Υπάρχουν και αρνητικά…

Το σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση των χρεών ψηφίστηκε και έγινε νόμος του κράτους. Απομένει τώρα να δούμε τις συνέπειες της εφαρμογής του στην πράξη.
Η αίσθηση ότι δεν πληρώνω και δεν έχω συνέπειες κινδυνεύει να συμπαρασύρει και συνεπείς πελάτες, οι οποίοι αρχίζουν να προβληματίζονται εάν η συνέπεια στις συναλλαγές τους επιβραβεύεται ή ποινικοποιείται. Η πείρα του παρελθόντος έχει δείξει ότι κάθε νέα ρύθμιση ληξιπρόθεσμων συμπαρασύρει και ένα ποσοστό συνεπών πελατών λειτουργούσα ως φαινόμενο συγκοινωνούντων δοχείων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και από πλευράς τραπεζών υπήρξαν υπερβολές, όχι μόνον στον τρόπο είσπραξης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, αλλά κυρίως στην πιεστική πώληση νέων δανείων, κυρίως στεγαστικών και καταναλωτικών, με χαλαρά κριτήρια, ανεβάζοντας κάθετα τα δάνεια προς ιδιώτες, κυρίως προς τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις.
Στο τέλος της δεκαετίας του ’90 τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις ήταν περίπου κάτι λιγότερο από διπλάσια σε σχέση με εκείνα των ιδιωτών, για να φτάσουν σήμερα στο ίδιο ύψος των 130-140 δισ. ευρώ.
Σε ποσοστό του ΑΕΠ τα δάνεια από περίπου 20% έφτασαν 60% – 70%. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε όλες τις ώριμες οικονομίες της ΕΕ τα δάνεια σε ιδιώτες ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν ήδη πολύ υψηλά και η άνοδος της σχέσης και στη χώρα μας ήταν και αναπόφευκτη και αναμενόμενη και μάλιστα ως συνήθως συμβαίνει με όλες τις οικονομικές εξελίξεις και καθυστερημένη. Με μία διαφορά σε σχέση με τις άλλες χώρες, ότι ο μεγαλύτερος όγκος των δανείων αυτών απορροφήθηκε από το χαμηλότερο 50% της οικονομικής διαστρωμάτωσης του πληθυσμού και όσο η οικονομία και τα εισοδήματα κινούνταν θετικά, το δανειακό σχήμα χορήγηση – είσπραξη – αποπληρωμή λειτουργούσε ικανοποιητικά με ένα μέσο ποσοστό καθυστερήσεων περίπου 5%. Σήμερα όμως το πρόβλημα έχει ανακύψει σοβαρό και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τα ποσοστά 8%-9% των καθυστερήσεων που αναφέρονται είναι και τα πραγματικά. Το να μεταφέρεται το κόστος μιας κοινωνίας, που λειτούργησε με κριτήρια υπεράνω των δυνατοτήτων της, στις τράπεζες είναι επικίνδυνο. Σίγουρα οι τράπεζες έχουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης και να το αναλάβουν. Όταν όμως από την πλέον επίσημη πλευρά διαχέεται, αν και δεν είναι αυτή η πρόθεση, το μήνυμα ότι οι αδύναμοι περίπου δεν πληρώνουν χωρίς συνέπειες, χωρίς να υπάρχουν σαφείς κανόνες, κριτήρια ποιοι θεωρούνται αδύναμοι, πόσα δεν πληρώνουν, για πόσο και μια σειρά άλλων ερωτημάτων, τότε σύντομα θα δημιουργηθούν προβλήματα και στον τραπεζικό χώρο.
Γιάννης Φίλος