Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο

1 Ειδήσεις από το μέτωπο της ανεργίας. Η ΕΕ-27 έχει ήδη καταμετρήσει περίπου 24 εκατ. ανέργους. Το 2009 χάθηκαν συνολικά 5 εκατ. θέσεις μόνιμης απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, με ισόποση αύξηση των ανέργων, εκ των οποίων τα 3 εκατ. στην Ευρωζώνη. Πρώτη με την υψηλότερη ανεργία η Ισπανία, με το ποσοστό να φτάνει στο 22% του ενεργού πληθυσμού της, ενώ η ανεργία των νέων (κάτω των 25 ετών) προσεγγίζει το 43%! Το 2010, σύμφωνα με πολύ συγκρατημένες και αισιόδοξες προβλέψεις, θα χαθούν άλλα 4 εκατ. θέσεις εργασίας. Νομίζω ότι οι προβλέψεις αυτές είναι σκόπιμα αισιόδοξες, δεδομένου ότι η ΕΕ και η ΟΝΕ έδειξαν «κόκκινη κάρτα» στην ανάπτυξη και έδωσαν προτεραιότητα στη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Εκεί στις Βρυξέλλες, φαίνεται, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ότι η ανεργία δεν είναι δυνατόν να καταπολεμηθεί χωρίς ανάπτυξη, και μάλιστα όταν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έχουν τεθεί υπό καθεστώς επιτήρησης λόγω υπερβολικού ελλείμματος και ο δημόσιος τομέας δεν θα έχει τη δυνατότητα να προσλαμβάνει ανέργους ή να εφαρμόζει προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας, χρηματοδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ας μη γελιόμαστε. Η ΕΕ εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι επιλογές της σύντομα θα προκαλέσουν σοβαρές αναταράξεις.
2 Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες υπάκουσαν στα κελεύσματα του νεοφιλελευθερισμού και έσπευσαν να βοηθήσουν τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης να οικοδομήσουν την οικονομία της ελεύθερης-ασύδοτης αγοράς και οι τυραννισμένοι λαοί τους να απολαύσουν τα αγαθά του φιλόστοργου αυτού οικονομικού συστήματος των δυτικών χωρών. Στην πρωτοπορία της προσπάθειας οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς), οι οποίες ίδρυσαν και έχουν σε λειτουργία 3.482 καταστήματά τους στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Αιγύπτου. Η πλέον εκτεθειμένη είναι η Εθνική Τράπεζα, που διατηρεί 1.224 υποκαταστήματά της, και η πλέον συντηρητική απεδείχθη η Τράπεζα Πειραιώς με 499 υποκαταστήματα. Στα 3.482 ελληνικά υποκαταστήματα υπηρετούν 46.250 υπάλληλοι, οι περισσότεροι των οποίων ανήκουν στην Εθνική Τράπεζα (19.500 εργαζόμενοι). Η Ρουμανία φιλοξενεί τα περισσότερα υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών (843 εν λειτουργία), με δεύτερη τη Βουλγαρία (726) και τρίτη τη Σερβία (547). Σημειώνουμε ότι το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στις χώρες αυτές φτάνει συνολικά στα 50 δισ. ευρώ περίπου, ποσόν που αντιστοιχεί στο 14% του συνολικού ενεργητικού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Στη Βουλγαρία οι ελληνικές τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει τις υψηλότερες επενδύσεις, που μέχρι τώρα φτάνουν στο 22% του ΑΕΠ της χώρας αυτής (ποσοστό έκθεσης των ελληνικών τραπεζών). Και στον τομέα αυτόν πρωταγωνιστούν η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank. Η Εθνική έχει το υψηλότερο ποσοστό έκθεσης στην Τουρκία.
3 Σε ποιους ανήκουν τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου; Δηλαδή ποιοι αγοράζουν (επενδύουν σε) ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου; Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), στο τέλος της περσινής χρονιάς (2009) η σύνθεση των ομολογιούχων ήταν η εξής: α) Τράπεζες και άλλοι θεσμικοί επενδυτές, όπως π.χ. αμοιβαία κεφάλαια, 50% του συνολικού χρέους. Είναι επομένως η ισχυρότερη ομάδα. Εξ αυτών το 5% των ομολογιών κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες (δημόσιες). β) Η δεύτερη ισχυρότερη ομάδα ομολογιούχων είναι τα πάσης φύσεως και προέλευσης επενδυτικά κεφάλαια, που κατέχουν το 34% του συνόλου των ομολογιών του Δημοσίου (19% κατέχουν τα επενδυτικά κεφάλαια, 10% οι εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων και 5% τα περίφημα κερδοσκοπικά κεφάλαια, τα hedge funds). Αυτή η ομάδα ομολογιούχων φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για κερδοσκοπικά παιχνίδια. γ) Η τρίτη ομάδα, η ασθενέστερη, είναι τα ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά ταμεία, που κατέχουν το 14% των ομολογιών του Δημοσίου. Τέλος, το υπόλοιπο 2% ανήκει σε μεμονωμένους μικροεπενδυτές. Σημειώνουμε ότι το 29% των ομολογιών βρίσκεται σε χέρια Ελλήνων, ενώ το 71% βρίσκεται σε ξένα χέρια. Βρετανοί και ιρλανδοί επενδυτές κατέχουν το 23%, γάλλοι το 11%, γερμανοί-αυστριακοί το 9% και από 6% ιταλοί, βέλγοι και ολλανδοί επενδυτές. Και το υπόλοιπο (10% περίπου) είναι διασκορπισμένο σε επενδυτές διαφόρων εθνικοτήτων. Πάντως σχεδόν ολόκληρος ο αριθμός των ομολογιών βρίσκεται στα κράτη της Ευρωζώνης.