Εφιάλτης και βρόχος διαρκείας

Η χώρα ζει τον μεγαλύτερο
εφιάλτη της ιστορίας της.
Χρεωμένη, ανυπόληπτη και αδύναμη να τα βγάλει πέρα με τους
κερδοσκόπους των αγορών,
βρίσκεται στο χείλος της
χρεοκοπίας και της κατάρρευσης.

Οι συνέπειες, άμεσες και αναπόφευκτες: κοινωνική έκρηξη και αναταραχές χωρίς προηγούμενο, κυβερνητικές κρίσεις με σοβαρές πιθανότητες για κυβέρνηση «έκτακτης ανάγκης» και πλήρης υπαγωγή στις αρμοδιότητες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου… Κι αν αυτή η εκδοχή ακούγεται ακραία, κάποια παραλλαγή της φαίνεται πολύ πιθανή: Μετά τα παιδιαρίσματα με το «Πρόγραμμα Σταθερότητας», η κυβέρνηση –πλήρως υποταγμένη στις εντολές των Βρυξελλών– θα επιστρατεύσει το σχέδιο Β΄ με νέες περικοπές, πρόσθετους φόρους και αυξήσεις στα καύσιμα και τον ΦΠΑ. Σκληρές αποφάσεις, με μηνιαίο έλεγχο και επιτήρηση, θα είναι το αντίτιμο της «βοήθειας» και της ανοχής που θα προσφέρει η Ένωση στην υπό κατάρρευσιν Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όπως φάνηκε ήδη με τα μπλόκα των αγροτών, η Ένωση θα έχει βαρύνοντα παρεμβατικό ρόλο έναντι των λαϊκών κινητοποιήσεων, καταδικαστικό φυσικά, αλλά και εναντίον των πολιτικών (κομμάτων και στελεχών) που αντιδρούν! Σχετικές δηλώσεις ιθυνόντων της Ένωσης, με αφορμή τις προσφυγές Βουλγαρίας και Ρουμανίας για τα μπλόκα, προϊδεάζουν με ασφάλεια για τα μέλλοντα να συμβούν…
Αν υποτεθεί ότι με όλα αυτά (σκληρά μέτρα, επιτήρηση κ.λπ.) θα επέλθει μέσα στο 2010 κάποια σταθεροποίηση και σχετική νηνεμία, με αναχαίτιση των λαϊκών κινητοποιήσεων, ποια θα είναι η συνέχεια; Η μείωση του ελλείμματος, η δημοσιονομική πειθαρχία, η ανάκτηση της αξιοπιστίας και η καθήλωση της φοβισμένης κοινωνίας θα σημάνουν την έναρξη μιας νέας, ανατατικής εποχής; Η απάντηση είναι, δυστυχώς, αρνητική. Ακόμη και αν ξυπνήσει η κρατική μηχανή, αναδιαρθρωμένη και υγιής, ακόμη και αν περιοριστούν οι αλόγιστες δαπάνες και η φοροδιαφυγή, η προοπτική θα παραμείνει ομιχλώδης. Για δύο λόγους: Πρώτον, διότι ο υποχρεωτικός, δυσβάστακτος –λόγω υψηλών επιτοκίων– δανεισμός θα εκτοξεύσει το χρέος, το οποίο θα βρίσκει μονίμως μπροστά της η χώρα. Επομένως το μεγαλύτερο μέρος των αναμενόμενων εσόδων από φορολογία, σύλληψη φοροδιαφυγής, άνοδο του ρυθμού ανάπτυξης κ.λπ. θα διατίθεται στην αποπληρωμή του χρέους. Βρόχος διαρκείας, δηλαδή… Ο δεύτερος λόγος αφορά την παντελή έλλειψη σχεδίου για την παραγωγική δομή της χώρας και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Χιλιοειπωμένα πράγματα (και από τη στήλη), αλλά εδραία και αμετακίνητα στην οδυνηρή αλήθεια τους. Φάνηκε καθαρά στις προγραμματικές δηλώσεις και στα σχετικά νομοσχέδια. Διαπιστώθηκε τραγικά με τα μπλόκα των αγροτών – επομένως με το συνολικό πρόβλημα της γεωργίας. Για να αποδείξει ότι η κυβέρνηση διαθέτει σχέδιο για την αγροτική πολιτική, η κυρία Μπατζελή επικαλέστηκε –και παράπεμψε– στον… διάλογο που αρχίζει αύριο στο Ζάππειο! Παιδιάστικα πράγματα, ερασιτεχνικά. Ένα σοβαρό σχέδιο δεν προκύπτει από ανταλλαγές απόψεων, αλλά από επίμοχθες, πολύχρονες, σοβαρές μελέτες και στρατηγικές επιλογές. Κανένας διάλογος και καμιά διαβούλευση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα στοιχεία αυτά. Οι φωτοβολίδες των εντυπώσεων από ανυποψίαστους υπουργούς (Μπατζελή) και παλιούς σκανδαλοθήρες (Καρχιμάκης) αδυνατούν να φωταγωγήσουν το αβυσσαλέο σκοτάδι της πνιγηρής πραγματικότητας…
Με δεδομένες τις τραγικές εξελίξεις δεν έχει νόημα να υπομνησθεί εκ νέου πόσο παραπειστικός, συνειδητά ψευδόμενος και κραυγαλέα λαϊκίστικος υπήρξε, προεκλογικώς, ο συνολικός λόγος του Γ. Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά, αποθηκεύονται στη λαϊκή μνήμη και θα αξιολογηθούν όταν έρθει η κρίσιμη ώρα της επόμενης ετυμηγορίας. Ωστόσο, ουδείς ανέμενε ότι το ΠΑΣΟΚ θα εμφανιζόταν και τραγικά απαράσκευο για να κυβερνήσει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα –πέρα από τις υπαρκτές αρρυθμίες, τις διαμάχες, τις παλινωδίες και τα συναφή– αρκεί για να καταδείξει την εγκληματική αμέλεια των κυβερνώντων: Την απελπιστική κατάσταση της οικονομίας και δη στα δημοσιονομικά –με την πλήρη απονέκρωση των σχετικών υπηρεσιών– τη γνωρίζουν όλοι. Και πρώτο το ΠΑΣΟΚ, το οποίο δικαίως εγκαλούσε τον Καραμανλή για την προϊούσα απορρύθμιση του κρατικού μηχανισμού.
Η κατάσταση αυτή, δηλαδή η άμεση ανάγκη να εισπραχθούν φόροι και να υλοποιηθούν αδρανή χρηματοδοτικά προγράμματα, επέβαλε να δοθεί προτεραιότητα στον συγκεκριμένο τομέα. Καθʼ υπερβολήν, θα έλεγε κανείς ότι πρώτα έπρεπε να συγκροτηθούν οι σχετικοί μηχανισμοί (αλλαγές των επικεφαλής, νέοι γενικοί γραμματείς κ.λπ.) και μετά να οριστούν οι νέοι υπουργοί. Και όμως, ακόμη και σήμερα (!) δεν έχουν τοποθετηθεί γραμματείς στο νευραλγικό υπουργείο της κυρίας Κατσέλη. Η χώρα πνίγεται στα θολά νερά και το νέο ιερατείο που θέλει να επιβάλει τους δικούς του σφυρίζει αμέριμνο στις όχθες της πολύφημης διαβούλευσης, η οποία θα καταστεί σύντομα περίγελως στα μάτια του χειμαζόμενου κόσμου…
Όταν η διεθνής οικονομική κρίση προϊδέαζε για σοβαρή επιδείνωση της δομικώς πάσχουσας ελληνικής οικονομίας, ο άκρατος λαϊκισμός του Γ. Παπανδρέου απέδιδε την προφανή δυσπραγία στους χειρισμούς του Καραμανλή. Και συνόψιζε την αισιόδοξη επαγγελία για καλύτερες ημέρες, στο μνημειώδες, καθησυχαστικό μήνυμα «Τα λεφτά υπάρχουν». Έστρεφε, δηλαδή, παραπειστικά την προσοχή και την οργή του κόσμου σε κάτι αντιμετωπίσιμο: την πάταξη της διαφθοράς και τη συνολικά έντιμη διαχείριση των οικονομικών (περιστολή περιττών δαπανών και σπατάλης). Και απέκρυπτε το μείζον πρόβλημα, το οποίο γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει. Ότι δηλαδή η χώρα –άνυδρη παραγωγικά, έκθετη δημοσιονομικά και καταχρεωμένη– πνέει τα λοίσθια και γιʼ αυτό δεν υπάρχει περιθώριο για ταξίματα και παροχές. Απέκρυπτε κυρίως ότι ο ίδιος και το κόμμα του δεν διαθέτουν στοιχειώδες σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Αντʼ αυτού, στόλιζε τις προεκλογικές παραστάσεις με φανταχτερά ονόματα σοφών (Στίγκλιτς), που υποτίθεται ότι θα έσπευδαν αρωγοί και σωτήρες…
Στις αρχές του 2009 ένας αμερικανός πανεπιστημιακός του Μπέρκλεϊ, ο Μπάρι Άιχενγκριν, έλεγε στο «Βήμα» ότι η αδυναμία της Ελλάδος να αποπληρώσει το χρέος της θα επιφέρει «δημοσιονομική λιτότητα, μισθολογικές περικοπές και βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο»… Η βοήθεια δεν φαίνεται –πέρα από κάποια ρητορική θετική ανοχή– ενώ το ΔΝΤ καιροφυλακτεί. Όμως ο Άιχενγκριν, τον οποίο πιθανώς να έχει υπόψη του και ο κ. Παπανδρέου, έλεγε και κάτι άλλο: «Η λύση αυτή θα είναι εξαιρετικά επίπονη. Δεν θα αρέσει σε κανέναν. Διαδηλώσεις θα ξεσπάσουν κατά των δημοσίων περικοπών και των μισθολογικών μειώσεων. Οι πολιτικοί θα απολέσουν τη στήριξή τους και οι κυβερνήσεις θα πέφτουν»…
Έλεγε και άλλα ο αμερικανός καθηγητής. Για την εχθρότητα των αγορών προς την Ελλάδα λόγω χρέους και ελλειμμάτων και για τα spread που θα εκτοξευθούν στα ύψη… Ήταν η εποχή που ο κ. Παπανδρέου και οι συν αυτώ πολιορκούσαν το κάστρο του καθημαγμένου Καραμανλή, τάζοντας λαγούς με πετραχήλια…