Χωρίς «μαέστρο» η ελληνική δημοσιογραφία

Συνεχιστής της μίας εκ των δύο δημοσιογραφικών δυναστειών, του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη ή επί το συνηθέστερο «Συγκροτήματος» –η άλλη υπήρξε εκείνη της «Καθημερινής» των Γεωργίου και Ελένης Βλάχου–, με ναυαρχίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», οικονομικό αιμοδότη «ΤΑ ΝΕΑ», συνδιαμορφωτή της οικονομικής σκέψης τον «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ», ιχνηλάτη των νέων πολιτιστικών ρευμάτων τις
«ΕΠΟΧΕΣ», καθώς και τις σελίδες πολιτισμού της πλειάδας των εντύπων του «Οργανισμού», και ανυψωτή της πολιτιστικής στάθμης της χώρας το ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ο Χρήστος Λαμπράκης επισφράγισε μια ολόκληρη εποχή του σύγχρονου Ελληνισμού.
Το «Συγκρότημα», όρος που παραπέμπει στο δημοσιογραφικό στίγμα των Δημητρίου και Χρήστου Λαμπράκη, αποτέλεσε από το 1922 μέχρι σήμερα το σημείο συνάντησης των σημαντικότερων στοιχείων της ιθύνουσας τάξης και ελίτ, διανοουμένων, επιστημόνων, επιχειρηματιών, εμπόρων, πολιτικών, αλλά και ατόμων με «ανοιχτούς ορίζοντες».
Η αιωνόβιος, σχεδόν, ιστορία του «Συγκροτήματος» –ανεξαρτήτως των επιμέρους επιφυλάξεων που είναι δυνατόν να διατυπώσει κανείς– αντικαθρεπτίζει την καθόλου πορεία της χώρας στο χρονικό αυτό διάστημα.
Στα γραφεία της ιστορικής έδρας του «Συγκροτήματος» (Χρήστου Λαδά 3), κατά την παροιμιώδη μάλιστα έκφραση, «όλοι πέρασαν από τα γραφεία του Λαμπράκη εκτός από το τραμ», καταστρώθηκαν πολιτικά προγράμματα, σχηματίσθηκαν κυβερνήσεις και σχεδιάστηκαν στη διάρκεια του Μεσοπολέμου επαναστάσεις, που επέδρασαν δραστικά στο μέλλον της χώρας.
Στο πρόσωπο του Χρήστου Λαμπράκη συναπαντώνται οι ιδιότητες του Εκδότη, του Δημοσιογράφου και του Διανοούμενου.
Εγγίζει, ίσως, τη σφαίρα της μυθοπλασίας ο διαχεόμενος στην πολιτική ατμόσφαιρα της χώρας ισχυρισμός για τον αόρατο παρεμβατικό ρόλο του Χρήστου Λαμπράκη στα τεκταινόμενα στην Ελλάδα την περίοδο 1957 – 2009. Χωρίς, βεβαίως, ο ίδιος να παραμένει αμέτοχος ή ψυχρός παρατηρητής των εξελίξεων.
Το βέβαιο και αναμφισβήτητο είναι ότι στο όνομά του στελέχη του «Συγκροτήματος» και πολλάκις προς ίδιον όφελος καλλιέργησαν αυτήν την αχλύ της αόρατης πανταχού παρουσίας του!
Ο Χρήστος Λαμπράκης συνέχισε και διεύρυνε την πατρική παράδοση και φροντίδα για την υλική και πνευματική πρόοδο των επαγγελματιών δημοσιογράφων, ενώ ταυτοχρόνως καλλιέργησε το πνεύμα αλληλεγγύης των εργαζομένων στο «Συγκρότημα». Και πάντα αναγνώριζε τη συμβολή του συγκεκριμένου παράγοντα στην πρόοδο και ανάπτυξη του ΔΟΛ…
Στη μακροχρόνιο πορεία του το «Συγκρότημα» δεν απέκλινε των προγραμματικών διακηρύξεών του από την πρώτη στιγμή που τα έντυπά του εμφανίστηκαν στο προσκήνιο της δημόσιας ζωής.
• «…Φιλοδοξούν να είναι εφημερίδες νέες υπό την έννοια ότι θα επιδιώξουν με σταθερότητα την ποιότητα της ύλης, το μέτρον, τον επίμονον
έλεγχον της ειδήσεως, την αυστηράν καλήν πίστιν της κρίσεως, την υγιά έρευναν των κοινωνικών ζητημάτων, την μετά γνώσεως παρακολούθησιν των εκδηλώσεων της ξένης Τέχνης, το επαγωγόν, κομψόν, πνευματώδες, αλλʼ όχι άκομψον ανάγνωσμα…»
Και οι προγραμματικές αυτές διακηρύξεις εξειδικεύονται με την έκδοση των «Αθηναϊκών Νέων», τα σημερινά «ΝΕΑ»:
• «…Φιλοδοξούν να γίνουν εφημερίς εκείνων που αποστρέφονται την προχειρόγραφον ποσότητα, την υπερβολήν, την ακρότητα, τον χονδροειδή γραμμοφωνισμόν, την συστηματικήν εντυπωσιολογίαν, την βάναυσον αισχρογραφίαν, με μίαν λέξιν τον αχαλίνωτον κιτρινισμόν, την δημοσιογραφίαν ως ένα οιονδήποτε εμπόριον των τριόδων…».
Παραμένει, πάντως, ένα κενό ερμηνείας για τα ελατήρια που ώθησαν τον Χρήστο Λαμπράκη να εγκαταλείψει την τελευταία περίοδο της ζωής του την αρχή να μη δραστηριοποιείται σε άλλους, πέραν του δημοσιογραφικού χώρου, επιχειρηματικούς τομείς…
Επίσης δεν παραβλέπεται από τους μελετητές της δημόσιας ζωής η απόκλιση του «Συγκροτήματος» την τελευταία περίοδο από τον κανόνα να παραμένει η έκφραση της αριστοκρατίας του πνεύματος και η παραχώρηση χώρου στα έντυπα του ΔΟΛ σʼ έναν ιδιότυπο λαϊκισμό! Καθώς και η υποχώρηση της κλίμακας της αξιοκρατίας σʼ εκείνη της «κληρονομικότητας» στην ανάδειξη των στελεχών στα έντυπα του «Οργανισμού»…
Η παρακαταθήκη του Δημήτριου Λαμπράκη το «Συγκρότημα» να αποστρακίζει κάθε προσπάθεια διείσδυσης εξωχώριων επιρροών, είτε οικονομικών, είτε άλλης μορφής, στα έντυπά του συνεχίστηκε και επί του διαδόχου του, του Χρήστου Λαμπράκη, εντός των πλαισίων, πάντοτε, της Κοινοβουλευτικής Αστικής Δημοκρατίας.
Ο θάνατος του Χρήστου Λαμπράκη σημειώνει το τέλος μιας εποχής της Ελληνικής Δημοσιογραφίας. Είναι η εποχή κατά την οποία ο Εκδότης συνταυτίζεται με τον ικανό Δημοσιογράφο και τον ανήσυχο Διανοούμενο των «ανοιχτών οριζόντων» στα παγκόσμια πνευματικά ρεύματα.