«Πόλεμος» κατά της κοινωνίας

Ζούμε την περίοδο αυτή ιστορικής σημασίας αλλαγές, το «βάθος» και τη σημασία των οποίων δεν μπορούμε σήμερα να κατανοήσουμε υπό το κράτος της ιδεολογικής τρομοκρατίας, του φόβου και του αισθήματος πανικού που κυριαρχούν ως όροι καταναγκασμού προκειμένου να «περάσουμε» ως έθνος, ως κοινωνία, ως πολιτικό σύστημα στην «επόμενη φάση», και μάλιστα με βίαιο τρόπο, όπως καθόρισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Έχουμε πράγματι «πόλεμο». Έναν «πόλεμο» όμως που διεξάγεται με άνισους όρους κατά της ελληνικής κοινωνίας. Στόχος του είναι η αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού, το επίπεδο διαβίωσής του, η κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή, η εθνική του κυριαρχία, οι πολιτισμικές του αξίες.
Με κανένα τρόπο δεν θέλει κανένας να παραβλέψει ή να ωραιοποιήσει τις δικές μας ευθύνες. Τον στρεβλό τύπο ανάπτυξης, το διογκωμένο και διεφθαρμένο σε πολλά στοιχεία του κράτος, τις αντιπαραγωγικές δραστηριότητες, την ύπαρξη ενός τεράστιου τομέα παραοικονομίας, την ανικανότητα ή και διαπλεκόμενη σχέση με συμφέροντα κομμάτων και πολιτικών προσώπων.
Όμως ως εκεί. Γιατί εάν πράγματι έχουμε φθάσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που χρειάζεται συλλογική προσπάθεια ανασυγκρότησης, εθνική έγερση, θυσίες, τότε η πορεία «εθνικής αυτοκτονίας» και πολιτικής παραίτησης που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση αποτελεί τη χειρότερη επιλογή.
Στις περιόδους των κρίσεων, στις μεγάλες ιστορικές στιγμές που ζει ένας λαός προσδοκά από την πολιτική και πνευματική του ηγεσία να προασπίσει την εθνική του αξιοπρέπεια, να διαμορφώσει τους όρους μιας συλλογικής κοινωνικής δράσης, να χαράξει μια ελπιδοφόρα προοπτική μέσα από τις δυσμενείς συγκυρίες και τους κινδύνους.
Στη σημερινή ιστορική φάση που διέρχεται η χώρα μας, η πολιτική εξουσία, η κυβέρνηση διαδραματίζει τον ρόλο ενός απλού διαμεσολαβητή, που καλείται απλώς να διαχειρισθεί τις εντολές των οικονομικών και πολιτικών κέντρων εξουσίας, χωρίς να μπορεί καν να διαμορφώσει κάποιες προοπτικές για το μέλλον. «Όλα παίζονται», όλα εξαρτώνται από την «απόδοση» των μέτρων, από την αντίδραση, από την ευαρέσκεια που θα επιδείξουν οι αγορές στο γεγονός ότι η απαίτησή τους «να χυθεί αίμα», έγινε αποδεκτή…
Τρεις είναι οι δεσπόζουσες διαστάσεις των ιστορικών συγκυριών που ζούμε.
α) Η πρώτη αφορά τη δρομολογούμενη υποβάθμιση του εισοδήματος και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Η μείωση αυτή συνδέεται ευθέως με την πτώση της παραγωγικής δραστηριότητας, το κλείσιμο των επιχειρήσεων, την ανεξέλεγκτη διόγκωση της ανεργίας. Αν σε όλα αυτά υπολογισθεί η αναπόφευκτη αύξηση όλων σχεδόν των προϊόντων από την αύξηση του ΦΠΑ και της τιμής των καυσίμων, τότε θα έχουμε τη συνύπαρξη του πληθωρισμού με μια παρατεταμένη ύφεση, μια εξέλιξη που μας οδηγεί πολλές δεκαετίες πίσω…
Σ’ αυτή την εξέλιξη το πρώτο δεδομένο είναι ότι η μείωση του εισοδήματος θεωρείται ως μια νέα πραγματικότητα, ως μια νέα αφετηρία που θα καθορίζει το επίπεδο ζωής για πολλά χρόνια. Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι η βασική πηγή της κρίσης, η ασύδοτη φοροδιαφυγή και φοροκλοπή δεν αντιμετωπίζεται πρακτικά. Ούτε διαφαίνεται ότι η κυβέρνηση διαθέτει την πολιτική βούληση και ισχύ αλλά και τους αναγκαίους μηχανισμούς για να προχωρήσει σε ρήξεις με ιστορικά διαμορφωμένες δομές.
β) Η δεύτερη διάσταση αναφέρεται σ’ ένα δευτερογενές πεδίο κρίσης στο οποίο περνά το πολιτικό μας σύστημα. Όλα αυτά τα χρόνια ασκούσαμε μια έντονη κριτική στα κόμματα και στο πολιτικό σύστημα για ανικανότητα, πελατειακές σχέσεις, διαφθορά και διαπλοκή… Σήμερα εμφανίζεται το φαινόμενο της παραίτησης, της υιοθέτησης ενός ρόλου εντολοδόχου, διαμεσολαβητή, μεταξύ των εντολών και των οικονομικοκοινωνικών επιλογών των ευρωπαϊκών (και όχι μόνο) πόλων εξουσίας και του ελληνικού λαού. Η νομιμοποίηση των κομμάτων της διακυβέρνησης της χώρας μας θα εξαρτάται από εδώ και πέρα κατά πρώτο λόγο από τη γνώμη που θα διατυπώνουν οι ευρωπαίοι ηγέτες, οι κεντρικοί τραπεζίτες, οι κερδοσκόποι των αγορών και δευτερευόντως από την κρίση και τη γνώμη της ελληνικής κοινωνίας. Κι αυτή η εξέλιξη αποτελεί μια ιστορική οπισθοδρόμηση που αφορά το ίδιο το δημοκρατικό μας πολίτευμα, τη δυνατότητά μας να ασκούμε την εθνική μας κυριαρχία και να προασπίζουμε τα συμφέροντά μας.
γ) Η τρίτη διάσταση του προβλήματος αφορά όχι μόνο τις οικονομικές ή πολιτικές επιπτώσεις, αλλά τον κοινωνικό χαρακτήρα και τις κοινωνικές συνέπειες των μέτρων, μια εξέλιξη που αποκτά δεσπόζουσα διάσταση.
Η ύφεση και η απουσία πόρων, η μείωση των εισοδημάτων θα οδηγήσει σ’ έναν αγώνα ατομικής επιβίωσης, θα εντείνει τον ανταγωνισμό και θα καλλιεργήσει έντονες κοινωνικές αντιθέσεις και συγκρούσεις. Η εξέλιξη αυτή τροφοδοτείται από την εντεινόμενη ανασφάλεια, τον φόβο, από το άδηλο μέλλον το οποίο προδιαγράφεται, από το γενικότερο κλίμα υποταγής και ταπείνωσης στο οποίο οδηγείται η κοινωνία.
Η διαδικασία αυτή κατακερματισμού της κοινωνίας και ανάπτυξης αντιθέσεων τροφοδοτείται από τη διάλυση των κοινωνικών θεσμών, από την απαξίωση της έννοιας του συλλογικού, κοινωνικού και του δημόσιου συμφέροντος. Με συνέπεια η κοινωνία, οι κοινωνικές ομάδες να μην μπορούν να στηριχθούν και να ενοποιηθούν σε θεσμούς, ή αρχές και αξίες που καλλιεργούν την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, τη συλλογική στάση απέναντι στις δυσκολίες.
Αυτή είναι ίσως ιστορικά η πλέον δυσμενής εξέλιξη που δεν μπορούν να την αποκαταστήσουν στο μέλλον ούτε οι οικονομικοί δέκτες, ούτε τα spreads των ομολόγων.