησαν τη γενίκευση της κρίσης και το ενδεχόμενο οδυνηρής ρηγμάτωσης. Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ «καθόρισε» τις θεωρούμενες επιλήψιμες περιπτώσεις πολιτικών, έβαλε στο περιθώριο τους σημιτικούς που θύμιζαν τη χρεοκοπημένη εποχή του «εκσυγχρονισμού» (άλλης τάξεως ζήτημα το ότι επανέφερε αρκετούς άμα τη αναλήψει της εξουσίας) και διακήρυξε ότι προτιμάει να ματώσει παρά να καλύψει στελέχη που ενέχονται σε σκανδαλώδεις υποθέσεις. Ανέξοδη διακήρυξη, αφού τα στελέχη αυτά χρεώνονταν στον «σημιτισμό», αλλά αποτελεσματική ως κίνηση. Σε αυτόν τον δρόμο κινείται σήμερα και ο Αντώνης Σαμαράς. Η εμπειρία των αντιπάλων γίνεται καύσιμο για τη δική του μηχανή.
Ισχυρίζονται ορισμένοι ότι «το κεφάλαιο Ντόρα» δεν έχει κλείσει. Και ότι ο σημερινός αρχηγός της ΝΔ θα βρίσκει συνεχώς μπροστά του την πληγωμένη αλλά όχι παραιτημένη κυρία Μπακογιάννη. Δεν απέχει της πραγματικότητος η διαπίστωση αυτή. Ωστόσο, και εδώ δείχνει τον δρόμο το… παρελθόν του ΠΑΣΟΚ: Από ένα σημείο και μετά –και με τη φθίνουσα πορεία της κυβερνήσεως Καραμανλή, ιδίως μετά το Βατοπέδιο– εξέλιπεν παντελώς «ο κίνδυνος Βενιζέλου», καθώς όλα έδειχναν ότι το ΠΑΣΟΚ –λόγω της οικτρής διακυβέρνησης Καραμανλή και όχι λόγω της δικής του ευχυμίας– μπαίνει σε τροχιά επανόδου στην εξουσία. Αν ληφθεί υπʼ όψιν ότι, λόγω συνθηκών και γενικευμένης απογοήτευσης, έστω κι αν αυτή δεν εκφράζεται ακόμη στις δημοσκοπήσεις, το κυβερνών κόμμα θα βρεθεί πολύ γρήγορα στο καναβάτσο, οιαδήποτε ανασχετική δυναμική στον δρόμο της ΝΔ προς την εξουσία θα αντιμετωπιστεί με οργή και αγανάκτηση από τους οπαδούς της. Τουτέστιν, τα περιθώρια της κυρίας Μπακογιάννη είναι πολύ μικρά…
Όμως το ζήτημα είναι άλλο. Και αφορά στη χώρα και όχι στην πιθανότητα επανάκαμψης της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία: Θα ασχοληθεί σοβαρά ο Σαμαράς με την εκπόνηση ενός συγκροτημένου σχεδίου για την οικονομία ή θα επαναλάβει τις λαϊκίστικες ανοησίες και τα ιλουστρέ παιδιαρίσματα του γαλαζοπράσινου παρελθόντος; Το «συγκροτημένο σχέδιο» δεν είναι παίξε γέλασε. Απαιτεί πολύμηνη, προσεκτική και ευφάνταστη δουλειά, με έμφαση στην ανταγωνιστικότητα και την προοπτική της ελληνικής οικονομίας για την επόμενη εικοσαετία. Τα προεκλογικά προγράμματα των δύο «μεγάλων» αποτελούν μνημεία γενικόλογης και πομπώδους φλυαρίας και, στην καλύτερη περίπτωση, έκθεση καλών προθέσεων. Το μοντέλο αυτό εξεμέτρησε το ζην. Οι καιροί ου μενετοί…
Μέχρι στιγμής ο Σαμαράς δείχνει ότι διαφορίζεται από συμπεριφορές του παρελθόντος. Λόγου χάριν, δεν καταστροφολογεί ούτε διστάζει να επιδοκιμάσει ορισμένες κυβερνητικές επιλογές, αν και π.χ. στο θέμα των μέτρων η ΝΔ δεν θα μπορούσε να πράξει αλλιώς. Το επιβάλλει η καθεστωτική λογική της, αλλά και το βεβαρημένο κυβερνητικό παρελθόν που δεν της επιτρέπει υψηλούς τόνους και ξιφήρη αντιπολίτευση. Εν πάση περιπτώσει, ο Σαμαράς θα δοκιμαστεί στο δύσκολο πεδίο της –καθεστωτικής βέβαια– πειστικής εναλλακτικής λύσης. Αν επαναπαυθεί στις ευκολίες του παρελθόντος, θα έχει την τύχη του Σημίτη, του Καραμανλή και τη διαφαινόμενη τραγική κατάληξη του Γ. Παπανδρέου…