Η Ελλάδα και η αλληλεγγύη στην Ευρωζώνη

Η δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα ανέδειξε χρόνια προβλήματα του μοντέλου ανάπτυξης στη χώρα μας, καθώς και του πολιτικού συστήματος, το οποίο επί δεκαετίες, μη τολμώντας ουσιαστικές διαρθρωτικές αλλαγές, μετέθετε τα προβλήματα κι επιδιδόταν σε δημιουργικές και παραπλανητικές λογιστικές.
Στο κρίσιμο διάστημα που διανύουμε, πρέπει να αποφύγουμε να υποπέσουμε σε μια ευρωσκεπτικιστική δημαγωγία, κατηγορώντας την ΕΕ ότι επεμβαίνει στα εσωτερικά της χώρας ή ότι επιβάλλει στην Ελλάδα έναν οικονομικό κορσέ, αλλά αντιθέτως πρέπει να αξιοποιήσουμε σε κάθε επίπεδο υπέρ της χώρας μας αυτήν τη συγκυρία. Η χώρα και οι συμπολίτες μας έχουν επωφεληθεί πολλαπλώς από τη συμμετοχή μας στην ΕΕ και στο ενιαίο νόμισμα, το οποίο μας έχει προστατέψει από τους κλυδωνισμούς στις ισοτιμίες των νομισμάτων, αλλά και κυρίως από τις συνέπειες της κρίσης. Αυτό που ίσως δεν συνειδητοποιήθηκε ποτέ είναι οι ευκαιρίες, οι υποχρεώσεις μας στην ΕΕ, όπως και τα πραγματικά περιθώρια αλληλεγγύης που υπάρχουν.
Ωστόσο οι πρόσφατες δηλώσεις από τη μια των ευρωπαίων πολιτικών ηγετών και από την άλλη υπουργών και στελεχών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας περί αλληλεγγύης και της μορφής που αυτή μπορεί να λάβει είναι αντιφατικές και συγκεχυμένες. Μπροστά σε αυτή την αμφισημία, οι αγορές και οι πιστοληπτικοί οίκοι αντιδρούν σπασμωδικά, με αποτέλεσμα να ανεβοκατεβαίνουν τόσο τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια όσο και το spread των κρατικών ομολόγων.
Η αμηχανία των δηλώσεων αυτών υπογραμμίζει το γεγονός ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας ουσιαστικά δεν έχει απάντηση για την περίπτωση της Ελλάδας, καθώς βασίζεται στην εικασία ότι καμία χώρα της Ευρωζώνης δεν θα έφτανε σε τέτοια κατάσταση. Κατά συνέπεια, εμείς οφείλουμε να νοικοκυρέψουμε σύντομα τα του οίκου μας σύμφωνα με τις κοινοτικές μας υποχρεώσεις και με τις ενισχύσεις που ήδη διατίθενται στη χώρα μας, αναστρέφοντας την καταστρεπτική πορεία αύξησης του δημόσιου χρέους. Να μην παραβλέπουμε όμως ότι η εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας δεν είναι απλώς κάτι που οφείλουμε στην ΕΕ, το οφείλουμε πρωταρχικά στους πολίτες της χώρας μας. Όλοι πρέπει να συμβάλουμε ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο πολιτικό περιβάλλον συζήτησης, κατεύθυνσης και άσκησης πολιτικής. Η αξιωματική αντιπολίτευση παίζει ήδη υπεύθυνο και δημιουργικό ρόλο πιέζοντας την κυβέρνηση ν’ αντικαταστήσει τη φοροεισπρακτική πολιτική της με μέτρα που προωθούν τις επενδύσεις, τη ζήτηση και την απασχόληση.
Η σημερινή όμως κατάσταση στην Ευρώπη απαιτεί μια γενικότερη συζήτηση για τον προσδιορισμό και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων αλληλεγγύης. Τα ερωτήματα που προσωπικά έχω θέσει τόσο στην Επιτροπή όσο και στην ισπανική Προεδρία της Ένωσης είναι ποικίλα: Η κρίσιμη δημοσιονομική κατάσταση στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες εκτός από εσωτερικό πρόβλημα είναι και πρόβλημα της Ευρωζώνης, το οποίο απαιτεί την εξέταση ad hoc μέτρων και μηχανισμών, π.χ. παροχής εγγυήσεων μεταξύ των ίδιων των κρατών μελών; Απαιτείται ένας νέος δημοσιονομικός συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών ούτως ώστε να αμβλυνθούν οι μεγάλες αντιθέσεις -ιδίως στις εξαγωγές, τους μισθούς και την εσωτερική ζήτηση- μεταξύ κέντρου και περιφέρειας στην Ευρωζώνη; Θα ληφθούν υπόψη από τους εταίρους μας οι ιδιαίτερες συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα μας, όπως η λαθρομετανάστευση και οι εξοπλιστικές δαπάνες με δεδομένο το τουρκικό casus belli; Όλα αυτά δεν είναι ταμπού, αλλά υπαρκτά ευρωπαϊκά προβλήματα.
Η Ευρώπη είναι μια συνεχής πολιτική διαδικασία και δημιουργία. Όσο περισσότερο συμβάλουμε ως χώρα και λαός στους κοινούς στόχους, τόσο περισσότερο θα είμαστε σε θέση να συμβάλουμε σε μια συζήτηση κι εξέλιξη για περισσότερη αλληλεγγύη και συνοχή προς όφελος όλων των κρατών και των πολιτών τους.