Φοβήθηκαν νέα υποβάθμιση και χρεοκοπία!

Το σενάριο που άρχισε να διακινείται μετʼ επιτάσεως την περασμένη εβδομάδα ανέφερε ότι μετά τη συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων την Τετάρτη ο οίκος Moodyʼs θα προχωρούσε σε αρνητικό σχολιασμό του Προγράμματος Σταθερότητας, εκφράζοντας ζωηρές αμφιβολίες για τη δυνατότητα δημοσιονομικής εξυγίανσης με τα μέτρα που περιελάμβανε.
Μάλιστα, ορισμένοι δεν απέκλειαν ακόμη και το ενδεχόμενο νέας υποβάθμισης από τη Moodyʼs, που θα οδηγούσε τα ελληνικά ομόλογα στην κατηγορία «Β».
Δεδομένου ότι η Moodyʼs είναι ο τελευταίος από τους τρεις οίκους αξιολόγησης που κρατά τα ομόλογα στην κατηγορία «Α», αυτή η υποβάθμιση θα σήμαινε ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2010 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα έκανε δεκτά τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση χρηματοδότησης των τραπεζών. Και αυτό θα επισφράγιζε τη χρεοκοπία της χώρας, καθώς κανένας δανειστής δεν θα δεχόταν πλέον να αγοράσει κρατικούς τίτλους ή να χρηματοδοτήσει τις τράπεζες.
Άλλωστε, η Moodyʼs είχε προειδοποιήσει ήδη από την ημέρα που ολοκληρώθηκε με επιτυχία η διάθεση πενταετών ομολόγων από το υπουργείο Οικονομικών, έστω και με τοκογλυφικά επιτόκια, ότι αυτή η επιτυχία δεν ήταν αρκετή για να απομακρυνθεί ο κίνδυνος υποβάθμισης της χώρας.
Ακόμη και χωρίς κάποια αρνητική εξέλιξη από την πλευρά της Moodyʼs, το τραπεζικό σύστημα της χώρας ήταν πολύ αμφίβολο αν θα άντεχε μια παρατεταμένη πίεση στα spread δανεισμού του Δημοσίου, καθώς μόνο τον Μάρτιο οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να δανεισθούν περισσότερα από 3 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσουν λήξεις παλαιών χρεογράφων και η καμπύλη των επιτοκίων, ακόμη και σε κοντινές λήξεις (1-2 χρόνια), είχε εκτιναχθεί σε απαγορευτικά επίπεδα (η βάση δανεισμού των τραπεζών, δηλαδή το επιτόκιο διετίας των κρατικών ομολόγων, είχε ξεπεράσει το 6%).
Επιπλέον, λόγω της διεθνούς δυσπιστίας για τα ελληνικά ομόλογα, στα οποία οι ελληνικές τράπεζες έχουν επενδύσει περισσότερα από 32 δισ. ευρώ (στοιχεία Νοεμβρίου), ήταν πολύ αμφίβολο αν οι τράπεζες θα έβρισκαν με οποιοδήποτε κόστος δανεικά από τη διεθνή αγορά τον Μάρτιο. Έστω και μία μεγάλη τράπεζα αν αντιμετώπιζε δυσκολίες, ο κίνδυνος «ντόμινο» στο τραπεζικό σύστημα θα ήταν ορατός, με εφιαλτικές συνέπειες και για το Δημόσιο.
Δραματικοί τόνοι από Προβόπουλο
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», από την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου, όταν ο κ. Γιώργος Προβόπουλος πέρασε την πύλη του Μαξίμου για να ενημερώσει σε δραματικούς τόνους τον πρωθυπουργό, μέχρι την περασμένη Τρίτη, που ο κ. Παπανδρέου εμφανίσθηκε για το τηλεοπτικό του διάγγελμα, μεσολάβησε ένας «Πόλεμος Έξι Ημερών» για την οικονομία.
Ο κ. Προβόπουλος, παρά τη δραματική κατάσταση, συμφωνήθηκε να εξέλθει από το Μαξίμου δηλώνοντας την αισιοδοξία του για την αντιμετώπιση της κρίσης, ώστε να αποτραπεί η δημιουργία κλίματος πανικού. Μετά τη συνάντηση αυτή, ο πρωθυπουργός είχε διαπίστωσε στο Νταβός, συνομιλώντας με τους ηγέτες της παγκόσμιας οικονομίας, ότι ήδη αντιμετωπιζόταν ως πρωθυπουργός μιας χρεοκοπημένης χώρας και το μόνο θέμα που συζητούσαν οι συνομιλητές του ήταν τα διάφορα σενάρια διεθνούς διάσωσης.
Διορθωτικό «πακέτο»…
Την περασμένη Κυριακή, σε δύο εξίσου δραματικές συσκέψεις στο Μαξίμου, ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε από τους επικεφαλής των τριών κρατικών τραπεζών (Εθνική, Τ.Τ., ΑΤΕ) για την κρισιμότητα των περιστάσεων και τους κινδύνους για το τραπεζικό σύστημα.
Στη σύσκεψη αυτή ο κ. Παπανδρέου άκουσε με προσοχή τις εισηγήσεις για τα προβλήματα ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος και φαινόταν αρκετά τρομαγμένος, σύμφωνα με πληροφορίες. Αμέσως μετά συγκάλεσε ευρεία σύσκεψη, με τη συμμετοχή του Θ. Πάγκαλου, του Χ. Παμπούκη, όλων των υπουργών του οικονομικού επιτελείου, των δύο κορυφαίων κοινοβουλευτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ (Παπουτσής, Ευθυμίου) και του στενού του συνεργάτη, Κ. Θέου.
Η σύσκεψη έληξε με την απόφαση να προχωρήσει ο πρωθυπουργός σε μια διορθωτική κίνηση του Προγράμματος Σταθερότητας με μεγάλη εμβέλεια πριν αυτό εξετασθεί από το Κολέγιο των Επιτρόπων την Τετάρτη, ώστε να διασφαλισθεί ότι το Πρόγραμμα θα εγκριθεί από την Κομισιόν αλλά και θα αποσπάσει θετικότερες αξιολογήσεις από τις αγορές. Με αυτήν την κίνηση εκτιμήθηκε ότι θα μπορούσε να αποτραπεί και ο κίνδυνος ενός «ραπίσματος» από τη Moodyʼs. Αρκετοί από τους συμμετέχοντες στη σύσκεψη της Κυριακής (Πάγκαλος, Κατσέλη, Παπουτσής, Ευθυμίου) διατύπωσαν επιφυλάξεις για το μείγμα των μέτρων της διορθωτικής παρέμβασης και τις πολιτικές της συνέπειες.
Ο κύβος, όμως, είχε ριφθεί και την Τρίτη, σε νέα σύσκεψη, αυτήν τη φορά με τη συμμετοχή Παπακωνσταντίνου – Σαχινίδη και Κ. Θέου, οριστικοποιήθηκαν οι αποφάσεις για τα μέτρα που ανακοίνωσε το ίδιο βράδυ ο πρωθυπουργός.
Τις επόμενες ημέρες ο αναβρασμός που προκάλεσαν οι ανακοινώσεις οδήγησε σε μια νέα διορθωτική κίνηση, με πολιτικό και οικονομικό περιεχόμενο, καθώς αποφασίσθηκε να δοθεί αμέσως επικοινωνιακή έμφαση στο «πακέτο» αναπτυξιακών μέτρων που σχεδιάζει από καιρό η κ. Λούκα Κατσέλη – τα μόνα μέτρα που σώζουν κάτι από τον κεντροαριστερό χαρακτήρα του ΠΑΣΟΚ, όπως λένε πλέον όλο και περισσότεροι στο κυβερνών κόμμα…
Πάντως, η ανησυχία για τις επόμενες κινήσεις της Moodyʼs δεν έχει εκλείψει. Ο διεθνής οίκος ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θέτει σε νέα, αυστηρότερη, αξιολόγηση όλους τους τίτλους που έχουν εκδώσει ελληνικές τράπεζες και έχουν βαθμολογία «Aaa», δηλαδή αποτελούν «σωσίβιο» για τις τράπεζες αφού μπορούν να τους δεσμεύουν στην Τράπεζα της Ελλάδος για να χρηματοδοτούνται.
Αυτό γίνεται εξαιτίας της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας, ανακοίνωσε ο διεθνής οίκος. Πάντως, αν κάποια χρεόγραφα ελληνικών τραπεζών χάσουν τα τρία «Α» μετά την αξιολόγηση αυτή, θα ανοίξουν νέες «τρύπες» στους ισολογισμούς τους…