Κλείνει την Τρίτη η συμφωνία για τη διάσωση της Ελλάδας

Σύμφωνα με πληροφορίες, μια άκρως απόρρητη ομάδα τεχνοκρατών, αφού διαβουλεύθηκε και με τους εκπροσώπους των υπουργείων Οικονομικών όλων των χωρών τις τελευταίες ημέρες, κατέληξε σε ένα σχέδιο στήριξης, που κινείται οριακά στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομιμότητας και δεν θα υπάρχει κίνδυνος να απορριφθεί από τη Βρετανία και τη Σουηδία, ή να δημιουργήσει σοβαρά πολιτικά και νομικά προβλήματα στη γερμανική κυβέρνηση.

Το δυσκολότερο στοίχημα των τεχνοκρατών που κλήθηκαν να διαχειριστούν το ελληνικό πρόβλημα ήταν πώς θα τετραγώνιζαν τον κύκλο σε τυπικό επίπεδο, δηλαδή πώς θα δινόταν βοήθεια στην Ελλάδα, χωρίς να παραβιάζεται το άρθρο της Ευρωπαϊκής Συνθήκης που απαγορεύει στις χώρες-μέλη να δανείζουν άλλα κράτη. Επιπλέον, η στήριξη της Ελλάδας έπρεπε να εμφανισθεί ως μεμονωμένη κίνηση έκτακτου χαρακτήρα, καθώς αρκετές κυβερνήσεις ήταν ιδιαίτερα διστακτικές να διαμορφώσουν έναν μονιμότερο μηχανισμό παρέμβασης υπέρ των χωρών που θα βρίσκονται σε αδυναμία.

Έτσι, το σχέδιο στήριξης της Ελλάδας κρίθηκε σκόπιμο να μείνει στο επίπεδο της παροχής εγγυήσεων δανεισμού σε τράπεζες που θα αγοράσουν ελληνικά ομόλογα. Οι εγγυήσεις θα δοθούν διμερώς από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας και ενδεχομένως από ορισμένες ακόμη κυβερνήσεις που θα δεχθούν να μετάσχουν στο σχήμα, ενώ οι αγορές ελληνικών ομολόγων θα γίνουν από κρατικές τράπεζες. Το πλαφόν των εγγυήσεων που θα δοθούν εκτιμάται ότι θα είναι 25 δισ. ευρώ, χωρίς αυτό να σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα εξαντληθεί.

Στόχος της ελληνικής κυβέρνησης θα είναι να αντλήσει 25 δισ. ευρώ το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου για την αναχρηματοδότηση παλαιών δανείων και την κάλυψη τρεχουσών αναγκών, με spread που δεν θα ξεπερνά τις 250 μονάδες βάσης. Δεν αποκλείεται ο στόχος να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό, χωρίς να εξαντληθούν τα ευρωπαϊκά «πυρομαχικά», που όμως είναι απαραίτητα για να λάβουν τα σωστά μηνύματα οι παράγοντες της αγοράς, όπως εκτιμούν στις Βρυξέλλες. «Έχει καθοριστική σημασία να γνωρίζουν όλοι στην αγορά ότι όπως και να ‘χει το πρόγραμμα δανεισμού της χώρας θα καλυφθεί, για να χάσει το νόημα του ο εκβιασμός με τα αστρονομικά spread», επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα.

Η απόρρητη ομάδα

Τις μυστικές διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εκπόνηση και εφαρμογή έκτακτου σχεδίου σωτηρίας της Ελλάδας αποκάλυψε το γερμανικό περιοδικό «Spiegel». Εδώ και αρκετό καιρό, όπως σημείωνε το περιοδικό, έχει συσταθεί μυστικά μια επιτροπή ελάχιστων (για «μισή ντουζίνα», γίνεται λόγος) τεχνοκρατών, που προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο, δηλαδή για την αντιμετώπιση μιας χρεοκοπίας.

Όπως αποκαλύπτει το «Spiegel», στην άκρως απόρρητη ομάδα, που συνεδριάζει πίσω από κλειστές πόρτες σε οικονομικά υπουργεία και γραφεία κεντρικών τραπεζών, μετέχει κορυφαίος υπηρεσιακός παράγοντας του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ο Γιοργκ Άσμουσεν, καθώς και ο γάλλος ομόλογός του, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκπροσωπείται από τον κορυφαίο οικονομολόγο της Γιούργκεν Σταρκ. Στην ομάδα μετέχει και κορυφαίο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ομάδα είχε ήδη προχωρήσει σημαντικά τις προετοιμασίες της διάσωσης από τα μέσα αυτής της εβδομάδας, σύμφωνα με το «Spiegel». «Μπορούμε να πληρώσουμε τα χρήματα που χρειάζονται σε 48 ώρες, αν απαιτηθεί», διαβεβαίωσε πρόσφατα ο Άσμουσεν, τον προϊστάμενό του, γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Παρεμβαίνει και η ΕΚΤ

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο στήριξης έχει και έναν δεύτερο άξονα, που δεν αφορά τους υπουργούς Οικονομικών, αλλά τους κεντρικούς τραπεζίτες. Ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ και πιθανότερος διάδοχος του Τρισέ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Άξελ Βέμπερ, έκανε το μεγάλο βήμα που περίμεναν οι αγορές, τονίζοντας αυτήν την εβδομάδα ότι δεν είναι ανάγκη από το 2011 να επανέλθει η ΕΚΤ στο αυστηρό προηγούμενο καθεστώς για την αποδοχή εγγυήσεων δανεισμού των τραπεζών.

Σύμφωνα με την πρόταση Βέμπερ, που θα υιοθετηθεί από την ΕΚΤ, οι τράπεζες θα μπορούν να καταθέτουν ομόλογα χαμηλής αξιολόγησης («Β» κατηγορίας») και το 2011 για να λαμβάνουν δάνεια από την ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν η Ελλάδα υποβαθμισθεί κατά δύο σκαλοπάτια από τη Moody’s και περάσουν τα ομόλογα στην κατηγορία ΒΒΒ-, θα συνεχίσουν να γίνονται δεκτά από την ΕΚΤ.

Αυτή η πολιτική απόφαση που φαίνεται ότι έχει ληφθεί από την ΕΚΤ επιτρέπει στις ευρωπαϊκές και τις ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν το γνωστό «αεροπλανάκι» με τα ελληνικά ομόλογα, δηλαδή να αγοράζουν τίτλους με πολύ υψηλές αποδόσεις και να τους καταθέτουν στην ΕΚΤ για να λαμβάνουν φθηνή ρευστότητα, αποκομίζοντας κέρδη από τη διαφορά των επιτοκίων. Έτσι, η ελκυστικότητα των ελληνικών ομολόγων ενισχύεται αποφασιστικά, ενώ παίρνουν σημαντικές «ανάσες» ρευστότητας και οι ελληνικές τράπεζες, που έχουν «στριμωχθεί» λόγω των πιέσεων στα ομόλογα.

Επιπλέον η ΕΚΤ θα προσφέρει αφειδώς ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες στην επόμενη δημοπρασία για την παροχή δανεισμού τρίμηνης διάρκειας, ώστε να έχουν την άνεση να προχωρήσουν σε αγορές ομολόγων κατά το κρίσιμο δίμηνο Απριλίου – Μαΐου, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις που έχει δημιουργήσει η απόσυρση καταθέσεων σε αρκετά μεγάλη κλίμακα τους τελευταίους μήνες.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εκροές καταθέσεων πλησιάζουν το 8% μέσα στο τελευταίο δίμηνο, λόγω των φόβων για ενδεχομένη χρεοκοπία της χώρας…