ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Για μας είναι λόγος να ξαναδούμε τα πράγματα, να συμμαζέψουμε ό,τι γίνεται και να χαράξουμε ένα μέλλον με βάση τις δικές μας προτεραιότητες και όχι αυτές που θέτουν για λογαριασμό μας οι κοινοτικοί εταίροι.
Αν υπάρχει μια «κόκκινη γραμμή» από την οποία πιο πίσω δεν πάμε πρέπει να είναι αυτή του σαφούς διαχωρισμού μεταξύ εθνικής αυτοτέλειας και αξιοπρέπειας και συνολικής υπακοής σε αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκό διευθυντήριο. Είναι άλλο πράγμα οι κοινοτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας, και άλλο η ένταξή της σε μια λογική πλήρους συμβιβασμού με τους ισχυρούς της Ευρωζώνης. Το ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωζώνης και του «σκληρού πυρήνα» του ευρώ (ως μη ώφειλε ίσως, αλλά είναι…) δεν σημαίνει ότι χάνει την ανεξαρτησία και την αυτοτέλειά της. Αν όμως προκύπτει
από τα πράγματα, από την εξέλιξη της ζωής, ότι αυτό σημαίνει, τότε όντως πρέπει να αναθεωρήσει το σύνολο της σχέσης της με την Ευρωπαϊκή
Ένωση. Κάτι τέτοιο φυσικά θα αποτελέσει πλήγμα για το ίδιο το ούτως ή άλλως ασταθές ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αφού θα τεθεί εν αμφιβόλω και από άλλες χώρες-μέλη: Ακόμα και από αυτές που πρέπει να έχουν ευγνωμοσύνη προς την ΕΕ που τις έκανε μέλη της. Και τούτο επειδή στην πραγματικότητα οι χώρες αυτές (που ανήκαν στον πρώην ανατολικό συνασπισμό) είναι στενά δεμένες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και σε αυτές θα υπακούσουν για την πιθανή αναδιανομή ρόλων και εξουσιών στην Ευρώπη.
Στον βαθμό που δεν έχει ακόμα οικοδομηθεί κοινή εξωτερική πολιτική και δεν έχουν ανακαλυφθεί ισχυρά κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα, οι χώρες αυτές (που δεν έχουν έτσι κι αλλιώς μακρά παράδοση σε αυτονομία, αστική δημοκρατία και αυτοπροσδιορισμό) δεν βλέπουν σημαντικούς λόγους παραμονής τους σε κάτι που ίσως μάλιστα να τις βλάψει οικονομικά ή να μην τους αποφέρει κέρδη, όπως αρχικά ήλπισαν κατά την είσοδό τους. Ενώ οι ΗΠΑ αποτελούν το σίγουρο «αποκούμπι» τους, πρόθυμες πάντα να ακούσουν τις ανάγκες τους και να τις συνδράμουν αναδεικνύοντάς τες αργά αλλά σταθερά (σε ορισμένες περιπτώσεις και γρήγορα) σε επίσημους δορυφόρους τους. Στην πραγματικότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν κανέναν λόγο να ανησυχούν γι’ αυτά που συμβαίνουν στην Ευρώπη, αλλά περιμένουν ήσυχες την πορεία αμφισβήτησης και ενδεχόμενης πτώσης του ευρώ. Ενώ δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι το δικό τους νόμισμα, το δολάριο, πρόκειται να αντιμετωπίσει ανάλογο κίνδυνο.
Είναι ένα σύνολο διαπλεκόμενων θεμάτων που πρέπει να ξαναδεί η Ελλάδα σε σχέση με την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων, επικεντρώνοντας στα δεδομένα των ισορροπιών της περιοχής όπου βρισκόμαστε. Η εμμονή στο «πακέτο» των ευρωπαϊκών αξιών, όταν οι ισχυροί εκφραστές αυτών των αξιών μάς αντιμετωπίζουν ως ανεπιθύμητο συνεργάτη, είναι μάλλον ζημιογόνος. Μια σειρά από γεγονότα και ισχυρές ενδείξεις πείθει ότι η ευρωπαϊκή υπόθεση της συνύπαρξης με προοπτική μια ομόσπονδη Ευρώπη πρέπει να ξαναϊδωθεί από τους εταίρους με άλλο μάτι.
Είναι προφανές ότι όσοι μπορούν αποφασίζουν αυστηρά με βάση τα δικά τους συμφέροντα ως χώρα, ενώ όσοι δεν μπορούν αποφασίζουν να συνδέσουν τα συμφέροντά τους με κάποιον άλλο, ακόμα και αν αυτός ο άλλος βρίσκεται εκτός γηραιάς ηπείρου. Η Ελλάδα κινείται σε μια ενδιάμεση κατάσταση κι αυτό της δίνει ένα πλεονέκτημα ευκινησίας, όσο δύσκολη κι αν είναι η σημερινή κατάσταση στην οικονομία.
Η κρίση θα περάσει, αλλά στο τραπέζι θα έχουν τεθεί ήδη (λόγω της κρίσης) άλλα ζητήματα που θα αφορούν την ίδια την οντότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι όταν έρθει η ώρα πρέπει να είμαστε σε θέση να συζητήσουμε γι’ αυτά.